“Η αμφιβολία είναι ένα από τα ονόματα της νοημοσύνης”, υποστηρίζει ο Μπόρχες, αγκαλιάζοντας την εγγενή αβεβαιότητα που συνοδεύει τη διανοητική εξερεύνηση.
Ο Μπόρχες, που συχνά χαρακτηρίζεται ως λογοτεχνικός μάγος, δημιουργεί ένα μοτίβο από εμβριθείς ιδέες, συνδυάζοντας το φιλοσοφικό με το ιδιόρρυθμο. “Ο χρόνος είναι η τίγρη που με καταβροχθίζει, αλλά εγώ είμαι η τίγρη”, δηλώνει, ένας παράδοξος προβληματισμός για το αδυσώπητο πέρασμα του χρόνου και το αδάμαστο πνεύμα που κατοικεί μέσα του. Τέτοια παράδοξα διαπλέκουν τα γραπτά του, αμφισβητώντας τη συμβατική σοφία και προσκαλώντας τους αναγνώστες σε έναν λαβύρινθο στοχασμού.
Η ρεαλιστική προσέγγιση του Μπόρχες στη λογοτεχνία αναδύεται στη διαβεβαίωσή του ότι “είναι άσκοπο να γράφεις τεράστια βιβλία αναπτύσσοντας σε 500 σελίδες μια ιδέα που μπορεί εύκολα να αποδοθεί σε πέντε λεπτά συζήτησης”. Η έκκλησή του να αποστάξει τις ιδέες συνοπτικά, να συλλάβει την ουσία χωρίς περιττό εξωραϊσμό, απηχεί την κομψότητα και την ακρίβεια που χαρακτηρίζουν τη δική του λογοτεχνική δεξιοτεχνία.
37 αποφθέγματα του Χόρχε Λουίς Μπόρχες
- Ο χρόνος είναι η τίγρη που με καταβροχθίζει, αλλά εγώ είμαι η τίγρη.
- Δεν είναι κομψό για έναν τζέντλεμαν, να υποστηρίζει οτιδήποτε άλλο εκτός από μια χαμένη υπόθεση.
- Περπατώ στις συνοικίες μέσα στη μοναξιά της νύχτας και σκέφτομαι πως η νύχτα μάς αρέσει γιατί αφαιρεί τις περιττές λεπτομέρειες, όπως ακριβώς κάνει και η μνήμη.
- Η αμφιβολία είναι ένα από τα ονόματα της ευφυΐας.
- Είναι άσκοπο να γράφει κανείς τεράστια βιβλία αναπτύσσοντας σε 500 σελίδες μια ιδέα που μπορεί κάλλιστα να αποδοθεί σε πέντε λεπτά κουβέντας. Είναι προτιμότερο να προσποιείσαι ότι αυτά τα βιβλία ήδη υπάρχουν και να κάνεις μια σύνοψη ή κάποια σχόλια.
- Οι δικτατορίες τρέφουν την καταπίεση, οι δικτατορίες τρέφουν την υποδούλωση, οι δικτατορίες τρέφουν τη βαναυσότητα. Το πιο απαίσιο είναι που τρέφουν και την ηλιθιότητα.
- Έκανε παρέα με πόρνες και με ποιητές… ακόμα και με άτομα πολύ χειρότερα.
- Το πρωτότυπο δεν είναι ποτέ πιστό στη μετάφραση.
- Στη Βίβλο υπάρχουν εικόνες, μύθοι, μια θρησκεία, μόνο πού δεν υπάρχει σκέψη, στοχασμός. Είναι οι Έλληνες πού πρώτοι άρχισαν πραγματικά να στοχάζονται, οι πρώτοι πού δημιούργησαν ένα εξελιγμένο αστικό πολιτισμό.
- Κάθε ζωή διαμορφώνεται από μια μοναδική στιγμή, τη στιγμή που ο άνθρωπος συνειδητοποιεί, μια για πάντα, ποιος είναι.
- Να είμαι μαζί σου και να μην είμαι μαζί σου είναι ο μόνος τρόπος που έχω για να μετρώ τον χρόνο.
- Πάντα φανταζόμουν τον παράδεισο σαν ένα είδος βιβλιοθήκης.
- Η ζωή είναι ένα όνειρο που βλέπει ο Θεός.
- Αποφάσισα πολλές φορές να ασχοληθώ με τη μεταφυσική, αλλά με διέκοπτε η ευτυχία.
- Το γράψιμο δεν είναι τίποτε άλλο από ένα κατευθυνόμενο όνειρο.
- Ο παράδεισος και η κόλαση μου φαίνονται δυσανάλογοι. Οι πράξεις των ανθρώπων δεν αξίζουν τόσο.
- Χτίζεις στην άμμο και χτίζοντας και ξαναχτίζοντας κάνεις την άμμο πέτρα.
- Φυτέψτε τους δικούς σας κήπους και στολίστε μόνοι σας την ψυχή σας αντί να περιμένετε κάποιον άλλο να σας φέρει λουλούδια.
- Όπως όλοι οι συγγραφείς, μετρούσε την επιτυχία των συναδέλφων του με βάση αυτά που είχαν κάνει, ενώ ζητούσε να κρίνουν τον ίδιο από τα οράματα και τα σχέδιά του.
- Είναι ντροπή που είμαστε υποχρεωμένοι να διαλέξουμε ανάμεσα σε δύο τόσο δευτεροκλασάτες χώρες όπως η Σοβιετική Ένωση και οι ΗΠΑ.
- Το ποδόσφαιρο είναι δημοφιλές επειδή η βλακεία είναι δημοφιλής.
- Η Ποίηση θυμάται ότι ήταν μια προφορική τέχνη, προτού γίνει γραπτή τέχνη.
- Το έργο που έχω αναλάβει δεν είναι πραγματικά δύσκολο, μόνο που θα ‘πρεπε να είμαι αθάνατος για να το φέρω εις πέρας.
- Δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζω αν τα γεγονότα που θα σας διηγηθώ είναι τα αίτια ή τα αποτελέσματα.
- Τίποτα δεν είναι χτισμένο πάνω σε βράχο. Όλα χτίζονται στην άμμο, αλλά πρέπει να χτίζουμε σαν η άμμος να ήταν βράχος.
- Ο χειρότερος λαβύρινθος δεν είναι εκείνος με το περίπλοκο σχέδιο που μπορεί να μας παγιδεύσει για πάντα, αλλά μια μοναδική και τέλεια ευθεία γραμμή.
- Μακάρι να υπάρχει παράδεισος ακόμα κι αν η θέση μου είναι στην κόλαση.
- Το να είσαι συντηρητικός είναι ένας τρόπος να είσαι σκεπτικιστής.
- Δεν υπάρχει λόγος να χτίσουμε έναν λαβύρινθο όταν ολόκληρο το σύμπαν είναι ένας λαβύρινθος.
- Δεν μπορώ να σας εξηγήσω. Όλα τα λόγια ανάμεσα σε δύο ανθρώπους απαιτούν μια κοινή εμπειρία.
- Ο θάνατος είναι το άπειρο που πλησιάζει.
- Δεχόμαστε την πραγματικότητα τόσο εύκολα ίσως επειδή διαισθανόμαστε ότι τίποτα δεν είναι πραγματικό.
- Η ίδια η ζωή είναι ένας αφορισμός.
- Η λογοτεχνία είναι ανεξάντλητη για τον απλούστατο λόγο ότι ακόμα κι ένα βιβλίο μόνο του είναι ανεξάντλητο.
- Μια βιβλιοθήκη χωρίς ευρετήριο γίνεται, παραδόξως, λιγότερο επιμορφωτική όσο περισσότερο μεγαλώνει.
- Η δημιουργικότητα αιωρείται ανάμεσα στη μνήμη και στη λήθη.
- Ο Μύθος είναι στην αρχή της λογοτεχνίας και επίσης στο τέλος της.
20 αποφθέγματα του Λούντβιχ Βιτγκενστάιν: «Η κόλαση δεν είναι οι άλλοι. Είναι ο εαυτός σου.»
