Οι φιλόσοφοι είναι εδώ και πολύ καιρό οι πυρπολητές της ριζοσπαστικής σκέψης, αμφισβητώντας τα ίδια τα θεμέλια του τρόπου με τον οποίο κατανοούμε τον κόσμο. Ωστόσο, κάθε τόσο, πέφτει κανείς πάνω σε έναν στοχαστή του οποίου οι ιδέες ξεπερνούν την απλή πρόκληση, μας σοκάρουν, μας αναστατώνουν και μας αφήνουν εμβρόντητους.
Τα μουστάκια της φιλοσοφίας: Ένα ιδεατό ταξίδι από τον Νίτσε μέχρι τον Μαρξ
Πάρτε για παράδειγμα τον Φρίντριχ Νίτσε. Η δήλωσή του ότι «ο Θεός είναι νεκρός» δεν ήταν απλώς μια προσβολή για την οργανωμένη θρησκεία της εποχής του, αλλά ένα βαθύτατο σχόλιο για το ηθικό κενό του σύγχρονου κόσμου. Πίστευε ότι με την κατάρρευση των θρησκευτικών αξιών, η ανθρωπότητα ήταν ελεύθερη – αλλά τρομακτικά ελεύθερη – να δημιουργήσει το δικό της νόημα σε ένα αδιάφορο σύμπαν. Το όραμά του για τον «Übermensch» (υπεράνθρωπο), ένα ον που υπερβαίνει τη συμβατική ηθική, ήταν τόσο επαναστατικό όσο και ενοχλητικό για αρκετούς λάτρεις της φιλοσοφίας.
Στη συνέχεια, υπάρχει ο πάντα πολωτικός Ζαν-Πολ Σαρτρ. Ο υπαρξισμός του, ο οποίος υποστηρίζει ότι η ύπαρξη προηγείται της ουσίας, υποδηλώνει ότι είμαστε ριγμένοι στον κόσμο χωρίς κανένα προκαθορισμένο σκοπό. Εναπόκειται σε εμάς να διαμορφώσουμε την ουσία μας μέσω επιλογών, μια ιδέα τόσο συναρπαστική όσο και βαθιά ανησυχητική, καθώς δεν συμπεριλαμβάνει καθόλου τον παράγοντα «τύχη» στη ζωή μας.
Ο Σαρτρ σημείωσε: «Ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος να είναι ελεύθερος». Αυτή η λέξη «καταδικασμένος» αποκαλύπτει το βάρος της φιλοσοφίας του, όπου η ελευθερία δεν είναι μόνο απελευθερωτική αλλά και επαχθής, αναγκάζοντάς μας να αντιμετωπίσουμε τη δική μας ευθύνη σε ένα σύμπαν χωρίς νόημα.
Αλλά ίσως κανένας φιλόσοφος δεν συγκλονίζει τόσο πολύ όσο ο αρχαίος Έλληνας, ο Διογένης. Ιδρυτική μορφή του κυνισμού, περιπλανήθηκε ως γνωστόν στους δρόμους της Αθήνας με ένα φανάρι, αναζητώντας έναν «άνθρωπο». Ο Διογένης ήταν ένας αριστοτέχνης προβοκάτορας, ζούσε σε ένα βαρέλι και απέρριπτε όλους τους κοινωνικούς κανόνες. Ο ακραίος ασκητισμός του και η δημόσια περιφρόνηση της εξουσίας ήταν τόσο τολμηρές που κάποτε ειρωνεύτηκε τον Μέγα Αλέξανδρο λέγοντας: «Φύγε από το φως του ήλιου μου». Για τον Διογένη, η φιλοσοφία δεν ήταν απλώς θέμα αφηρημένης σκέψης ήταν μια ζωντανή πράξη εξέγερσης.
Πάντως ωραίο πράγμα να ταράζεται το μυαλό σου, είναι σαν να «ψηλώνει» η ψυχή σου.
