«Αν κάποιος δεν είχε έναν καλό πατέρα, τότε πρέπει να δημιουργήσει έναν».Τι εννοεί ο Νίτσε με αυτό;
Με την πρώτη ματιά, το απόσπασμα του Νίτσε φαίνεται παράξενο. Πώς μπορεί κανείς να «δημιουργήσει» έναν πατέρα; Ο φιλόσοφος δε μιλούσε για κάποιο φουτουριστικό πείραμα κλωνοποίησης αντίθετα, άγγιζε μια ισχυρή ιδέα για την αυτοδυναμία και την προσωπική ανάπτυξη.
Αν ο βιολογικός σας πατέρας ήταν απών, αμελής ή απλώς δεν ενσάρκωνε τα χαρακτηριστικά που χρειαζόσασταν σ’ ένα πρότυπο, ο Νίτσε προτείνει ότι είναι στο χέρι σας να εφεύρετε αυτή τη φιγούρα. Αλλά πώς ακριβώς «δημιουργεί» κανείς έναν πατέρα;
Μπορείς πραγματικά να «δημιουργήσεις» μια πατρική φιγούρα;
Όχι κυριολεκτικά, φυσικά. Η ιδέα του Νίτσε αφορά περισσότερο τη δημιουργία των ιδιοτήτων που θα θέλατε να σας είχε δώσει ένας πατέρας. Σκεφτείτε τις αξίες που θα περιμένατε από έναν καλό πατέρα: δύναμη, σοφία, υπευθυνότητα, ακεραιότητα. Αν δεν έχετε λάβει αυτή την καθοδήγηση, λέει ο Νίτσε, μπορείτε να καλλιεργήσετε αυτά τα χαρακτηριστικά μέσα σας. Είναι σαν να γίνεσαι ο δικός σου μέντορας, διαμορφώνοντας τον εαυτό σου στο πρόσωπο που θα σε βοηθούσε να γίνεις ο ιδανικός σου πατέρας.
Δεν είναι πιο εύκολο να το λες παρά να το κάνεις;
Σίγουρα! Δεν είναι τόσο απλό να πεις «Θα γίνω σοφός τώρα». Η σοφία, η δύναμη και το ηθικό σθένος δεν έρχονται από τη μια μέρα στην άλλη και η διαδικασία ανάπτυξής τους μπορεί να είναι άβολη.
Αλλά σκεφτείτε το έτσι: δεν είναι όλα τα σημαντικά πράγματα δύσκολα; Αν ήσασταν αρκετά τυχεροί ώστε να έχετε έναν σπουδαίο πατέρα, θα πρέπει και πάλι να αγωνιστείτε για να ενστερνιστείτε τις αξίες που προσπάθησε να σας μεταδώσει. Έτσι, κατά μία έννοια, πρόκειται για το ίδιο είδος προσπάθειας απλώς κατευθύνεται από εσάς, όχι από μία εξωτερική φιγούρα. Βέβαια, η βιωματική προσέγγιση είναι πάντα η καλύτερη μέθοδος για να υιοθετηθεί ένας τρόπος ζωής για αυτό και πολλοί εκπαιδευτικοί υποστηρίζουν πως τα παιδιά δεν ακούν αυτά τα που τους λες αλλά βλέπουν αυτά που πράττεις.
Νίτσε: «Στο μίσος και στον έρωτα η γυναίκα είναι περισσότερο βάρβαρη από τον άντρα»
Τι θα γινόταν αν δεν είχατε ποτέ ένα πρότυπο για να ακολουθήσετε;
Η πραγματική πρόκληση προκύπτει όταν δεν έχετε δει ποτέ πώς μοιάζει ένας καλός πατέρας (ή οποιοδήποτε θετικό πρότυπο). Πώς μπορείτε να ξέρετε ποιες ιδιότητες πρέπει να αναπτύξετε; Θα πρέπει να τις βασίσετε στην ιδέα κάποιου άλλου για το τι είναι καλό;
Ο Νίτσε πιθανότατα θα υποστήριζε ότι «δημιουργείς το δικό σου πρότυπο». Δεν χρειάζεστε κάποιον άλλον να σας υπαγορεύσει ποια χαρακτηριστικά έχουν σημασία. Χρησιμοποιήστε τις εμπειρίες σας για να καταλάβετε τι σας λείπει ή τι εκτιμάτε περισσότερο.
Αυτό δεν έχει να κάνει με τη μίμηση κάποιου ανέφικτου ιδανικού. Αντίθετα, πρόκειται για το να αναλογιστείτε ποιες ιδιότητες θαυμάζετε και να οικοδομήσετε μια ισχυρότερη εκδοχή του εαυτού σας γύρω από αυτές. Είναι μια αυστηρά προσωπική διαδικασία.
Δεν είναι άδικο να ζητάς από κάποιον να το κάνει αυτό;
Η ζωή, σύμφωνα με τον Νίτσε, είναι συχνά άδικη. Αλλά ο φιλόσοφος δεν ενδιαφερόταν για τη δικαιοσύνη ενδιαφερόταν για τη δύναμη. Ολόκληρη η φιλοσοφία του επικεντρώνεται στο να γινόμαστε πιο δυνατοί και πιο ανθεκτικοί μέσα από τις δυσκολίες. Αν σας έχουν μοιράσει άσχημα χαρτιά μ’ έναν απόντα ή ανεπαρκή πατέρα, ο Νίτσε δε θα έλεγε ότι έχετε αδικηθεί θα έλεγε ότι σας δόθηκε μια ευκαιρία. Αυτή είναι η ευκαιρία σου να χτίσεις τον εαυτό σου, να γίνεις ο άνθρωπος που χρειαζόσουν.
Τι μας διδάσκει αυτό το απόφθεγμα λοιπόν για την ανάπτυξη;
Η ουσία αυτού του αποσπάσματος αφορά την αυτοδημιουργία. Η ιδέα του Νίτσε δεν περιορίζεται στους πατέρες μιλάει για οποιοδήποτε κενό μπορεί να βιώνουμε στην ανατροφή μας. Ίσως σας έλειπε η αγάπη, η σταθερότητα ή η υποστήριξη. Ο Νίτσε υποστηρίζει ότι αυτά τα κενά στη ζωή μας δε χρειάζεται να μας καθορίζουν αρνητικά. Στην πραγματικότητα, παρέχουν ένα θεμέλιο πάνω στο οποίο μπορούμε να χτίσουμε. Αντί να βλέπετε τη ζωή σας με βάση αυτά που δεν πήρατε, προτείνει να ρωτάτε: Τι μπορώ να δημιουργήσω;
Και πάμε στην κορφή του παγόβουνου. Χρειάζεστε πραγματικά έναν πατέρα για να αναπτυχθείτε;
Το απόσπασμα του Νίτσε μας υπενθυμίζει ότι, αν και το να έχεις έναν καλό πατέρα μπορεί να είναι ευεργετικό, δεν αποτελεί προϋπόθεση για την ανάπτυξη. Η ζωή μπορεί να μη σας δώσει την ιδανική γονική φιγούρα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είστε καταδικασμένοι να είστε ατελείς. Αντίθετα, η απουσία ενός καλού πατέρα μπορεί να γίνει ένα ισχυρό κίνητρο, ωθώντας σας να γίνετε η δική σας πηγή καθοδήγησης, σοφίας και δύναμης.
Τελικά, αυτό είναι ένα κάλεσμα να αναλάβετε τον έλεγχο της ζωής σας. Ο Νίτσε μας ενθαρρύνει να σταματήσουμε να περιμένουμε κάποιον άλλο να καλύψει τα κενά και μα γίνουμε οι δημιουργοί σαν άλλοι «θεοί» της δικής μας πραγματικότητας.
