Ο Πεσσόα δεν ήθελε να περιοριστεί σε κάτι τακτοποιημένο που να ταιριάζει στο νοητικό κουτί του καθενός.
Το έργο του Πεσσόα είναι για αναγνώστες που αποφεύγουν να καταλάβουν πολύ γρήγορα. Αναζητούν τη συγκίνηση του να χάνεσαι στην ομίχλη, λαχταρούν αυτόν τον ένδοξο χορό με τη σύγχυση.
Φτάνουμε λοιπόν στην πηγή. Όταν ο Πεσσόα λέει: «Το να γίνεσαι κατανοητός σημαίνει να εκπορνεύεσαι», παίζει με την ιδέα ότι η πλήρης κατανόηση, ειδικά στην τέχνη, είναι σαν να ξεπουλιέσαι. Το να γίνεσαι αμέσως κατανοητός σε κάνει συνηθισμένο, ισοπεδώνεις το έργο, το σέρνεις σ΄ έναν χώρο όπου η δύναμη του μειώνεται.
Δεν ξέρουμε εάν συμφωνούμε πλήρως μ΄ αυτό, καθώς μεγάλοι καλλιτέχνες εδραίωσαν τη θέση τους στο πάνθεον εξαιτίας του ότι η πλειονότητα αναγνώρισε την αξία τους.
Επειδή έγιναν κατανοητοί στους πολλούς, όχι απαραίτητα εις βάθος – ούτως η άλλως ο καθείς διαθέτει τα δικά του νήματα σκέψης να ακολουθήσει – αλλά μέσω του κεντρικού θέματος που ανέπτυξαν. Είτε μέσα από το «Μυστικό Δείπνο» του Ντα βίντσι είτε μέσα από τα κείμενα του Καβάφη διακρίνουμε πως η αξία να γίνει ένα έργο κατανοητό έστω και σε πρώτη ανάγνωση δε μετατρέπει το έργο σε χαμηλότερη αξία, αντιθέτως δίνει αφορμές ώστε να μελετηθεί εις βάθος από αυτούς που το επιθυμούν.
Εσείς τι πιστεύετε;
Πεσσόα: «Στον έρωτα αναζητάμε τη δική μας απόλαυση με τη μεσολάβηση ενός ξένου κορμιού»
