Τα ελληνικά σχολεία ανοίγουν για άλλη μια χρονιά, αλλά κανείς από τους ιθύνοντες δεν ασχολείται με τα πραγματικά προβλήματα της ελληνικής παιδείας. Κρατούν όλοι τα «σκήπτρα» της επιτυχίας, πιστεύοντας (διότι περί φαιδρής πίστης επρόκειτο) πως το εκπαιδευτικό σύστημα της μεταπολίτευσης προσέδωσε τα μέγιστα, αποδεχόμενοι προφανώς τη μετριότητα.
Το εκπαιδευτικό σύστημα στην Ελλάδα ήταν ανέκαθεν βαθιά ελλιπές, παλεύοντας με τα στοιχειώδη, όπως τη μείωση του αναλφαβητισμού και το χτίσιμο σχολικών κτιρίων.
Οι μεταρρυθμίσεις των Φιλελευθέρων επί Ελευθερίου Βενιζέλου έθεσαν τη βάση για την προοδευτικότητα του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, αλλά και του μείζονος σημασίας αναλφαβητισμού. Κατά την απογραφή του 1928, ο μέσος όρος των αναλφάβητων από 8 ετών και πάνω ήταν 40,72% του πληθυσμού, 23,47% για τους άνδρες και 57,97% για τις γυναίκες. Όμως, αν και το μέλλον έδειχνε βαθιά υποσχόμενο, δεν τήρησε τις υποσχέσεις του.
Οι σύγχρονοι εκπρόσωποι της μεταπολίτευσης περηφανεύονται διαρκώς για τα κατορθώματά τους, εθελοτυφλώντας για τα σύγχρονα προβλήματα, τα οποία φαίνονται να δημιουργούν ένα δυσοίωνο μελλοντικό περιβάλλον και στον εργασιακό τομέα, αλλά και στον ουσιαστικό και βαθύ πυρήνα της παιδείας εν γένει.
Όπως έλεγε και ο Άλβιν Τόφλερ: «Οι αναλφάβητοι του 21ου αιώνα δεν θα είναι εκείνοι που δεν μπορούν να διαβάσουν και να γράψουν, αλλά εκείνοι που δεν μπορούν να μάθουν, να ξεμάθουν και να ξαναμάθουν.» Με λίγα λόγια, από αυτόν τον πρόστυχο «λειτουργικό αναλφαβητισμό» φαίνεται πως πάσχουμε οι περισσότεροι.
Το «Μυστικό Δείπνο» και οι αξιοσιχτίριστοι γαλλικοί ολυμπιακοί αγώνες
Οι μύθοι περί παιδείας
Μια θεωρία που ακούγεται συχνά και δυστυχώς καταδεικνύει και τη βαθύτατη έλλειψη αντίληψης των φαινομένων από τους ιθύνοντες είναι πως η Ελλάδα δε δίνει βάση στις θετικές επιστήμες, επειδή η ελληνική οικογένεια και το σύστημα επενδύει στις κλασικές σπουδές. Το ψέμα είναι θορυβώδες, καθώς όσοι βρισκόμαστε στα δίχτυα της θεωρητικής κατεύθυνσης και των κλασικών σπουδών γνωρίζουμε πως οι κλασικές σπουδές βρίσκονται στη χειρότερη περίοδό τους.
Όπως σημειώνουν καθηγητές ελληνικών πανεπιστημίων σε ρεπορτάζ της «Καθημερινής» για την τριτοβάθμια εκπαίδευση με τίτλο «Ζητείται ορθογραφία στο Πανεπιστήμιο», οι φοιτητές φιλολογίας «σκοντάφτουν» στη σωστή χρήση των επιθέτων, των επιρρημάτων, στους χρόνους, στους τόνους, στις ρηματικές καταλήξεις, ακόμη και στα σημεία στίξης.
Βέβαια, το πρόβλημα είναι συσσωρευτικό, καθώς η πρωτοβάθμια εκπαίδευση νοσεί εξίσου. Οι τελευταίες καταγραφές της PISA έδειξαν πως οι Έλληνες μαθητές σημείωσαν χαμηλότερες επιδόσεις από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ στην Κατανόηση Κειμένου, τα Μαθηματικά και τις Φυσικές Επιστήμες. Με απλά λόγια, ένας στους τέσσερις έφηβους μαθητές (15 ετών) δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει βασικούς αλγορίθμους ή να κατανοήσει και να ερμηνεύσει απλά κείμενα.
Όμως, γιατί ενώ υπάρχουν σχετικές παρατηρήσεις από τα αρμόδια εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα δεν πραγματοποιείται καμία ουσιαστική και κυρίως αποτελεσματική αλλαγή;
Το ζήτημα βέβαια μεγεθύνεται, αφού κάποιοι το έχουν αναγάγει σε πολιτικό
Γνωρίζω πως η κομματοκρατία μέσα στα ελληνικά πανεπιστήμια έχει παγιωθεί και πλέον έρπονται μακριά από το φως οι ιδέες που εναντιώνονται σε αυτόν τον τρόπο λειτουργίας, όμως μέχρι πότε θα το αποδεχόμαστε ως κοινωνία; Για πόσο οι καθηγητές, οι γονείς και οι φοιτητές θα υποκύπτουν στην επικρατούσα ιδέα πως «για όλα φταίει το κράτος», αντί να συγγράψουν το δοκίμιο μεταλλαγής όλων των αξιών;
Ίσως να υποκύπτω σε κάποιου είδους ρομαντικό λυρισμό, αλλά δε γνωρίζω γιατί πρέπει να αποδεχτούμε τις κομματικές συνιστώσες και τους κομματοφρουρούς μιας αποσυντιθέμενης κομματοκρατίας εντός των πανεπιστημίων. Γιατί να αποδεχτούμε η σκέψη μας να μπαίνει στα στενά που προδιαγράφονται από τα σύγχρονα κοινωνικά πρότυπα, δηλαδή τον φαντασιόπληκτο προοδευτισμό μιας αναπόφευκτης κοινωνικής πτώσης, η οποία κρατά σαν σωσίβιο δυσκολοχώνευτες ιδεολογίες fast food με εξωγενή χαρακτηριστικά;
Χρήστος Γιανναράς: Η απουσία που φωτίζει τη μοναδική του ετερότητα
Οι αδικημένοι δεν επαναστατούν
Εδώ λοιπόν δεν τίθεται θέμα συζήτησης μεταξύ ανθρωπιστικών και θετικών επιστημών. Η τεχνική μόρφωση με συνοδοιπόρο την πνευματική, χωρίς καμία διάκριση, είναι πολυσχηματικά πεινασμένες, και ο πεινασμένος δεν παίρνει εκδίκηση ούτε ξεσηκώνεται, ούτε αντιδρά, κοινώς δεν επαναστατεί όπως πολλοί αριστερίζοντες επιθυμούν να πιστέψουμε.
Δεν υπάρχει η γη της επαναστατικής επαγγελίας, η ιστορία δείχνει πως ο πεινασμένος πεθαίνει από την πείνα αβοήθητος και χωρίς καμία σπουδαία καταγραφή.
Η αποδοχή δεν είναι νίκη, αλλά μόρφωμα ιδεολογικού βολέματος
Ας περάσουμε σε μια παραδοχή. Η παιδεία στην Ελλάδα ήταν πάντα ένα πολιτικό θέμα. Διαθέτουμε κοντή μνήμη, μη μπορώντας να αντιληφθούμε πως η ουσιαστική και βαθύτερη αλλαγή του εκπαιδευτικού συστήματος στην Ελλάδα δεν επιζητά κρατική λύση αλλά επιστημονική. Διαφορετικά, θα υποπέσουμε σε λάθη του παρελθόντος.
Η χώρα που ανήγαγε ακόμη και το γλωσσικό ζήτημα της αρχαΐζουσας καθαρεύουσας και της δημοτικής σε πολιτικό ζήτημα αδυνατεί να προσαρμοστεί σε οποιοδήποτε σύστημα προάγει την εξέλιξη. Μένουμε πίσω και αιμορραγούμε με τις ελλείψεις μας σε μια κοινωνία που χτίζει συνεχώς πυρήνες αποδοχής. Ξέρετε τι σημαίνει αποδοχή; Δε σημαίνει ενδιαφέρον, δεν κοινωνεί αγάπη αλλά αδιαφορία.
Ο άνθρωπος και η κοινωνία που αποδέχεται τον εαυτό της ακριβώς όπως είναι, σβήνει καθημερινά την οποιαδήποτε ελπίδα αλλαγής. Η αποδοχή του προφανώς μη υγιούς και παραγωγικού είναι «πνευματικός εξευτελισμός» κι εμείς που το αποδεχόμαστε προσαρμοσμένα αυτόματα, έχουμε αποδεχτεί την ανακρεόντια φλυαρία του «αποδέξου» σ’ όλη τη διαδρομή της ζωής μας.
Το ζήτημα λοιπόν μπορεί να τελεσφορήσει μόνο με γνώμονα την αλλαγή της φιλοσοφικής ηθικής μας και την παραδοχή, επιτέλους μετά από δεκαετίες, πως το ζήτημα δεν είναι πολιτικό, ποτέ δεν ήταν.
Κείμενο: Αγγέλικα Αγόρα (Lavart)
Γιατί οι ακτιβιστές επιτίθονται μόνο σε κλασικά έργα τέχνης;
