Κάτω από το μικροσκόπιο, το Yersinia pestis, το βακτήριο υπεύθυνο για την βουβωνική πανώλη, δεν εντυπωσιάζει.
Έχει ένα κοινότυπο σχήμα ράβδου και είναι σχετικά ακίνητο. Κι όμως, αυτό το αόρατο στο μάτι ον, ευθύνεται για μια από τις πιο καταστροφικές ασθένειες στην ανθρώπινη ιστορία, τον Μαύρο Θάνατο, που αφάνισε το ένα τρίτο του πληθυσμού της Ευρώπης και σκότωσε εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο.
Παρόλο που η βουβωνική πανώλη είναι πλέον σπάνια, η κληρονομιά της παραμένει χαραγμένη στο ανθρώπινο γονιδίωμα. Στοιχεία DNA του βακτηρίου έχουν βρεθεί σε σκελετούς 4.000 ετών, ενώ ο Μαύρος Θάνατος, που χρονολογείται στις αρχές του 14ου αιώνα, άφησε ένα δραστικό σημάδι.
You are currently viewing a placeholder content from YouTube. To access the actual content, click the button below. Please note that doing so will share data with third-party providers.
Πιστεύεται ότι ο Μαύρος Θάνατος προήλθε από την κοιλάδα Τσούι στο σημερινό Κιργιστάν. Το βακτήριο μόλυνε ψύλλους που μετέδωσαν την ασθένεια στους ανθρώπους, οδηγώντας σε μια ραγδαία και καταστροφική πανδημία.
Ερευνητές αναρωτιούνται αν η πανώλη άφησε μόνιμο αποτύπωμα στο ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα. Μια θεωρία υποστηρίζει ότι ο Μαύρος Θάνατος δημιούργησε μια μορφή φυσικής επιλογής, όπου άτομα με γονίδια που τους βοήθησαν να επιβιώσουν, τα μετέδωσαν στις μελλοντικές γενιές.
Rocky Mountain Laboratories, NIAID, NIH
Η μελέτη DNA από σκελετούς θυμάτων πανώλης αποδεικνύεται δύσκολη, καθώς το DNA είναι θρυμματισμένο και μολυσμένο. Ο οστέινος λαβύρινθος, όμως, ένα μικρό οστό στο εσωτερικό αυτί, προστατεύει το DNA και προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες.
Γονίδια που σχετίζονται με την ανοσολογική απόκριση, όπως τα ανθρώπινα λευκοκυτταρικά αντιγόνα (HLA), φαίνεται να έπαιξαν ρόλο στην επιβίωση από την πανώλη. Παραλλαγές HLA συνδέονται με αυξημένη άμυνα έναντι του Yersinia pestis, και μελέτες σε σκελετούς του 16ου και 14ου αιώνα το επιβεβαιώνουν.
Συγκεκριμένα, μια παραλλαγή του γονιδίου ERAP2 σχετίζεται με διπλάσιες πιθανότητες επιβίωσης από τον Μαύρο Θάνατο. Η συχνότητα αυτής της παραλλαγής αυξήθηκε στους πληθυσμούς μετά την πανδημία, υποδεικνύοντας μια γενετική προσαρμογή.
Συνολικά, βουβωνική πανώλη άφησε ένα ανεξίτηλο σημάδι στο ανθρώπινο DNA. Η μελέτη αρχαίου DNA φέρνει στο φως τις γενετικές προσαρμογές που επέτρεψαν την επιβίωση από την ασθένεια, ενώ η κατανόηση αυτών των μηχανισμών μπορεί να βοηθήσει στην ανάπτυξη νέων θεραπειών και εμβολίων.
