«Ονείρωξη» ή αλλιώς «Όνειρο ζω μη με ξυπνάτε τώρα…»

Η ονείρωξη μπορεί να ξεκίνησε ως βιολογικός όρος, αλλά στη λογοτεχνία και τη σκέψη μας γίνεται κάτι βαθύτερο. Είναι το σημείο όπου τα όνειρα συναντούν την πραγματικότητα.

Η λέξη ονείρωξη ή διαφορετικά «υγρά όνειρα» προέρχεται από τη λέξη όνειρο και την κατάληξη ξις, η οποία υποδηλώνει δράση και διαδικασία.

Ετυμολογία ὀνείρωξις < ὄνειρον:

Όνειρο: Από το αρχαίο ελληνικό όνειρον που σχετίζεται με το όραμα ή την εμπειρία στον ύπνο.

– ξη (ξις): Σχηματίζει ουσιαστικά που δηλώνουν κατάσταση ή δράση, π.χ. κλίση κλίσις, τριβή τριβής.

Παραίσθηση – ονειροπόληση
5ος/4ος πκε αιώνας Πλάτων, Τίμαιος, 52b (52b-52c)

ταῦτα δὴ πάντα καὶ τούτων ἄλλα ἀδελφὰ καὶ περὶ τὴν ἄυπνον καὶ ἀληθῶς φύσιν ὑπάρχουσαν ὑπὸ ταύτης τῆς ὀνειρώξεως οὐ δυνατοὶ γιγνόμεθα ἐγερθέντες διοριζόμενοι τἀληθὲς λέγειν, ὡς εἰκόνι μέν, ἐπείπερ οὐδʼ αὐτὸ τοῦτο ἐφʼ ᾧ γέγονεν ἑαυτῆς ἐστιν…

Ιατρική ονείρωξη – ρεύση
3ος κε αιώνας Πορφύριος, Περὶ ἀποχῆς ἐμψύχων (De absinentia) 4.20

καὶ καθάπαξ ἀφροδίσια καὶ ὀνειρώξεις, ὅτι ψυχῆς σώματι μεμιγμένης καὶ πρὸς τὴν ἡδονὴν κατασπωμένης. μιαίνει δὲ καὶ τὰ πάθη τῆς ψυχῆς τῇ συμπλοκῇ τοῦ ἀλόγου, θηλυνομένου τοῦ ἐντὸς ἄρρενος. (Πηγή)

Σημασία: Η λέξη ονείρωξη αναφέρεται στη φυσιολογική σωματική εκτόνωση κατά τη διάρκεια του ύπνου, συχνά με ερωτική διάσταση, δηλαδή την ακούσια εκσπερμάτωση ή την αίσθηση σεξουαλικής κορύφωσης χωρίς συνειδητή δράση.

Στη σύγχρονη χρήση, η λέξη μπορεί να χρησιμοποιηθεί και μεταφορικά για να περιγράψει ένα ανεπίτευκτο όνειρο ή μια κατάσταση φαντασίας που δεν συνδέεται με την πραγματικότητα, αν και αυτή η χρήση είναι σπανιότερη.

(Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο παρακάτω)

Αιδοίο: Η καταγωγή της «ιερής λέξης» και το μοναδικό της μεγαλείο

Η μεταφορική έννοια και η σημασία

Ας αφήσουμε για λίγο την εννοιολογία και ας περάσουμε στη λογοτεχνία. Η ονείρωξη είναι η απελευθέρωση των ανεκπλήρωτων επιθυμιών, των παθών που δεν τολμούν να γίνουν πραγματικότητα, το ξέσπασμα του ανεκδήλωτου.

Στη λογοτεχνία, αυτή έννοια γίνεται σύμβολο του δημιουργικού πυρετού. Ο συγγραφέας που ζει μέσα στα όνειρα, χάνεται στη φαντασία και τελικά «εκρήγνυται» δημιουργικά.

Αρκεί να σκεφτείτε τις ρομαντικές λογοτεχνικές φιγούρες που βασανίζονται από τους ανεκπλήρωτους πόθους: από τον Βέρθερο του Γκαίτε μέχρι τους δικούς μας ποιητές όπως ο Καρυωτάκης, η ονείρωξη (μεταφορικά πάντα) είναι ο τρόπος να εκφράζουν το αδύνατο το άπιαστο.

Και κάπου εδώ είναι που η ελληνική γλώσσα κερδίζει, ξεφύγαμε από την ιατρική ορολογία και δώσαμε μια ποιητική διάσταση. Μπορεί να φταίει ο Όμηρος που έκανε τα όνειρα έργα τέχνης ή μήπως οι κλασικοί συγγραφείς μας που έβλεπαν κάθε τι θνητό ως ιερό;

Όπως έγραφε και ο Ελύτης: «Τα όνειρα δε χρειάζονται πραγματικότητα για να είναι αληθινά». Αντικατοπτρίζουν τον εσωτερικό κόσμο μας, τα κρυφά πάθη μας και τα ανεκπλήρωτα θέλω. Είναι, αν θέλετε η ποίηση του ασυνειδήτου.

Διαβάστε περισσότερα για τις όμορφες ιστορίες των λέξεων