Η σοφία του Γιωσαφάτ ρίχνει ακόμη μια μακρά σκιά πάνω στις συζητήσεις μας.
Στην καρδιά της Αθήνας, κάτω από τη σκιά της αρχαίας Ακρόπολης, βρίσκεται ένα ήσυχο καφενείο όπου συχνά συγκεντρώνονται λόγιοι και στοχαστές. Είναι ένα μέρος όπου το παρελθόν και το παρόν συγχωνεύονται, όπου ο αέρας είναι πυκνός από το άρωμα του δυνατού καφέ και το μουρμουρητό της πνευματικής συζήτησης. Τη συγκεκριμένη μέρα, η συζήτηση σε ένα γωνιακό τραπέζι τράβηξε την προσοχή μου. Μια ομάδα νεαρών φοιτητών (;) ήταν βαθιά απορροφημένη σε μια συζήτηση για την αγάπη, τις σχέσεις και την ανθρώπινη φύση, με τον διάλογό τους να διακόπτεται από τις διεισδυτικές και συχνά αμφιλεγόμενες ατάκες του αξιόλογου Έλληνα ψυχιάτρου, Ματθαίου Γιωσαφάτ.
Ένας φοιτητής, κλασικά με ανακατεμένα μαλλιά και σοβαρό βλέμμα, έσκυψε προς τα μπροστά πλησιάζοντας την υπόλοιπη παρέα, μικραίνοντας την απόσταση (τι όμορφες απλές κινήσεις που χάνονται με τα χρόνια) και άρχισε ρητορεύοντας: «Ο Γιωσαφάτ είπε κάποτε: “Ο γάμος είναι μία από τις κύριες αιτίες της χρόνιας κατάθλιψης”. Μια τολμηρή δήλωση, αλλά ανοίγει την πόρτα στην κατανόηση της πολυπλοκότητας των προσδοκιών μας σε σχέση με την πραγματικότητα».
Εγώ στάθηκα στα λόγια του, καθώς χωρίς ίχνος ντροπής κρυφάκουγα την ενδιαφέρουσα συζήτηση που είχαν αναπτύξει τα παιδιά και σκέφτηκα για άλλη μια φορά πόσο σημαντικό έργο αφήνουν οι άνθρωποι των επιστημών και των γραμμάτων, πόσο ισχυρό αποτύπωμα ( αν και με ενοχλεί αυτή η κοινότυπη λέξη) αφήνουν στον τρόπο σκέψης μας άσχετα από το εάν συμφωνούμε ή διαφωνούμε μαζί τους. Με αφορμή αυτή τη συζήτηση θεώρησα καλή ευκαιρία να διαβάσουμε μερικά αποφθέγματα του Γιωσαφάτ και να προβληματιστούμε όπως αυτή η παρέα φοιτητών σ΄αυτό το ξεχασμένο καφέ της Αθήνας.
Τhe Ηobbit: Τι σχέση έχει η ταραχώδης επίσκεψη των νάνων στον Μπίλμπο με τον Νίτσε;
6 αποσπάσματα του Γιωσαφάτ
- “Ο γάμος είναι μία από τις σημαντικότερες αιτίες της χρόνιας κατάθλιψης”
- “Ο κεραυνοβόλος έρωτας κρατά από έναν μήνα ως ένα έτος. Όταν ακούτε άτομα να λένε στην αρχή της γνωριμίας τους με ένα άλλο πρόσωπο ότι «βρήκαν το άλλο τους μισό» καθώς και ότι «είσαι αυτό που περίμενα», να φεύγετε μακριά. Ο έρωτας είναι ό,τι καλύτερο μπορεί να μας συμβεί. Μας δίνει χαρά, ευτυχία, ενθουσιασμό και όρεξη για ζωή. Υπάρχουν δύο είδη έρωτα: οι ενήλικοι ή ώριμοι έρωτες, που σχετίζονται με την αγάπη, και οι παλινδρομικοί έρωτες, που καλύπτουν ναρκισσιστικές ανάγκες. Αυτοί είναι συχνά εντονότατοι, αισθανόμαστε απελπισία, νιώθουμε κτητικότητα απέναντι στον άλλον και πολλές φορές διακρινόμαστε για την επιθετικότητά μας. Όλα αυτά προκαλούνται από την αναπόφευκτη ματαίωση των παιδικών επιθυμιών σε μια ενήλικη σχέση. Δεν είναι τυχαίο ότι παθαίνουμε εμμονή. Αναρωτιούνται: «με σκέφτεται;», «θα με πάρει τηλέφωνο;», «με θέλει;». Σκέφτονται, δηλαδή, το αντικείμενο του έρωτά τους ως μια ψυχαναγκαστική εμμονή.”
- “Το δύσκολο είναι ότι αν έχουμε προβλήματα και είμαστε ανώριμοι, που είναι οι περισσότεροι άνθρωποι, επιλέγουμε έναν σύντροφο εξίσου ανώριμο με εξίσου ίδια προβλήματα. Άρα αν εγώ που είμαι, ας πούμε, λίγο νευρωτικός, λίγο ανώριμος μπορούσα να βρω μία ώριμη γυναίκα πραγματικά θα μπορούσε να με βοηθήσει να βελτιωθώ. Αλλά λόγω των προβλημάτων μου η επιλογή είναι και αυτή νευρωτική, διαλέγω δηλαδή στο ίδιο επίπεδο ωριμότητας ή ανωριμότητας. Όμοιος ομοίω αεί πελάζει.”
- “Έχετε σκεφτεί γιατί παραπονιόμαστε ότι τραβάμε μόνο προβληματικές περιπτώσεις στην ερωτική μας ζωή; Μήπως δεν φταίνε μόνο οι άλλοι; Γιατί δεν τράβηξες κανέναν άλλο; θα ρωτούσα εγώ. Πρέπει να καταλάβουμε ότι δεν μπορούμε να ταιριάξουμε με κάποιον ωριμότερο ψυχικά από εμάς. Δεν θα συντονιστούμε. Και δεν έχει να κάνει ούτε με την ευφυΐα ούτε με την ικανότητά μας σε άλλους τομείς όπως το εργασιακό. Εκεί μπορεί να διαπρέπουμε. Άλλο όμως είναι η συναισθηματική ωριμότητα.”
- “Ευτυχία δεν υπάρχει, υπάρχουν στιγμές ευτυχίας. Όταν ερωτεύεσαι, ένα ωραίο ταξίδι, όταν κάνουμε σεξ, όταν γεννιέται ένα παιδί , όταν βλέπω τον εγγονό μου να μου χαμογελάει. Κάθε μέρα ξυπνάω , λέω «Είμαι ακόμα ζωντανός «, βλέπω τον εγγονό μου, βλέπω τους αρρώστους μου που τους βοηθάω και αισθάνομαι χρήσιμος. Η γενικότερη ευτυχία είναι όταν έχεις καλές σχέσεις. Αυτός είναι και ο σκοπός μιας θεραπείας, Δεν υπάρχει κανείς απόλυτα ευτυχής, πρέπει να είναι ηλίθιος όσο υπάρχει ο ξαφνικός θάνατος, οι πόλεμοι, η φτώχεια, οι αρρώστιες.”
- “Δυο άνθρωποι είναι καθρέφτης ο ένας για τον άλλο. Οι ερωτευμένοι κοιτάζονται και θαυμάζονται αυτό δεν είναι αγάπη! Είναι ένα πολύ ευχάριστο αίσθημα, που οδηγεί σχεδόν πάντα σε φασαρίες. Γιατί την επόμενη μέρα που θα τον/τη δείτε θα έχετε ήδη μια μικρή απογοήτευση. Στην πρώτη επαφή δεν ξέρουμε τίποτα για τον άλλο, όσο προχωρά η επαφή όμως αρχίζει η απο-εξιδανίκευση. Εκεί εμφανίζεται η εσωτερική παλινδρόμηση, που δηλώνει την τάση του ανθρώπου να υπαναχωρήσει φοβισμένος και να κλείσει τις πόρτες επικοινωνίας για τη νέα σχέση.”
Μαλβίνα Κάραλη: «Απ’ αυτές που, παρά να διαλύσουν το γάμο τους, προτιμούν να διαλύονται οι ίδιες»
