Λιαντίνης: «Θα ‘ρθει μια εποχή που κάποιες γενεές θα πληρώσουν ακριβά αυτά….»

Τι είδους μέλλον διαμορφώνουμε με την παρούσα επιείκειά μας; Ο Δημήτρης Λιαντίνης ανοίγει μια πληγή στη συλλογική συνείδηση της εποχής μας.

Τα λόγια του δε θα τα θεωρήσουμε ως προβλέψεις αλλά ως μια αμείλικτη διάγνωση ενός πολιτισμού που ακροβατεί στο χείλος της δικής του δημιουργίας. «Ζούμε εις βάρος των μελλοντικών γενεών» μάς καταθέτει και ξαφνικά ο κόσμος που νομίζατε ότι γνωρίζατε μοιάζει επισφαλής , τα θεμέλια του τρέμουν κάτω από το βάρος του δανεικού χρόνου και των αδικαιολόγητων ωφελημάτων.

Η φράση «ο θεός είναι νεκρός» του Νίτσε, στα χέρια του Λιαντίνη γίνεται κάτι πολύ πιο δυσοίωνο, ένας θρήνος για έναν πολιτισμό που έχει χάσει την πυξίδα του και έχει βουτήξει με τα μούτρα στο κενό του υλισμού και τη κοντόφθαλμης ζωής. Η ρητορική του δεν καταπραΰνει απαιτεί τον απολογισμό και εδώ έγκειται η ομορφιά της φιλοσοφίας του: δεν υπόσχεται σωτηρία, αντίθετα οξύνει την επίγνωση του καταστροφικού χρέους που υπογράφουμε σιωπηλά στο όνομα της προόδου.

Ποια βιβλία πρότεινε ο Δημήτρης Λιαντίνης στους φοιτητές του;

Δημήτρης Λιαντίνης – Ζούμε σε βάρος των μελλοντικών γενεών:
«Αυτό είναι πολύ οδυνηρό που θα σας πω. Θα ‘ρθει μια εποχή που κάποιες γενεές θα πληρώσουν ακριβά αυτά τα οφέλη που έχουμε και αντλούμε εμείς σήμερα με βάση πια όλη αυτήν την κοσμοθεωρία όπως διαμορφώθηκε μέσα από τον ευρωπαϊκό πολιτισμό.

Μιλώ, δηλαδή, για ένα αδιέξοδο, γιατί όταν μιλάμε, λέει “Πέθανε ο Θεός”, ο Νίτσε εννοεί ότι ο πολιτισμός πολλαπλώς οδηγείται σε αδιέξοδο. Τι θα πει αυτό; Σταματάμε εκεί; Τι θα γίνει μετά;

Έρχεται μια καταστροφή! Κοσμογονική, αγαπητοί μου φίλοι! Και αλίμονο σ’ εκείνες τις 2,5 γενιές, που θα ζήσουν αυτή τη στιγμή! Είναι η ανεργία η φοβερή. Είδατε εχθές, για την κόρη ενός υπουργού μιλούσε ολόκληρη η Ελλάδα, για μία θέση εργασίας, αγαπητοί μου.
Ξέρετε τι μας περιμένει; Τι περιμένει τα παιδιά μας; Με την ανεργία; Με την έννοια αυτή, εάν ζούμε εμείς σήμερα και έχουμε αγαθά και απολαβές και χίλια δύο άλλα πράγματα, λέμε ότι ζούμε εις βάρος των μελλοντικών γενεών, τις χρεώνουμε, δηλαδή, τις μελλοντικές γενιές.»

Βέβαια, ο Δημήτρης Λιαντίνης ήταν πάντα προειδοποιητικός. Με αφορμή το παραπάνω κείμενο θυμηθήκαμε και μια άλλη καταγραφή ανησυχίας. Έρχεται η παρακμή και η πτώση του πολιτισμού μας ;

Δημήτρης Λιαντίνης:

«Χάνεται ο σημερινός άνθρωπος. Ο κόσμος, η εποχή μας, ο πολιτισμός μας. Καταποντιζόμαστε όπως η αρχαία εκείνη Ατλαντίδα που γράφει στον Τίμαιο ο Πλάτων.

Αυτά δε σας τα λέω εγώ. Αυτά τα είπανε και τα γράψανε όλοι οι επιφανείς αιματολόγοι του πνεύματος από τον περασμένο κιόλας αιώνα.

Ο Φριδερίκος Νίτσε, ο Ντοστογιέβσκι, ο Σπέγγλερ, ο Έλιοτ, ο Κάφκα, ο Φρόυντ, ο Τζόυς, ο δικός μας Καβάφης.

Σας κοιτώ και βλέπω να μην πιστεύετε αυτό που πιστεύουν. Ότι ήρθε η παρακμή και έρχεται και η πτώση του πολιτισμού μας. Σαν την παρακμή και την πτώση της Ρώμης που συμπαράσυρε μαζί της ολόκληρο τον αρχαίο κόσμο.

Αλλά το να μην πιστεύετε, αυτό ακριβώς είναι η απόδειξη ότι η γοερή αυτή πρόταση είναι αληθινή. Οι κακές προφητείες της Κασσάνδρας βγαίνουν αληθινές, γιατί κανείς δεν τις πίστευε.

Η αιτία, που ο σύγχρονος κόσμος πεθαίνει είναι ότι έλειψε από τη ζωή μας η αίσθηση του τραγικού. Ξεχάσαμε τον ηρωικό μας αντίλογο με τις Ευμενίδες, που είπε ο Σεφέρης. Μας πήρε ο ύπνος, μας πήραν για πεθαμένους κι έφυγαν βρίζοντας τους θεούς που μας προστατεύουν. Τι σημαίνει τραγικό, τι σημαίνει αίσθηση του τραγικού;

Την αλήθεια αυτή τη διατύπωσε μαθηματικά ο Δημόκριτος:

Φυσικώς και αδιδάκτως ο άνθρωπος φεύγει μεν την αλγηδόνα, διώκει δε την ηδονήν.

Και εδώ είναι το δύσκολο. Ο άνθρωπος, προπαντός σήμερα, με το ευδαιμονιστικό ιδεώδες που τον κατακλύζει ζητά μόνο τη χαρά και αποστρέφει το πρόσωπό του στη λύπη.
Δημήτρης Λιαντίνης απόσπασμα

Με άλλα λόγια έγινε μισός και μισερός. Έγινε μονοσήμαντος, ανισόποδος και ανισοσκελής και ανισόρροπος. Έγινε μ’ ένα λόγο αφύσικος.

Μεταχειρίζεται μόνο το Είναι της φύσης και παροπλίζει το Μηδέν.

Αποτέλεσμα ο πολιτισμός του, ο τρόπος της ζωής του δηλαδή, είναι της παρακμής και της αποσύνθεσης.

Είναι η λευχαιμία του σύγχρονου πολιτισμού που επισήμαναν εκείνοι οι επιφανείς αιματολόγοι που ανέφερα στην αρχή.

Η ευθύνη μας για τις μέλλουσες γενεές είναι ανυπολόγιστη.

Γιατί με την παιδεία που δίνουμε στα παιδιά μας τους κρύβουμε συστηματικά την κακή όψη της φύσης και της ζωής.

Το αίσθημα του τραγικού το κρύψαμε στη σπηλιά όπως φυλάκισε ο Σίσυφος το θάνατο.

Και αλίμονο στο Σίσυφο, όταν ψηλά από τον Όλυμπο θα αντιληφθούν οι θεοί την πονηριά του.»

Εξερευνήστε βαθύτερα το χάσμα της φιλοσοφικής σκέψης με περισσότερα άρθρα που μελετούν τις προειδοποιήσεις του Νίτσε, το κάλεσμα του Καστοριάδη για αυτονομία και την υπαρξιακή απόγνωση του Τζορτζ Όργουελ.

Διαβάστε περισσότερα για τον Δημήτρη Λιαντίνη παρακάτω:

• Δημήτρης Λιαντίνης: 10 αποφθέγματα απ’ τον ανήσυχο φιλόσοφο – Βίντεο
• Ο Δημήτρης Λιαντίνης γράφει για τελευταία φορά ένα γράμμα προς την κόρη του
• Τα μοναχικά Χριστούγεννα του Λιαντίνη όταν έκλεισε το φως για να μη δει τον ξεπεσμένο άνθρωπο
• Η φράση του Λιαντίνη που μας έμαθε τι θα πει έρωτας
• Η επιστολή του Λιαντίνη σε μια φοιτήτριά του: «Όσα είσαστε ακόμη ζωντανά. Τι σας μέλλεται να ζήσετε.»
• 14 αποφθέγματα του Λιαντίνη: «Γιατί τι είναι ο άνθρωπος χωρίς τα πάθη;»
• 5 επιτακτικοί λόγοι για να αγαπήσεις τον Δημήτρη Λιαντίνη
• Η τολμηρή έκκληση του Δημήτρη Λιαντίνη: «Οι θρησκείες θα αφανίσουν τον άνθρωπο»
• Ο Λιαντίνης ξεφλουδίζει τα στρώματα της σκέψης του Νίτσε: «Η στάση του είναι ή στάση της πράξης και της ζωής»
• Λιαντίνης: «Ο καθένας μας ξεκινά με το όνομα Κανένας»
• Λιαντίνης: Πώς ο Φάουστ και η Μαργαρίτα αντιπροσωπεύουν τις διαφορετικές πτυχές του έρωτα;