O Κωνσταντίνος Καβάφης για τον άνθρωπο που θρηνεί μπροστά στο αναπόφευκτο του χαμού
Το ποίημα του Κωνσταντίνου Καβάφη «Ἀπολείπειν ὁ θεὸς Ἀντώνιον» υπογραμμίζει τη σημασία της διατήρησης της αξιοπρέπειας του ατόμου σε περιόδους αντιξοότητας. Στο ποίημα, ο Καβάφης απεικονίζει τον Αντώνιο, καθώς βλέπει μια αόρατη πομπή να αναχωρεί από την πόλη και κατανοεί ότι ο θεϊκός του προστάτης τον εγκαταλείπει.
Ο Αντώνιος χρησιμεύει ως σύμβολο για κάθε άτομο που έχει υπομείνει τις προκλήσεις της ζωής ενώ κυνηγάει τις φιλοδοξίες του, μόνο και μόνο για να αντιμετωπίσει τελικά την πιθανή απώλεια όλων όσων έχει δουλέψει. Σύμφωνα με τον ποιητή, αυτή είναι η στιγμή κατά την οποία κάποιος πρέπει να επιδείξει την εσωτερική του ανθεκτικότητα, αποδεχόμενος τις απώλειές του με χάρη και χωρίς να καταφεύγει σε δάκρυα ή εκκλήσεις. Ένα άτομο με αυτοσεβασμό επιδιώκει ενεργά τις επιθυμίες του, αλλά παραμένει έτοιμο να αντιμετωπίσει την προοπτική της απώλειας των επιτευγμάτων που με κόπο απέκτησε.
Ἀπολείπειν ὁ θεὸς Ἀντώνιον
Σαν έξαφνα, ώρα μεσάνυχτ’, ακουσθεί
αόρατος θίασος να περνά
με μουσικές εξαίσιες, με φωνές —
την τύχη σου που ενδίδει πια, τα έργα σου
5
που απέτυχαν, τα σχέδια της ζωής σου
που βγήκαν όλα πλάνες, μη ανωφέλετα θρηνήσεις.
Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος,
αποχαιρέτα την, την Αλεξάνδρεια που φεύγει.
Προπάντων να μη γελασθείς, μην πεις πως ήταν
10
ένα όνειρο, πως απατήθηκεν η ακοή σου·
μάταιες ελπίδες τέτοιες μην καταδεχθείς.
Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος,
σαν που ταιριάζει σε που αξιώθηκες μια τέτοια πόλι,
πλησίασε σταθερά προς το παράθυρο,
15
κι άκουσε με συγκίνησιν, αλλ’ όχι
με των δειλών τα παρακάλια και παράπονα,
ως τελευταία απόλαυσι τους ήχους,
τα εξαίσια όργανα του μυστικού θιάσου,
κι αποχαιρέτα την, την Αλεξάνδρεια που χάνεις.
