Πόσοι από εσάς έχετε διαβάσει άρθρα σε δημοφιλείς ιστοσελίδες με τον ακόλουθο τίτλο: «Τα παιδιά δεν πρέπει να είναι άριστα στο σχολείο αλλά ευτυχισμένα.»
Αν και σε πρώτο χρόνο η συγκεκριμένη ιδέα έχει θετικό πρόσημο, καθώς παροτρύνει τους γονείς να μην είναι πιεστικοί και ψυχαναγκαστικοί με τις αποδόσεις των παιδιών τους στο σχολείο, σε δεύτερο χρόνο είναι άκρως προβληματική.
Η παρακμή
Αρχικά να επισημάνουμε, πως η πίεση των γονιών προς την σχολική απόδοση των παιδιών είναι πλημμελώς μορφωτική όσο και η παντελής απουσία ανησυχίας για αυτή.
Τα «κενά» μας ως γνωστόν τα μεταφέρουμε στα παιδιά μας εκδηλώνοντας τις ανησυχίες μας, τους ψυχαναγκασμούς, αλλά και εάν το δούμε περισσότερο ενδοσκοπικά, την εξουσία μας πάνω στα άμορφα πνεύματα των παιδιών.
Το σχολείο λοιπόν βάλλεται από παντού – από τους γονείς, τους δασκάλους, τους πολιτικούς και φανερά πλέον από το σύνολο της κοινωνίας.
Το ερώτημα που τίθεται είναι «θέλουμε ένα πιο διασκεδαστικό σχολείο ή ένα πιο ουσιαστικό σχολείο»; Νομίζω, πως το σχολείο δεν είναι τηλεόραση με αμιγώς ψυχαγωγικό χαρακτήρα, καθώς το ευχάριστο είναι και υποκειμενικό, που όμως σίγουρα χρειάζεται να γίνει αντικειμενικά ουσιαστικό.
Η ευτυχία ως ένας νεωτερικός μοχλός πίεσης
Δε σοκάρομαι που απλές φιλοσοφικές έννοιες δεν μπορούν πλέον να καταστούν κατανοητές. Η αλλοίωση της γλώσσας και το χαμηλό διδακτικό επίπεδο του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος έχουν συνδράμει σε μεγάλο βαθμό.
Άλλωστε, το να μην καταλαβαίνεις είναι ο στόχος κάθε ανελεύθερου συστήματος και το έχουν πετύχει στον μέγιστο βαθμό.
Ευτυχία αντί της ευδαιμονίας
Η ευτυχία λοιπόν διαφέρει πλήρως από την ευδαιμονία. Η ευτυχία κατακτάται από εξωγενείς παράγοντες και συγκεκριμένες ενέργειες που τελικά καταφέρνουν να τελεσφορήσουν. Πρέπει να έχεις υλικά αγαθά, να πετυχαίνεις τους στόχους σου, να λαμβάνεις αποδοχή, να αναγνωρίζεται η αξία σου κ.τ.λ. Όμως, όταν αυτό δε συμβαίνει που θα αποταθείς; Η ευτυχία σε αυτές τις περιπτώσεις έχει κλειστές τις θύρες της.
Η ευδαιμονία λοιπόν είναι το αντίθετο της ευτυχίας, καθώς η δομή της έχει ως πυρήνα ενδογενείς παράγοντες, δηλαδή πηγάζει από μέσα μας και μένει σταθερή ανεξάρτητα από τις συνθήκες. Κατακτάς την πολυπόθητη ισορροπία, κοινώς τη λειτουργικότητα ανεξάρτητα με το εάν οι συνθήκες στον περιβάλλοντα χώρο είναι θετικές ή όχι.
Εγώ λοιπόν δε θέλω το παιδί μου να είναι ευτυχισμένο αλλά ισορροπημένο, δε θέλω να περνάει πάντα όμορφα αλλά να «στενεύει» ορίζοντες όταν χρειάζεται για να κάνει άλματα, να ανησυχεί και να βαδίζει ταυτόχρονα, διότι η λειτουργικότητα μας εξαρτάται ξεκάθαρα από την ποιότητα της αντίληψής μας.
Θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε πώς η λειτουργικότητα του ανθρώπου είναι μια νοητική ικανότητα και αυτή θα κατακτηθεί με βιώματα, αποτυχίες, επιτυχίες αλλά και πολλή σκληρή δουλειά με τον εαυτό μας.
Ναι, πρέπει να διαβάσεις για να εκτεθείς σε ιδέες που θα σε προβληματίσουν, ίσως να σε κάνουν και ανήσυχο. Έτσι θ’ αποζητήσεις την ελευθερία, αναπτύσσοντας την κοινωνική σου αντίληψη, η οποία είναι άκρως απαραίτητη όταν θα ξεκινήσεις να δημιουργείς σχέσεις ερωτικής, φιλικής και συντροφικής φύσεως.
Η κόπωση της μελέτης λοιπόν δεν έχει να κάνει με έναν πόνο που δημιουργεί τραύματα, αλλά με τον πόνο που αναγεννά την σκέψη σου τα συναισθήματά σου και την κριτική σου αντίληψη.
Με αυτά ως κριτήριο οι βαθμοί θα είχαν εξαιρετική σημασία, όμως πλέον το σχολείο έχει μετατρέψει τους βαθμούς σε απόδειξη αποστήθισης, θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε πως πλέον έχουν έναν πλασματικό χαρακτήρα.
Βέβαια, από αυτό θα μπορούσε να βγει και κάτι θετικό. Η τεχνική μόρφωση θα μπορούσε να φτάσει σε υψηλό σημείο, αλλά αντ’ αυτού καθηγητές μαρτυρούν, πώς αναγκάζονται να διορθώνουν τα κενά που έχουν οι φοιτητές τους από το Γυμνάσιο και το Λύκειο, άρα με ποιο κριτήριο βαθμολογήθηκαν και εισήχθησαν στο πανεπιστήμιο;
Εδώ η ευθύνη πρέπει να αποδοθεί οριζόντια:
1) Τα όργανα της ΟΛΜΕ που διαδηλώνουν μόνο για τις οικονομικές απώλειες και όχι για τα γλωσσικά ζητήματα και τρόπους διδασκαλίας.
2) Έλλειψη οράματος και οργάνωσης από το Υπουργείο Παιδείας.
3) Γονείς που εργάζονται ατελείωτες ώρες με ελάχιστα χρήματα αδυνατώντας να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους.
Βέβαια, υπάρχουν ηχηρές εξαιρέσεις καθηγητές που μοχθούν με ελάχιστα χρήματα και δίνουν πάντα το καλύτερο τους εαυτό, παρά τις δυσκολίες και καταφέρνουν να φαίνεται πως το επάγγελμα του καθηγητή είναι όντως λειτούργημα, δυστυχώς όμως δεν είναι ο κανόνας.
Αντίστοιχα, υπάρχουν και γονείς που αντιλαμβάνονται πως τα όρια δημιουργούν ανεξάρτητα παιδιά και κατ’ επέκταση ελεύθερους ενήλικες, διότι ο αυτοέλεγχος είναι η απόλυτη δύναμη για τον κάθε άνθρωπο.
Όμως όσοι έχουμε επαφή με τις σχολικές αίθουσες τα τελευταία χρόνια γνωρίζουμε ότι ο κανόνας πορεύεται με άλλα μέτρα και σταθμά.
Οι ίδιοι δάσκαλοι παροτρύνουν τους μαθητές να λάβουν φροντιστηριακή ενίσχυση, καθώς δεν υπάρχει σωστή κατανομή των μαθητών, με αποτέλεσμα οι δάσκαλοι να μην μπορούν να εφαρμόσουν ένα αποδοτικό πρόγραμμα, ενώ ταυτόχρονα φιμώνονται, αφού δεν μπορούν να κάνουν αυστηρές αξιολογήσεις μαθητών ως προς την συμπεριφορά ή την απόδοση του μαθητή, προφανώς γιατί οι γονείς θίγονται και η κατάσταση μπορεί να ξεφύγει πραγματικά εκτός ελέγχου, και έχοντας μηδαμινή νομοθετική προστασία από το Υπουργείο Παιδείας οι εκπαιδευτικοί σιωπούν, αλλά μετά τους κατηγορούμε για αδιαφορία.
Αφού λοιπόν οι καλοί βαθμοί δεν έχουν ουσιαστικό υπόβαθρο, θέλησαν κάποιοι να παραιτηθούν και να πουν πως «δε μας νοιάζουν οι βαθμοί αλλά η ευτυχία», καταφανέστατα, επειδή δε νοιάστηκαν κι αυτοί για τη μάθηση όπως δε νοιάζονται τώρα τα παιδιά τους πώς να μάθουν που βρίσκεται η ευτυχία;
Οι γονείς λοιπόν αφού παραιτήθηκαν από τη θέσπιση ορίων απέναντι στα παιδιά τους επενέβησαν και στο σχολείο, ώστε κανείς να μην μπορεί πλέον να επέμβει σ’ αυτό που έχουμε υποψιαστεί εκατέρωθεν:
Πρέπει να είμαστε όλοι αδιάφοροι, να τα αποδεχόμαστε όλα και να κυνηγάμε την ευτυχία. Τι ατελέσφορο κυνήγι; Διότι περί αυτού πρόκειται και μακάρι να μη το μαθαίναμε ποτέ – μήπως και «ερωτοτροπούσαμε» λίγο με την «ουσία». Μη γίνουμε ανέραστοι! Νέος αυτός ο σύγχρονος φόβος και πρωτόγνωρος για όλους μας.
Κείμενο: Αγγελικά Αγορά (Lavart)
