Το Νόμπελ Λογοτεχνίας 2024 απονεμήθηκε στη Νοτιοκορεάτισσα συγγραφέα Han Kang, μια απροσδόκητη αλλά συναρπαστική επιλογή για μια από τις σημαντικότερες λογοτεχνικές διακρίσεις στον κόσμο.
Γνωστή για την ποιητική πεζογραφία της που εμβαθύνει στα ανθρώπινα τραύματα και την ευθραυστότητα, η Kang είναι η 18η γυναίκα που λαμβάνει το βραβείο. Η απόφαση της Σουηδικής Ακαδημίας εξέπληξε πολλούς, δεδομένης της σχετικά μέτριας στοιχηματικής της απόδοσης 33/1 πριν από την ανακοίνωση.
2 βιβλία Ελλήνων συγγραφέων που αξίζουν να λατρευτούν με «μανία»
Ποια ακριβώς είναι, λοιπόν, η Han Kang και γιατί έχει γίνει τόσο σημαντική προσωπικότητα στην παγκόσμια λογοτεχνία; Ας εξερευνήσουμε το ιστορικό της, τα πιο γνωστά έργα της και τη μοναδική σχέση της με την Ελλάδα μέσω του μυθιστορήματός της «Greek Lessons» (Μάθημα ελληνικών) .
BREAKING NEWS
The 2024 #NobelPrize in Literature is awarded to the South Korean author Han Kang “for her intense poetic prose that confronts historical traumas and exposes the fragility of human life.” pic.twitter.com/dAQiXnm11z— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 10, 2024
Ποια είναι η Han Kang;
Η Han Kang γεννήθηκε το 1970 στο Gwangju της Νότιας Κορέας και μετακόμισε στη Σεούλ σε ηλικία 10 ετών, όπου αργότερα θα σπούδαζε κορεατική λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο Yonsei.
Η πρώιμη συγγραφική της καριέρα ξεκίνησε το 1993 με μια συλλογή ποιημάτων, αλλά αμέσως μετά άφησε το στίγμα της ως μυθιστοριογράφος και συγγραφέας διηγημάτων. Το 1995 εκδόθηκε η πρώτη της συλλογή διηγημάτων, Yosu, σηματοδοτώντας την έναρξη μιας παραγωγικής καριέρας.
«Στην πραγματικότητα, για τον Σωκράτη η πράξη της εκμάθησης και της συνειδητοποίησης εμπεριείχε κυριολεκτικά την έννοια του πόνου». ― Han Kang
Η άνοδος της Han Kang στη διεθνή αναγνώριση, ωστόσο, ήρθε με το μυθιστόρημά της The Vegetarian (Η χορτοφάγος) του 2007, μια εξερεύνηση της προσωπικής εξέγερσης, της ψυχικής ασθένειας και της κοινωνικής πίεσης.
Το βιβλίο απέκτησε παγκόσμια αναγνώριση όταν η αγγλική του μετάφραση κέρδισε το Διεθνές Βραβείο Man Booker το 2016, καθιερώνοντάς την ως μια σημαντική φωνή στην παγκόσμια λογοτεχνία.
Το μυθιστόρημα αυτό μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες, μεταξύ των οποίων και στα ελληνικά, σηματοδοτώντας την έναρξη της λογοτεχνικής της σχέσης με την Ελλάδα.
Μάθημα ελληνικών: Μια γέφυρα ανάμεσα στους πολιτισμούς
Το μυθιστόρημα αφηγείται την ιστορία μιας γυναίκας που χάνει μυστηριωδώς την ικανότητά της να μιλάει τη μητρική της γλώσσα. Καθώς ξεκινάει ένα ταξίδι για να μάθει αρχαία ελληνικά, βρίσκεται αντιμέτωπη με βαθιά υπαρξιακά ερωτήματα.
Στο Μάθημα Ελληνικών, η Χαν Κανγκ μπλέκει την εκμάθηση της γλώσσας με την προσωπική ανάπτυξη και ανακάλυψη, δημιουργώντας μια μεταφορική εξερεύνηση των εμποδίων επικοινωνίας τόσο των εσωτερικών όσο και των εξωτερικών.
Μέσα από τον αγώνα της πρωταγωνίστριας να κατακτήσει μια νέα γλώσσα, η Kang εμβαθύνει στα θέματα της απώλειας, της αυτο-αποξένωσης και της ανάκαμψης, αποτίνοντας παράλληλα φόρο τιμής στην πλούσια γλωσσική και φιλοσοφική παράδοση της Ελλάδας. Το μυθιστόρημα αντανακλά το ευρύτερο ενδιαφέρον της Kang για τη διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο η γλώσσα διαμορφώνει την εμπειρία μας για τον κόσμο και πώς μπορεί είτε να μας συνδέει είτε να μας απομονώνει.
Η υπόθεση του βιβλίου; Δύο χαρακτήρες ένας άνδρας και μια γυναίκα αφηγούνται εναλλάξ σκηνές από τη ζωή τους (ο άνδρας σε πρώτο πρόσωπο και η γυναίκα σε τρίτο). Η γυναίκα παλεύει με την απώλεια της μητέρας της, τον αποχωρισμό από τον γιο της και τη σταδιακή απώλεια της ικανότητάς της να μιλάει. Ο άνδρας, από την άλλη πλευρά, έρχεται να συμβιβαστεί με την απώλεια της σύνδεσής του με την πατρίδα και την οικογένειά του, καθώς και με την όρασή του, η οποία επιδεινώνεται λόγω μιας κληρονομικής πάθησης. Εκείνη αρχίζει να παρακολουθεί μαθήματα αρχαίων ελληνικών.
Ο τρόπος γραφής της Kang είναι λιτός αλλά βαθυστόχαστος, κάτι που δεν προκαλεί έκπληξη αν αναλογιστεί κανείς ότι το μωσαϊκό της προπλάστηκε από τον χώρο της ποίησης. Ωστόσο, το μυθιστόρημα δεν επικεντρώνεται στους ίδιους τους χαρακτήρες αυτό ίσως εξηγεί γιατί η Kang επιλέγει να μην τους κατονομάσει και σίγουρα δεν καθοδηγείται ούτε από την πλοκή. Αυτό που καθοδηγεί το μυθιστόρημα είναι η ίδια η γλώσσα, ιδίως η αποσύνθεσή της.
«Πριν ξεκινήσω να γράφω ένα μυθιστόρημα, συχνά βιώνω χρόνια εμπνεύσεων που συσσωρεύονται η μία πάνω στην άλλη, μέχρι να εξελιχθούν σταδιακά σε μια σαφή μορφή. Κάπως έτσι έγινε και με τα «Μαθήματα ελληνικών». Η πρώτη στιγμή έμπνευσης για το βιβλίο αυτό ήρθε την ώρα που έπινα τσάι με έναν εκδότη στις αρχές της άνοιξης του 2002. Ο εκδότης μου είπε ότι είχε ειδικευτεί στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία στο κολέγιο, οπότε τον ρώτησα αν πρέπει πρώτα να μάθει κανείς αρχαία ελληνικά για να μελετήσει τη φιλοσοφία.
Είπε ναι, φυσικά, και μου είπε μερικά ενδιαφέροντα σημεία σχετικά με τη γλώσσα: ότι ορισμένα πολύ περίπλοκα και σύνθετα γραμματικά στοιχεία μπορούν να συμπυκνωθούν σε μία μόνο λέξη, έτσι ώστε να μην υπάρχει ανάγκη να ακολουθήσει κανείς τη σειρά των λέξεων. Στη συνέχεια μού εξήγησε πώς μια λέξη μπορεί να περιέχει πολυεπίπεδες έννοιες, αναφέροντας τη μεσαία φωνή, μια γραμματική δομή που δεν υπάρχει στα κορεατικά, κάτι που με προσέλκυσε αμέσως.» ― Han Kang
Η χορτοφάγος: Ένα φαινόμενο της λογοτεχνίας
Αν και το Ελληνικό μάθημα είναι βαθιά φιλοσοφικό, η Χορτοφάγος παραμένει το πιο διάσημο έργο της Χαν Κανγκ μέχρι σήμερα.
Αυτό το ανησυχητικό μυθιστόρημα περιστρέφεται γύρω από μια γυναίκα που αποφασίζει να σταματήσει να τρώει κρέας, προκαλώντας την κατάρρευση της οικογένειας και της κοινωνίας της. Η μεταμόρφωσή της, που αρχικά θεωρείται ως μια απλή διατροφική επιλογή, εξελίσσεται σε ένα συγκλονιστικό και σουρεαλιστικό ταξίδι αυτοαμφισβήτησης.
Η βράβευση της Han Kang με το Νόμπελ ρίχνει τα φώτα της δημοσιότητας όχι μόνο στο δικό της εξαιρετικό έργο, αλλά και στη λογοτεχνία της Νότιας Κορέας στο σύνολό της. Αν και είναι μία από τις πιο διάσημες συγγραφείς της Νότιας Κορέας στο εξωτερικό, αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου κύματος Νοτιοκορεατών συγγραφέων που αποκτούν διεθνή προβολή.
Εκτός από το συγγραφικό της έργο, η Han Kang είναι καθηγήτρια στο Ινστιτούτο Τεχνών της Σεούλ, όπου διδάσκει δημιουργική γραφή. Η επιρροή της σε μια νέα γενιά συγγραφέων είναι πιθανό να αυξηθεί τα επόμενα χρόνια, καθώς το παγκόσμιο αναγνωστικό της κοινό συνεχίζει να διευρύνεται.
Το βραβείο Νόμπελ: Μια ιστορική νίκη
Με τη νίκη της αυτή, η Han Kang εντάσσεται στις τάξεις λογοτεχνικών γιγάντων όπως ο Gabriel García Márquez, ο Toni Morrison και ο Kazuo Ishiguro, εδραιώνοντας ακόμη περισσότερο τη θέση της ως ζωτικής σημασίας σύγχρονη συγγραφέας.
Η νίκη της υπογραμμίζει επίσης την αυξανόμενη αναγνώριση της ασιατικής λογοτεχνίας στην παγκόσμια σκηνή, ακολουθώντας τα βήματα άλλων βραβευμένων με Νόμπελ, όπως ο Ιάπωνας συγγραφέας Kenzaburō Ōe και ο Κινέζος συγγραφέας Mo Yan.
«Μπόρεσα να μιλήσω με την Han Kang στο τηλέφωνο», δήλωσε ο μόνιμος γραμματέας της Σουηδικής Ακαδημίας Mats Malm μετά την ανακοίνωση της νικήτριας. «Είχε μια συνηθισμένη μέρα, όπως φάνηκε, μόλις είχε τελειώσει το δείπνο με τον γιο της. Δεν ήταν πραγματικά προετοιμασμένη γι’ αυτό, αλλά αρχίσαμε να συζητάμε τις προετοιμασίες για τον Δεκέμβριο» – όταν θα της απονεμηθεί το βραβείο Νόμπελ.
«Είμαι τόσο έκπληκτη και απολύτως ικανοποιημένη», δήλωσε η Han, σε τηλεφωνική συνέντευξη που μοιράστηκε η Σουηδική Ακαδημία. «Μεγάλωσα με την κορεατική λογοτεχνία, με την οποία αισθάνομαι πολύ κοντά. Ελπίζω, λοιπόν, αυτή η είδηση να είναι ωραία για τους αναγνώστες της κορεατικής λογοτεχνίας, καθώς και για τους φίλους και τους συγγραφείς μου».
18 είδη λογοτεχνίας και τα βιβλία που πρέπει να διαβάσεις για να τα γνωρίσεις
Τελικές σκέψεις για αυτή τη νίκη
Η επιλογή της Han Kang για το Νόμπελ Λογοτεχνίας 2024 αποτελεί μια ισχυρή αναγνώριση της συμβολής της στη σύγχρονη μυθοπλασία. Τα έργα της προκαλούν τους αναγνώστες να αντιμετωπίσουν δύσκολες αλήθειες σχετικά με την ταυτότητα και το τραύμα, ενώ παράλληλα υφαίνουν περίπλοκες αφηγήσεις που βρίσκουν απήχηση σε όλους τους πολιτισμούς.
Αν δεν έχετε ακόμη εξερευνήσει το συγγραφικό έργο της Han Kang, τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή να βουτήξετε στον βαθιά συγκινητικό κόσμο της, όπου κάθε πρόταση μοιάζει με αποκάλυψη.
Είτε μέσα από τον φακό μιας γυναίκας που μαθαίνει αρχαία ελληνικά είτε μέσα από τον φακό μιας χορτοφάγου που επαναστατεί ενάντια στα κοινωνικά πρότυπα, η Han Kang μας προσκαλεί να εξερευνήσουμε τις ανομολόγητες, τις αόρατες και τις εύθραυστες πτυχές της ύπαρξης.
Ας γνωρίσουμε λοιπόν την νοτιοκορεάτικη λογοτεχνία, αναμένοντας το τελευταίο βιβλίο της «We Do Not Part», όπου θα κυκλοφορήσει στα αγγλικά το 2025, σε μετάφραση των E Yaewon και Paige Aniyah Morris. Η ιστορία ακολουθεί μια συγγραφέα που ανακαλύπτει τον αντίκτυπο της εξέγερσης της Τζέτζου το 1948-49 στην οικογένεια της φίλης της. Η γαλλική μετάφραση του μυθιστορήματος κέρδισε το βραβείο prix Médicis Étranger το 2023.
