Το ” Περί ηρώων και τάφων” αντηχεί ως μια βαθιά εξερεύνηση του ανθρώπινου ψυχισμού και ένας προβληματισμός για τα κοινωνικά ρήγματα που αντηχούν στην ιστορία.
Στο “Περί ηρώων και τάφων”, ο Ερνέστο Σάμπατο υφαίνει ένα ψυχολογικό μωσαϊκό που εμβαθύνει στις περιπλοκές της ανθρώπινης ύπαρξης με φόντο την πολιτική αναταραχή στην Αργεντινή. Το μυθιστόρημα, που δημοσιεύτηκε το 1961, εξερευνά την αποξένωση και την απογοήτευση του πρωταγωνιστή του, του Μάρτιν, καθώς περιηγείται σε έναν λαβύρινθο του Μπουένος Άιρες που στοιχειώνεται από την υπαρξιακή αγωνία και την κοινωνική παρακμή. Η αφήγηση του Ερνέστο Σάμπατο εκτυλίσσεται με ένταση chiaroscuro, αποκαλύπτοντας τις σκιές που κρύβονται κάτω από την επιφάνεια της προσωπικής και συλλογικής ταυτότητας.
Η πεζογραφία του Ερνέστο Σάμπατο , διαποτισμένη από υπαρξιακό στοχασμό, αντανακλά την πνευματική ζύμωση των μέσων του 20ού αιώνα.
Ο Μίλτος Σαχτούρης με μια φοβισμένη καρδιά στα βάθη του χειμώνα
Ερνέστο Σάμπατο, Περί ηρώων και τάφων, σελ. 236-237, μτφρ.: Μανώλης Παπαδολαμπάκης, Εκδόσεις Εξάντας 1986
Έβγαλε και καθάρισε τα γυαλιά του.
-Έχω πολλές φορές φανταστεί τον Σαιν-Εξυπερύ εκεί ψηλά με το μικρό αεροπλάνο του, παλεύοντας κόντρα στη θύελλα, καταμεσής στον Ατλαντικό, ηρωικό και αμίλητο, με τον τηλεγραφητή του πίσω, ενωμένους από τη σιωπή και τη φιλία, από τον κοινό κίνδυνο, αλλά και από την κοινή ελπίδα, ακούγοντας τον ήχο της μηχανής, παρακολουθώντας με αγωνία το απόθεμα των καυσίμων και κοιτάζοντας ο ένας τον άλλο. Ή συντροφικά μπροστά στο θάνατο.
Ξανάβαλε τα γυαλιά του και χαμογέλασε κοιτώντας μακριά.
-Bέβαια, καμιά φορά θαυμάζει κανείς περισσότερο αυτό που δεν μπορεί να κάμει. Δεν ξέρω αν θα ήμουν ικανός να κάμω το ένα εκατοστό οποιασδήποτε από τις πράξεις του Εξυπερύ. Βέβαια, αυτή είναι η μεγάλη πράξη. Εννοούσα όμως ότι ακόμα κι ένας μικρός αρχηγός πυροσβεστών… Αντίθετα εγώ… τι είμαι εγώ; Ένα είδος μοναχικού θεατή, ένας άχρηστος. Ούτε και ξέρω αν θα καταφέρω ποτέ μου να γράψω ένα μυθιστόρημα ή ένα δράμα. Κι αν το έγραφα… δεν ξέρω αν αυτό μπορεί να συγκριθεί με κείνον που αποτελεί μέρος μιας στρατιωτικής φρουράς και που φυλάει με το όπλο του τη ζωή και τον ύπνο των συντρόφων του… Δεν έχει σημασία το ότι ο πόλεμος είναι έργο ξεδιάντροπων ανθρώπων που λυμαίνονται τα οικονομικά ή το πετρέλαιο: εκείνη η φρουρά, εκείνος ο ύπνος που μας εξασφαλίζει ο σκοπός με το όπλο του, εκείνη η πίστη των συντρόφων μας σε μας ήταν και θα είναι πάντα οι απόλυτες αξίες.
Ο Μαρτίν τον κοίταζε με θαυμασμό. Και ο Μπρούνο έλεγε μέσα του: «Μα δεν είναι αλήθεια πως όλοι μας κατά βάθος βρισκόμαστε σε κατάσταση πολέμου; Δεν ανήκω κι εγώ σε μια μικρή φρουρά; Kαι δεν είναι ο Μαρτίν, κατά κάποιον τρόπο, κάποιος που φυλάω το όνειρό του, που προσπαθώ να απαλύνω τις αγωνίες του και που συντηρώ τις ελπίδες του σαν μια μικρή φλόγα στο μέσο μιας μανιασμένης θύελλας;»
Αμέσως όμως ένιωσε ντροπή.
Κι είπε τότε κάποιο αστείο.
Ο Ζαν-Ζακ Ρουσσώ και 13 αποφθέγματα για να ελευθερώσουν το μυαλό σου
