Το απόφθεγμα του Επίκουρου «Η ερωτική συνουσία δεν ωφέλησε ποτέ ας είμαστε ευχαριστημένοι αν δεν μας βλάψει κιόλας» μας έβαλε σε σκέψεις.
Ο φιλόσοφος της ηδονής αποκαλύπτεται.
Το συγκεκριμένο απόφθεγμα αντικατοπτρίζει τη φιλοσοφική οπτική του Επίκουρου σχετικά με την επιδίωξη της απόλαυσης και την αποφυγή του περιττού πόνου. Στο πλαίσιο του Επικούρειου, η ηδονή θεωρείται το ύψιστο αγαθό, αλλά είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ο Επίκουρος έδωσε έμφαση σε μια πιο εκλεπτυσμένη και διανοητική κατανόηση της ηδονής και όχι στον απλό ηδονισμό.
Το απόσπασμα υποδηλώνει μια ρεαλιστική προσέγγιση της σεξουαλικής δραστηριότητας. Ο Επίκουρος φαίνεται να προειδοποιεί κατά της υπερβολικής ή αχαλίνωτης απόλαυσης της σεξουαλικής ευχαρίστησης, καθώς πίστευε ότι η επιδίωξη της ευχαρίστησης πρέπει να εξισορροπείται με την αποφυγή του πόνου και της βλάβης.
Στην ουσία, ο Επίκουρος ενθαρρύνει μια μετριοπαθή και προσεκτική προσέγγιση όλων των πτυχών της ζωής, συμπεριλαμβανομένων των σεξουαλικών δραστηριοτήτων, ώστε να διασφαλίζεται ότι συμβάλλουν στη συνολική ευημερία χωρίς να προκαλούν περιττό πόνο ή αρνητικές συνέπειες.
Πώς επιχείρησε ο Επίκουρος ν’ ανακουφίσει το άγχος του θανάτου; Ο Ίρβιν Γιάλομ μας απαντά
Ο Επίκουρος έκανε διάκριση μεταξύ διαφορετικών τύπων ηδονής, υποστηρίζοντας την επιδίωξη μακροχρόνιων, βιώσιμων ηδονών έναντι των φευγαλέων και δυνητικά επιβλαβών.
Πίστευε ότι η αληθινή ευτυχία, ή αταραξία, μπορεί να επιτευχθεί μέσω της καλλιέργειας της ψυχικής ηρεμίας και της απαλλαγής από το φόβο, παρά μέσω της αδυσώπητης επιδίωξης της σωματικής απόλαυσης.
Ο Επίκουρος υποστήριζε ότι οι υπερβολικές επιθυμίες και οι φόβοι ήταν οι πρωταρχικές πηγές της ανθρώπινης δυστυχίας και υποστήριζε έναν μινιμαλιστικό τρόπο ζωής που επικεντρωνόταν σε απλές απολαύσεις, όπως η φιλία, οι πνευματικές αναζητήσεις και η απόλαυση της φύσης.
Η φιλοσοφία του Επίκουρου επικεντρώθηκε στην ιδέα ότι η ζωή σε αρμονία με τη φύση και η ικανοποίηση των φυσικών επιθυμιών με μέτρο θα οδηγούσε σε μια ζωή ικανοποίησης και πληρότητας.
Με αυτόν τον τρόπο, έθεσε τις βάσεις για μεταγενέστερες ηθικές θεωρίες που δίνουν προτεραιότητα στην ευημερία των ατόμων και υποστηρίζουν μια ισορροπημένη προσέγγιση της απόλαυσης.
Αρκετοί φιλόσοφοι στην ιστορία επηρεάστηκαν από τις ιδέες του Επίκουρου και είτε μελέτησαν άμεσα τα έργα του είτε συνέχισαν να αναπτύσσουν και να επεκτείνουν τη φιλοσοφία του.
1. Λουκρήτιος: Ρωμαίος φιλόσοφος και ποιητής που έζησε τον πρώτο αιώνα π.Χ., ο Λουκρήτιος επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από την επικούρεια φιλοσοφία. Είναι περισσότερο γνωστός για το επικό ποίημά του “De Rerum Natura” (“Περί της φύσης των πραγμάτων”), το οποίο παρουσιάζει επικούρειες ιδέες σχετικά με τη φύση του σύμπαντος, την επιδίωξη της ευτυχίας και τη σημασία του να ζει κανείς σύμφωνα με τη φύση.
2. Τόμας Χομπς: Άγγλος φιλόσοφος του 17ου αιώνα, ο Χομπς επηρεάστηκε από την έμφαση του Επίκουρου στην επιδίωξη της ευχαρίστησης και την αποφυγή του πόνου. Ενώ ο Χομπς είναι περισσότερο γνωστός για την πολιτική φιλοσοφία του, ιδίως για το έργο του “Λεβιάθαν”, η ηθική του θεωρία αντανακλά επίσης επικούρεια θέματα, όπως η σημασία της ατομικής ευτυχίας και η επιδίωξη του ατομικού συμφέροντος.
3. Τζέρεμι Μπένθαμ: Άγγλος φιλόσοφος και θεμελιωτής του ωφελιμισμού, ο Μπένθαμ βασίστηκε στις επικούρειες ιδέες στην ηθική του θεωρία. Όπως και ο Επίκουρος, ο Μπένθαμ πίστευε ότι ο στόχος της ηθικής πρέπει να είναι η μεγιστοποίηση της ευτυχίας και η ελαχιστοποίηση του πόνου. Ενώ η εκδοχή του ωφελιμισμού του διαφέρει από τον ηδονισμό του Επίκουρου σε ορισμένα σημεία, και οι δύο φιλοσοφίες μοιράζονται ένα κοινό ενδιαφέρον για την προώθηση της ανθρώπινης ευημερίας.
4. John Stuart Mill: Ο Mill έχτισε πάνω στα θεμέλια που είχαν θέσει ο Μπένθαμ και ο Επίκουρος. Στο έργο του “Ο ωφελιμισμός”, ο Mill υποστηρίζει ότι η ποιότητα των απολαύσεων θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη όταν καθορίζεται ποιες πράξεις είναι ηθικά σωστές. Η ιδέα αυτή αντανακλά την έμφαση που έδωσε ο Επίκουρος στη σημασία της καλλιέργειας απολαύσεων ανώτερης τάξης, όπως οι πνευματικές και αισθητικές αναζητήσεις, έναντι της αμιγώς σωματικής ικανοποίησης.
Σιωπηλές πινελιές: Η γλώσσα των γυναικών μέσα από τη νεκρή φύση
