Η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ, γνωστή ως Hélène Ahrweiler στα γαλλικά, γεννήθηκε στην Αθήνα στις 29 Αυγούστου 1926. Είναι Ελληνίδα ιστορικός του Βυζαντίου με ρίζες στη Μικρά Ασία.
Αξίζει να σημειωθεί πως η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ πέτυχε τη διάκριση να γίνει η πρώτη γυναίκα που ανέλαβε επικεφαλής του Τμήματος Ιστορίας του Πανεπιστημίου της Σορβόννης το 1967. Το 1976 έγραψε ξανά ιστορία, καθώς έγινε η πρώτη γυναίκα πρύτανης στα 700 χρόνια ύπαρξης του Πανεπιστημίου της Σορβόννης. Πέρα από τα ακαδημαϊκά της επιτεύγματα, είναι επίσης πρέσβειρα καλής θέλησης της UNICEF.
Στα πρώτα χρόνια της ζωής της, η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ γεννήθηκε από γονείς με καταγωγή από τη Μικρά Ασία. Ο πατέρας της, Νίκος Γλύκατζης, ήταν έμπορος από τη Μικρά Ασία και φρόντιζε τα κτήματα της οικογένειας της μητέρας της. Η μητέρα της, Καλλιρόη (το γένος Ψαλτίδη), καταγόταν από εύπορη οικογένεια στην Προύσα της Μικράς Ασίας. Η Ελένη φοίτησε στο 4ο Γυμνάσιο Αθηνών και συνέχισε τις σπουδές της στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής εντάχθηκε στην ΕΠΟΝ και ανέλαβε την ευθύνη των μαθητριών του Παγκρατίου υπό την καθοδήγηση του Χρήστου Πασαλάρη. Εν μέσω των γεγονότων των Δεκεμβριανών, ακολούθησε τον ΕΛΑΣ Αθήνας κατά την αποχώρησή του από την Αττική και αργότερα επέστρεψε στον Βύρωνα μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας.Κατά τη δεκαετία του 1950, ενώ ήταν ακόμα φοιτήτρια, εργάστηκε ως καθηγήτρια γαλλικών στον κύκλο της βασίλισσας Φρειδερίκης. Μετά την αποφοίτησή της από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, έγινε ερευνήτρια στο Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών.
Ακολουθεί ένα εξαιρετικό απόσπασμα της Ελένης Γλύκατζη – Αρβελέρ από τα βιώματά της στην κατοχή
«Εκείνη την εποχή δεν έμενα σπίτι μου. Οταν πήγαινα, η μητέρα μου γνώριζε ότι την επομένη θα γινόταν διαδήλωση. Τους επισκεπτόμουν για να πλυθώ διότι δεν ήθελα να με βρουν σκοτωμένη βρώμικη. Προετοιμαζόμουν πάντα για την τελευταία πράξη. Αυτά τα γεγονότα βαραίνουν περισσότερο στη μνήμη μου. Μια φορά στη Γαλλία η Παμέλα Τσόρτσιλ Χάριμαν (σ.σ.: εξ απορρήτων συνεργάτις του πεθερού της, Ουίνστον Τσόρτσιλ), η οποία ήταν πρεσβευτής των Ηνωμένων Πολιτειών, με ρώτησε τι μ’ έκανε αυτό που είμαι. Της λέω «η Κατοχή» και μου απαντά «κι εμένα». Εγώ στα 14 μου πήγαινα στο σχολείο πηδώντας πάνω στα πτώματα. Ακόμα δεν μπορώ καν να το περιγράψω. Αυτή είναι η ζωή μου. Εξοικειώθηκα με την ιδέα του θανάτου από νωρίς. Έτσι έμαθα να μην εντυπωσιάζομαι από τίποτα.» (Απόσπασμα από συνέντεξη στο
Κάφκα: «Πολυαγαπημένε πατέρα, πρόσφατα με ρώτησες γιατί ισχυρίζομαι πως σε φοβάμαι…»
