Ανοίγει προς στο κοινό το σπίτι ενός σπουδαίου Έλληνα ποιητή

Αναμέναμε μεγάλο χρονικό διάστημα αλλά τελικά άξιζε τον κόπο. Το σπίτι του ποιητή που λατρέψαμε ανοίγει προς το κοινό.

Το «Σπίτι του Ελύτη» στην Πλάκα (που βρίσκεται στην οδό Διοσκούρων και Πολυγνώτου) πρόκειται να εγκαινιαστεί την 1η Νοεμβρίου με την παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Το ιστορικό αυτό κτίριο, ιδιοκτησίας του Υπουργείου Πολιτισμού, ξεκίνησε την αποκατάστασή του το 2020 με βάση μια πρόταση της Ιουλίτας Ηλιοπούλου που χρονολογείται από το 2013.

Το αρχείο της ποιήτριας θα εκτίθεται σε αυτό το σπίτι-μουσείο, το οποίο έχει ως στόχο να εξυπηρετήσει μελετητές από όλο τον κόσμο. Επιπλέον, στο μουσείο θα παρουσιαστεί πλούσιο οπτικό και ηχητικό υλικό που σχετίζεται με τη ζωή και το έργο του Οδυσσέα Ελύτη, συμπεριλαμβανομένων κειμένων, φωτογραφιών και προσωπικών αντικειμένων, καθώς και το γραφείο του που διατηρείται όπως ήταν στο σπίτι του στην οδό Σκουφά.

Μονόγραμμα – Οδυσσέας Ελύτης: Ένα από τα κορυφαία ερωτικά ποιήματα που γράφτηκαν ποτέ

Ας κάνουμε μια στάση για να διαβάσουμε την ομιλία του Οδυσσέα Ελύτη όταν παρέλαβε το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1979. Τα λόγια του παραμένουν βάλσαμο!

«Ας μου επιτραπεί, παρακαλώ, να μιλήσω στο όνομα της φωτεινότητας και της διαφάνειας. Επειδή οι ιδιότητες αυτές είναι που καθορίσανε τον χώρο μέσα στον οποίο μου ετάχθη να μεγαλώσω και να ζήσω. Και αυτές είναι που ένιωσα, σιγά-σιγά, να ταυτίζονται μέσα μου με την ανάγκη να εκφρασθώ.

Είναι σωστό να προσκομίζει κανείς στην τέχνη αυτά που του υπαγορεύουν η προσωπική του εμπειρία και οι αρετές της γλώσσας του. Πολύ περισσότερο όταν οι καιροί είναι σκοτεινοί και αυτό που του υπαγορεύουν είναι μια όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ορατότητα.

Δεν μιλώ για τη φυσική ικανότητα να συλλαμβάνει κανείς τ’ αντικείμενα σ’ όλες τους τις λεπτομέρειες, αλλά για τη μεταφορική, να κρατά την ουσία τους και να τα οδηγεί σε μια καθαρότητα τέτοια που να υποδηλώνει συνάμα την μεταφυσική τους σημασιολογία……..

Πού λοιπόν βρίσκεται σε έσχατη ανάλυση η αλήθεια; Στην φθορά και στον θάνατο που διαπιστώνουμε κάθε μέρα γύρω μας ή στη ροπή που μας ωθεί να πιστεύουμε ότι αυτός ο κόσμος είναι ακατάλυτος και αιώνιος;

Είναι φρόνιμο ν’ αποφεύγουμε τις μεγαλεπήβολες εκφράσεις, το ξέρω. Οι κατά καιρούς κοσμολογικές θεωρίες τις χρησιμοποίησαν, ήρθαν σε σύγκρουση, ακμάσανε, πέρασαν.

Η ουσία όμως έμεινε, μένει. Και η ποίηση, που εγείρεται στο σημείον όπου ο ορθολογισμός καταθέτει τα όπλα του για να τ’ αναλάβει εκείνη και να προχωρήσει μέσα στην απαγορευμένη ζώνη, ελέγχεται να είναι ίσια-ίσια εκείνη που προσβάλλεται λιγότερο από τη φθορά. Διασώζει σε καθαρή μορφή τα μόνιμα, τα βιώσιμα στοιχεία που καταντούν δυσδιάκριτα μέσα στο σκότος της συνείδησης όπως τα φύκια μέσα στους βυθούς των θαλασσών.

Να γιατί μας χρειάζεται η διαφάνεια. Για να διακρίνουμε τους κόμπους στο νήμα που μέσ’ από τους αιώνες τεντώνεται και μας βοηθεί να σταθούμε όρθιοι πάνω σ’ αυτή τη γη……..

Λέμε, και το διαπιστώνουμε κάθε μέρα, ότι ζούμε σ’ ένα χάος ηθικό. Κι αυτό, τη στιγμή που ποτέ άλλοτε η κατανομή των στοιχείων της υλικής μας ύπαρξης δεν έγινε με τόσο σύστημα, τόση στρατιωτική θα έλεγα τάξη, τόσον αδυσώπητο έλεγχο.

Η αντίφαση είναι διδακτική. Όταν σε δύο σκέλη το ένα υπερτροφεί, το άλλο ατροφεί. Μια αξιέπαινη ροπή να συνενωθούν σε ενιαία μονάδα οι λαοί της Ευρώπης, προσκόπτει σήμερα στην αδυναμία να συμπέσουν τα ατροφικά και τα υπερτροφικά σκέλη του πολιτισμού μας. Οι αξίες μας, ούτε αυτές δεν αποτελούν μια γλώσσα κοινή…..

Δεν αρκεί να ονειροπολούμε με τους στίχους. Είναι λίγο.

Δεν αρκεί να πολιτικολογούμε. Είναι πολύ.

Κατά βάθος ο υλικός κόσμος είναι απλώς ένας σωρός από υλικά. Θα εξαρτηθεί από το αν είμαστε καλοί ή κακοί αρχιτέκτονες το τελικό αποτέλεσμα. Ο Παράδεισος ή η Κόλαση που θα χτίσουμε.

Εάν η ποίηση παρέχει μια διαβεβαίωση και δη στους καιρούς τους dürftiger, είναι ακριβώς αυτή: ότι η μοίρα μας παρ’ όλ’ αυτά βρίσκεται στα χέρια μας»