Οι Δρυΐδες δεν κατείχαν απλώς τον ρόλο των ιερέων ή μιας κλειστής ομάδας που μοιραζόταν μυστικές γνώσεις.
Οι Δρυΐδες αποτελούσαν μια ομάδα ανθρώπων με διάφορες κοινωνικές και επαγγελματικές τάξεις, έχοντας μια συγκεκριμένη πρακτική και φιλοσοφία ζωής αντιμετωπίζοντας τον κόσμο με έναν ιδιαίτερο τρόπο, ανεξάρτητα από το αν ανήκαν στην Αρχαία Γαλατία, τις Βρετανικές νήσους ή την Αρχαία Ιέρνη. Παράλληλα, συναντούμε τις μορφές τους σε μύθους, ηρωικές ιστορίες και παραμυθένιες περιπλανήσεις.
Οι Δρυΐδες ήταν μια ομάδα ανθρώπων με έναν ευρύ φάσμα γνώσεων και πρακτικών, που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στις κοινωνίες των κελτικών λαών. Η ετυμολογία της λέξης “Δρυΐδης” (Druid) αντικατοπτρίζει τη σοφία και την ιερότητα που συνδέονταν με αυτούς τους πρεσβευτές της γνώσης. Προέρχεται από την ελληνική λέξη “δρυς” (βελανιδιά), αλλά έχει επίσης αντίστοιχες ρίζες σε άλλες αρχαίες γλώσσες. Στη σανσκριτική, η λέξη “druma” σημαίνει βελανιδιά, που ήταν το ιερό δέντρο των Δρυΐδων. Στη Γαλλική, η ομόρριζη λέξη “druiah” σημαίνει “σοφός άνθρωπος”, ενώ στην Περσική η λέξη “Druh” αναφέρεται στο πνεύμα της νύχτας ή του σκότους. Στα Ουαλικά, η λέξη “drud” σημαίνει “αυτός που εξαγνίζει. Συνολικά, η λέξη “Δρυΐδης” συνδέεται με την ιδέα της σοφίας και έχει την ιερή βελανιδιά ως κεντρικό σημείο αναφοράς.
Τι πρεσβεύει η φιλοσοφία του Δρυϊδισμού;
Ο Δρυϊδισμός αποτελεί ένα πνευματικό μονοπάτι και μια φιλοσοφία ζωής. Στην Κελτική κουλτούρα, δεν είναι θρησκεία καθαυτή, καθώς δεν στηρίζεται σε κάποιο δόγμα ή θεολογία. Οι διδασκαλίες του Δρυϊδισμού εξελίσσονται με τον χρόνο και προσφέρουν έναν ενδότερο τρόπο κατανόησης της ζωής. Μέσα από αυτές τις διδασκαλίες, οι πιστοί του Δρυϊδισμού αναζητούν μια βαθύτερη σύνδεση με τη φύση και μια πιο αρμονική σχέση με τον κόσμο γύρω τους.
Τα λίγα στοιχεία που γνωρίζουμε για τον Δρυϊδισμό περιορίζονται στις πληροφορίες που καταγράφηκαν από αρχαίους συγγραφείς, όπως Διογένης Λαέρτιος και Στράβων, καθώς και από κείμενα όπως αυτά του Καίσαρα και του Λουκανού (μεταξύ 2ου αιώνα π.Χ. και 4ου αιώνα μ.Χ.). Οι Κέλτες, που προέρχονταν από την ευρύτερη οικογένεια των ινδοευρωπαίων, υπηρέτησαν σε διάφορους ρόλους όπως δικαστές, δάσκαλοι, θεραπευτές και μάντεις.
Η σύγκριση του κελτικού πάνθεού με το ελληνικό αποκαλύπτει ομοιότητες στη θεολογία τους. Για παράδειγμα, ο Λούγκ, που προστατεύει τις τέχνες και τους ταξιδιώτες, παρομοιάζεται με τον Ερμή, ενώ ο Όγκμα αντιστοιχεί στον Άρη και η Μόριγκαν στην Αθηνά.
Αν και δεν μπορούμε να αποκλείσουμε τις επαφές μεταξύ των Κελτών και ανθρώπων του Αιγαίου, όπως Κρητών και Μυκηναίων, η παρουσία αυτών των επαφών δεν σημαίνει ότι ο Δρυϊδισμός δεν διατήρησε τη δική του μοναδική ταυτότητα. Παρ’ όλες τις επιρροές από άλλες πολιτιστικές παραδόσεις, ο Δρυϊδισμός αναπτύχθηκε ως μια ξεχωριστή φιλοσοφία και κουλτούρα με τη δική του σφραγίδα.
Οι Δρυΐδες, που θεωρούνταν ως σοφοί και ιερείς, αφήνουν το στίγμα τους στην ιστορία ως μια αξιοσέβαστη φιλοσοφία και κουλτούρα. Μάλιστα, ο μάγος Μέρλιν, από τον θρύλο του Αρθούρου, πιθανότατα ήταν Δρυΐδης.
Οι αρχαίες πρακτικές
Μόνο οι μυημένοι, οι οποίοι υποβάλλονταν σε εκπαίδευση και μελέτη για είκοσι χρόνια, συμμετείχαν στα ενδότερα μυστικά του δόγματος. Προτού ξεκινήσουν την εκπαίδευσή τους, ορκίζονταν αιώνια σιωπή και τη μετάδοση της γνώσης μόνο προφορικά. Οι επίσημες γραπτές μαρτυρίες προέρχονταν από μελετητές και όχι από τους Δρυΐδες, καθώς η γραπτή καταγραφή απαγορευόταν.
Υπήρχε ένας πολιτισμικός περιορισμός όσον αφορά τη γραπτή μετάδοση της γνώσης, καθώς οι Δρυΐδες θεωρούσαν απαράδεκτο να καταγραφεί προφορική γνώση σε γραπτή μορφή. Ορισμένοι προσπαθούσαν να απομνημονεύσουν μεγάλα τμήματα ποιημάτων. Επιπλέον, οι διάφορες τελετές πραγματοποιούνταν στα δάση, όπου οι Δρυΐδες ισχυριζόντουσαν ότι ασκούσαν τις μαγικές τους δυνάμεις. Επιπλέον, φημίζονταν για τη χρήση του “αυγού του ερπετού”, ένα κρυστάλλινο αντικείμενο που χρησιμοποιούσαν για να εξορκίσουν κατάρες.
Μη λαμβάνοντας υπόψιν τις υπερβολές που συνήθως συνδέονται με τις λαϊκές παραδόσεις, μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι οι Δρυΐδες πιθανότατα λειτουργούσαν ως θεραπευτές, όπως και άλλες ιερατικές τάξεις της αρχαιότητας. Γνώριζαν τα θεραπευτικά μυστικά της φύσης και πιθανόν να μπορούσαν να κινούνται αθόρυβα και απαρατήρητα.
Ταυτόχρονα, είχαν εξαιρετική γνώση της φύσης, των καιρικών φαινομένων και ίσως ακόμα και μαντικές ικανότητες. Οι Δρυΐδες πίστευαν ότι η ψυχή ήταν άφθαρτη, όπως και το σύμπαν, αλλά πιστεύαν επίσης ότι κάποια στιγμή το νερό και η φωτιά θα επικρατήσουν. Επιπλέον, είχαν έντονο αίσθημα δικαιοσύνης και θεωρούνταν “οι δικαιότεροι των ανθρώπων”. Υπήρχε φήμη ότι αποτελούσαν ένα είδος διεθνούς δικαστηρίου, που εκδίκαζε νομικές υποθέσεις μεταξύ διαφόρων κελτικών φύλων. Η θέση ενός Δρυΐδης ήταν πολύ υψηλή και ακόμα και ανώτερη από τον βασιλιά.
Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος περιέγραψε τη Δρυϊδική τελετή θερισμού της Βελανιδιάς, όπου ένας ιερέας ντυμένος στα λευκά ανέβαινε στη Βελανιδιά και έκοβε γκυ με ένα χρυσό δρεπάνι την έκτη μέρα της νέας Σελήνης. Το γκυ, που έπρεπε να μην αγγίξει τη γη, χρησιμοποιείτο σε τελετή γονιμότητας. Αυτή η πρακτική επιβιώνει σήμερα σε αγγλόφωνες χώρες, όπου ζευγάρια φιλιούνται κάτω από ένα κρεμασμένο γκυ κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων για να εξασφαλίσουν τη γονιμότητά τους.
Υπάρχει επίσης αναφορά σε Δρυϊδική εορτή για το καλωσόρισμα του νέου έτους, που θυμίζει τη σύγχρονη εορτή της Σαμέιν (Halloween), κατά την οποία πιστεύεται ότι τα πνεύματα των νεκρών ζωντανεύουν στη γη. Αυτή η εορτή αποτελεί απόηχο του Δρυϊδικού Σαμέιν. Ωστόσο, υπάρχουν και θρυλικές αναφορές σε ανθρωποθυσίες από τους Δρυίδες, αν και δεν υπάρχουν συγκεκριμένες ιστορικές αποδείξεις που να επιβεβαιώνουν αυτές τις πρακτικές.
Ποιος ευθύνεται για τον «αφανισμό» των γνώσεων;
Ο κύριος υπεύθυνος για την απώλεια των βαθύτερων γνώσεων του Δρυϊδισμού φαίνεται να είναι η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Ο Πλίνιος Πρεσβύτερος εξέφρασε την απορία αυτή. Κατά την κατάληψη του κέντρου των Δρυΐδων στο Μόνα, το οποίο ήταν ένα κέλτικο νησί-κάστρο στο σημερινό Άνγκλεσεϋ, οι Ρωμαϊκές δυνάμεις εξολόθρευσαν όλους τους Δρυίδες εκεί και κατέστρεψαν το κάστρο, καθώς και όλες τις ελάχιστες καταγραφές της γνώσης. Οι ελάχιστοι επιζήσαντες Δρυΐδες, ήταν εκείνοι που κρατούσαν την παράδοση της σοφίας.
Με αυτόν τον βίαιο τρόπο χάθηκε η “καρδιά” του Δρυ”ιδισμού. Οι επιζώντες προσπάθησαν να συνεχίσουν την παράδοση, διδάσκοντας στους απογόνους τους όσα είχαν μάθει, αλλά και να αποκαταστήσουν την χαμένη γνώση. Ωστόσο, ο Δρυϊδισμός υπέστη ένα ακόμη πλήγμα με το “κυνήγι των μαγισσών” κατά το Μεσαίωνα. Με αυτόν τον τρόπο, η παράδοση διαταράχθηκε ακόμη περισσότερο και η γνώση συρρικνώθηκε σημαντικά.
Ο Δρυϊδισμός στο σήμερα
Ο Δρυϊδισμός αποτελούσε μια παράδοση που εστίαζε στον σεβασμό και την αφοσίωση στη Φύση. Οι σύγχρονοι Δρυΐδες¨απέχουν πολύ από τους αρχαίους Κελτούς Δρυΐδες λόγω έλλειψης της αρχαίας γνώσης. Έτσι, είναι δικαιολογημένο να μιλάμε για νεο-Δρυδισμό αντί για τον παραδοσιακό Δρυϊδισμό.
Καθώς η αυθεντική παράδοση έχει χαθεί σε μεγάλο βαθμό, ο νεο-Δρυϊδισμός συμπληρώνει αυτά τα κενά με τελετουργικά στοιχεία άλλων Παγανιστικών θρησκειών, κυρίως της ελληνικής και λιγότερο της σαμανικής, προσπαθώντας να συνδυάσει τα στοιχεία αυτά με την αυθεντική Δρυϊδική φιλοσοφία. Παρ’ όλα αυτά, ο νεο-Δρυϊδισμός παραμένει μια ζωντανή παράδοση που ενεργοποιείται παγκοσμίως, κυρίως στις αγγλόφωνες χώρες. Ένα σημαντικό κίνημα που εκπροσωπεί αυτήν την παράδοση είναι το Δρυϊδικό Τάγμα “Order of Bards Ovates and Druids” (OBOD).
Δρυίδες και Έλληνες
Οι Δρυΐδες αντιπροσωπεύουν την εύγενη ιερατική τάξη των αρχαίων Κελτών, οι οποίοι κατοικούσαν στη Δυτική Ευρώπη και τα Βρετανικά Νησιά. Αποτελούσαν μέρος του πολιτισμού των Κελτών και των Γαλάτων, γνωστών ως “Celtae” και “Galli” αντίστοιχα από τους Αρχαίους Έλληνες και τους Ρωμαίους. Ο όρος “Δρυΐδες” προέρχεται από τη λέξη “δρυς” ή βελανιδιά, ένα ιερό δέντρο για τους Έλληνες. Οι Δρυΐδες δεν ήταν μόνο ιερείς και φιλόσοφοι, αλλά και νομοθέτες και δικαστές. Η σημασία της βελανιδιάς ως ιερού δέντρου είναι εμφανής και σε άλλα μέρη της αρχαίας κουλτούρας, όπως στο μαντείο της Δωδώνης, που αποτελούσε τον αρχαιότερο προφητικό χώρο στον κόσμο και ήταν αφιερωμένο στη Γαία και αργότερα στο Δία.
Ένα σημαντικό έργο που αναφέρεται στη γεωγραφία και την κοινωνία των Γαλάτων ή Κελτών είναι τα “Γαλλικά Πολέμια” (Gallic Wars) του Γάιου Ιουλίου Καίσαρα. Σε αυτά τα βιβλία, ο Καίσαρ περιγράφει λεπτομερώς τις εκστρατείες του στη Γαλλία και τις αλληλεπιδράσεις του με τους Κέλτες, περιγράφοντας τη γεωγραφία της περιοχής, τις κοινωνικές δομές και τις εθιμοτυπικές πρακτικές τους. (Gaius Julius Caesar, 13 Ιουλίου 100 π.Χ. – 15 Μαρτίου 44 π.Χ.)
«Υπάρχουν σε όλη την Γαλατία δύο τάξεις προσώπων καθορισμένης σπουδαιότητας και τιμής. Σ΄αυτές τις τάξεις, η μία αποτελείται από τους Δρυΐδες, η άλλη από τους Ιππότες.»
Και συνεχίζει.. «Αναφέρεται ότι στα σχολεία των Δρυϊδών, διδάσκεται από στήθους μεγάλος αριθμός στίχων. Γι΄ αυτό μερικοί μένουν για είκοσι χρόνια υπό εκπαίδευση (πειθαρχία). Και δεν θεωρούν πρέπον να καταγράψουν αυτές τις ομιλίες, αν και σχεδόν για όλες τις υποθέσεις και στις δημόσιες και μυστικές εκθέσεις αυτοί χρησιμοποιούν την Ελληνική γλώσσα (ελληνικά γράμματα).
{…}
Το βασικό σημείο της ιδεολογίας τους είναι ότι η ψυχή δεν πεθαίνει και ότι μετά το θάνατο περνάει από το ένα σώμα στο άλλο».
Στο κόμικς “Αστερίξ”, παρουσιάζεται με πλάγιο τρόπο τη ζωή και τις περιπέτειες των Γαλατών κατά την εποχή της ρωμαϊκής κατοχής, και ο χαρακτήρας του δρυΐδη Πανοραμίξ είναι ένας από τους κύριους πρωταγωνιστές που συχνά παρουσιάζεται να ασχολείται με φυτικές φόρμουλες και μαγείες.
Η ελληνικές ρίζες των Δρυίδων
Το βιβλίο μυθιστορίας “Lebor Gabála Érenn” ή το “Book of Invasions” αναφέρει τον Έλληνα Παρθολώνα, ο οποίος σύμφωνα με την παράδοση έφθασε στην Ιρλανδία μετά τον κατακλυσμό. Σύμφωνα με αυτήν την ιστορία, ο Παρθολώνας ήταν πρίγκιπας που προερχόταν από τη Μακεδονία ή τη Μέση Ελλάδα. Μαζί με τη σύζυγό του, τους τρεις γιούς του και τρεις Δρυίδες, από τα αδέλφια Φίο, Αίολο και Φομόρη, (Νόηση, Γνώση και Έρευνα), έφθασε στην Ιρλανδία. Σύμφωνα με το μύθο, αυτοί οι Δρυίδες ήταν κάτοχοι τη σοφίας και ήταν ελληνικής καταγωγής, κάτι που προκύπτει από τα αρχαία κείμενα.
Επίσης, σύμφωνα με το ίδιο βιβλίο, ο Παρθολώνας ήταν ένας πρίγκιπας που σκότωσε τους γονείς του με την ελπίδα να κληρονομήσει το βασίλειο, κάτι που του έφερε κακή τύχη, καθώς έχασε ένα από τα μάτια του. Παρόλα αυτά, ήταν κύριος κάθε τέχνης. Αφού παρέμεινε στην Ιρλανδία για 30 χρόνια, πέθανε κοντά στην πόλη που σήμερα ονομάζεται Tallaght, εκεί όπου οι απόγονοί του υπέφεραν από πανώλη 120 χρόνια αργότερα.
Ελευσίνια Μυστήρια: Μια περιήγηση στα μυστηριακά τελετουργήματα της Αρχαίας Ελευσίνας
