Σε πρόσφατη μελέτη που διεξήχθη στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, εκπαιδευμένοι Έλληνες πεζοναύτες συμμετείχαν σε αυστηρές προσομοιώσεις μάχης φορώντας ένα αντίγραφο ολόσωμης χάλκινης πανοπλίας 3.500 ετών. Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε σε γνωστό διεθνές επιστημονικό περιοδικό, αποκάλυψε ότι η πανοπλία αυτή δεν ήταν απλώς τελετουργική, αλλά θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά σε πραγματικές μάχες.
Ανακαλύφθηκε τον Μάιο του 1960 στο χωριό Δένδρα της Αργολίδας από Σουηδούς και Έλληνες αρχαιολόγους και αυτή η πανοπλία της μυκηναϊκής περιόδου, που χρονολογείται από τον 15ο αιώνα π.Χ., είναι το καλύτερα διατηρημένο και σχεδόν πλήρες παράδειγμα. Παρά την ανακάλυψή του, το ερώτημα αν ήταν καθαρά τελετουργικό ή λειτουργικό πολεμικό όργανο παρέμεινε αναπάντητο, περιορίζοντας την κατανόησή μας για τις πολεμικές συνθήκες που επηρέασαν τους κοινωνικούς μετασχηματισμούς του προϊστορικού κόσμου.
Ο δρ Κεν Γουόρντλ, καθηγητής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ και μέλος της ερευνητικής ομάδας, τόνισε αυτή τη συνεχιζόμενη συζήτηση σε συνέντευξή του στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΑΠΕ-ΜΠΕ)
Τα 7 πρόσωπα της Γαλλικής Επανάστασης που διαμόρφωσαν την ιστορία
«Το καλύτερα διατηρημένο και σχεδόν πλήρες δείγμα ολόσωμης πανοπλίας της μυκηναϊκής εποχής που αποτελείται από πλάκες σφυρήλατου χαλκού και χρονολογείται από τον 15ο αιώνα π.Χ., βρέθηκε στο χωριό Δενδρά της Αργολίδας από Σουηδούς και Έλληνες αρχαιολόγους τον Μάιο του 1960. Όμως, από την ημέρα της ανακάλυψής της το ερώτημα που απασχόλησε τους ειδικούς ήταν: χρησιμοποιείτο μόνο για τελετουργικούς σκοπούς ή προορίζονταν και ως ένα αποτελεσματικό πολεμικό όργανο; Η μέχρι τώρα η έλλειψη μίας τεκμηριωμένης απάντησης περιόρισε την πλήρη κατανόηση των συνθηκών που επικρατούσαν στις πολεμικές συγκρούσεις της εποχής, οι οποίες και καθόρισαν τους κοινωνικούς μετασχηματισμούς του προϊστορικού κόσμου».
Διατμηματική συνεργασία και ευρήματα
Ο ομότιμος καθηγητής δρ Γιάννης Κουτεδάκης, ο εμπνευστής της μελέτης, τόνισε την καινοτόμο συνεργασία μεταξύ αρχαιολογίας και αθλητικής φυσιολογίας. Η συνεργασία αυτή αξιολόγησε με ακρίβεια τις σωματικές απαιτήσεις που έθετε η πανοπλία στο σώμα των εθελοντών. Σε αντίθεση με την προηγούμενη πεποίθηση ότι η πανοπλία ήταν πολύ δυσκίνητη για μάχη, τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν το αντίθετο, φωτίζοντας μια σημαντική πτυχή της Εποχής του Χαλκού στην Ελλάδα και την Ανατολική Μεσόγειο. Ο Δρ Κουτεδάκης εξέφρασε την ελπίδα ότι ο νέος τομέας της «αρχαιοφυσιολογίας» θα ανοίξει το δρόμο για μελλοντικές μελέτες.
Στοιχεία προσομοίωσης μάχης
Με επικεφαλής τον καθηγητή δρ Ανδρέα Φλουρή, η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε ένα αντίγραφο πανοπλίας πανομοιότυπο σε διαστάσεις και βάρος με το πρωτότυπο. Οι εθελοντές τήρησαν μια «ομηρική δίαιτα» περίπου 4.500 θερμίδων, όπως περιγράφεται στην Ιλιάδα. Κατά τη διάρκεια μιας 11ωρης προσομοίωσης μάχης σε θερμοκρασίες 30-36 βαθμών Κελσίου, χαρακτηριστικές για τα ελληνικά καλοκαίρια της Εποχής του Χαλκού, η ομάδα μέτρησε διάφορους φυσικούς δείκτες, όπως καρδιακό ρυθμό, ενεργειακή δαπάνη, θερμοκρασία πυρήνα σώματος, απώλεια υγρών, μυϊκή λειτουργία και αιματολογικούς δείκτες.
Ιστορικές επιπτώσεις
Η προηγμένη τεχνολογία θωράκισης των Μυκηναίων εξηγεί εν μέρει την ισχυρή παρουσία τους στην ανατολική Μεσόγειο. Η στρατιωτική τους ανδρεία πιθανώς τους επέτρεψε να αντιμετωπίσουν τρομερούς εχθρούς όπως οι Χετταίοι και να κερδίσουν τον σεβασμό τους, όπως δείχνουν τα ιστορικά αρχεία. Επιπλέον, η μελέτη υποστηρίζει την ιδέα ότι οι αναφορές σε χάλκινες πανοπλίες στην Ιλιάδα αντικατοπτρίζουν γνήσια ιστορική τεχνολογία, προγενέστερη του Τρωικού Πολέμου.
Η ερευνητική ομάδα ευχαρίστησε τον στρατηγό ε.α. Ken Wardle, τον επίτιμο αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Στρατού Αλκιβιάδη Στεφανή, τον αντιστράτηγο ε.α. και επίτιμο διευθυντή του Γ’ Σώματος Στρατού Δημήτριο Μπίκο, τον αντιστράτηγο ε.α. και επίτιμο διοικητή της 98ης ΑΔΤΕ Δημήτριο Τσιπίδη και τους εθελοντές του 505ου Τάγματος Πεζοναυτών για την αμέριστη υποστήριξή τους. Η μελέτη αφιερώνεται στο μέλος της ομάδας Diana Wardle, η οποία απεβίωσε πριν δει τη δημοσίευσή της μελέτης.
Δείτε τις φωτογραφίες:
Μαρία Ευθυμίου: 10 βασικά σημεία για να «μάθεις νερό» την ιστορία του 1821
