Η καλλιτεχνική διευθύντρια της Κ.Ο.Θ., Ζωή Τσόκανου ξανασυστήνεται στους αναγνώστες της Lavart.
Το άτομο που σήκωσε τη μπαγκέτα και έδωσε το σύνθημα μιας νέας εποχής στην Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης, η Ζωή Τσόκανου, μιλάει στη Lavart για το στοίχημα που ανέλαβε δύο χρόνια πριν, τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει αλλά και την προσιτότητα της κλασσικής μουσικής για το ευρύ κοινό, με αφορμή το επικείμενο κονσέρτο με εμβληματικά έργα δύο σπουδαίων Αυστριακών συνθετών, όπως ο Μότσαρτ και ο Μπρούκνερ, υπό τη μουσική διεύθυνση της ίδιας και σολίστ τον πολυβραβευμένο Αυστριακό βιρτουόζο, Wenzel Fuchs, την Παρασκευή, 7 Φεβρουαρίου 2020.
Ισμήνη Μπαλαλέ (Lavart) – Ένας συνεχής διάλογος λαμβάνει χώρα κάθε μέρα ανάμεσα σε εσάς και την Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης. Τι σας έχει προσφέρει αυτή η όσμωση;
Ζωή Τσόκανου – Δύσκολο να το περιγράψω με λόγια. Κάθε πρόβα είναι ένα λιθαράκι παραπάνω. Με κάθε πρόβα παίρνω και δίνω, είναι ένα πάρε δώσε, ένας διάλογος, όπως αναφέρατε. Ως Ζωή, με κάνει σαν μουσικό πιο πλούσια αλλά και σαν άνθρωπο, επίσης. Η ορχήστρα είναι μία κοινωνία ανθρώπων που έχει τα κουμπιά και τις προκλήσεις της, μαθαίνω πολλά μέσα από αυτήν. Πως να διαχειρίζομαι τους ανθρώπους της, την ίδια την ορχήστρα, πως να την λειτουργώ και έτσι κάθε πρόβα αποτελεί ένα μάθημα αλλά και μία προσθήκη στο μουσικό Ζωή αλλά και στο κοινωνικό.
Ισμήνη Μπαλαλέ (Lavart) – Ποιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει μία καλλιτεχνική διευθύντρια και πώς τις επιλύει; Θεωρείτε πως η μη ύπαρξη στέγης της ορχήστρας αυτής καθεαυτής δημιουργεί κωλύματα;
Ζωή Τσόκανου – Φυσικά η μη ύπαρξη μόνιμης στέγης είναι κομβικό ζήτημα που απασχολεί την ορχήστρα τα τελευταία 20 χρόνια. Είναι μία κατάσταση που τη βιώνουμε καθημερινά αλλά λόγω αυτού έχουμε αναπτύξει τρόπους επούλωσης αυτής της έλλειψης με την οποία έχουμε μάθει και ζούμε. Σίγουρα δεν είναι το ιδανικό. Έχουμε την αίθουσα δοκιμών μας και μπορούμε και παίζουμε στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και πολύ συχνά στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, στη Μονή Λαζαριστών και στην Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών και σε πολλούς άλλους χώρους. Ίσως μία τέτοια κατάσταση μας κάνει να λειτουργούμε πιο ευέλικτα. Δεν μπορώ να αρνηθώ όμως ότι μία λύση θα έλυνε πάρα πολλά προβλήματα που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε. Παρόλα αυτά, δουλεύουμε πάντα σε δύο άξονες: από τη μία δεν αφήνουμε ποτέ το ζήτημα και το παλεύουμε με κάθε τρόπο και από την άλλη, προσπαθούμε να λειτουργήσουμε με τις δυνατότητες που μας δίνονται. Ελπίζουμε ότι σύντομα θα μπορέσει να ανοίξει μία πόρτα, διότι αυτήν τη στιγμή δεν υπάρχει καν κάποια ορατή λύση του ζητήματος. Εάν φανεί κάτι ορατό στον ορίζοντα θα πλησιάσει και η λύση του επίσης.
Ισμήνη Μπαλαλέ (Lavart) – Αν γυρίσουμε δύο χρόνια πίσω στη στιγμή που αναλάβατε τα καθήκοντά σας ως καλλιτεχνική διευθύντρια της Κ.Ο.Θ. Ποιες ήταν οι αρχικές σας φιλοδοξίες για τη βελτίωσή της; Έχετε ακόμα πολύ δρόμο μπροστά σας είτε κοιτάτε με ευχαρίστηση το παρελθόν;
Ζωή Τσόκανου – Νομίζω και τα δύο. Είμαι πάντα ένας άνθρωπος που προτιμώ να κοιτάζω το δρόμο μπροστά μου αλλά παρόλα αυτά, οι ίδιοι οι καρποί σε κάνουν να κοιτάς τον δρόμο μπροστά σου ακόμα πιο μεγάλο, με πιο ανοιχτές δυνατότητες. Έτσι, είναι ένα κομμάτι που για μένα πραγματοποιείται σε ταυτόχρονο χρόνο. Ο δρόμος είναι μακρύς και η φιλοδοξία είναι υψηλή, η ορχήστρα έχει πάρα πολλές δυνατότητες και το αποδεικνύει καθημερινά, για τον λόγο αυτό και οι καρποί των προσπαθειών μας μας γεμίζουν με χαρά και ευχαρίστηση και μας δίνουν κουράγιο να συνεχίσουμε το έργο μας. Δεν μπορώ να το δω ατομικά, αποτελεί μία συλλογική προσπάθεια.
Ισμήνη Μπαλαλέ (Lavart) – Έχει παρατηρηθεί μείωση της τιμής των εισιτηρίων σε σύγκριση με παλαιότερα. Εκτός αυτού, πως πιστεύετε ότι μπορεί να πλησιάσει μία υψηλή τέχνη-με τη χρήση του όρου να γίνεται με επιφύλαξη- το ευρύ θεσσαλονικιώτικο κοινό;
Ζωή Τσόκανου – Η μείωση των εισιτηρίων είναι ένα εγχείρημα που έχει ξεκινήσει εδώ και αρκετά χρόνια, από την απαρχή της κρίσης, στην οποία εμείς φυσικά παραμένουμε. Είμαστε μία κρατική ορχήστρα και πρέπει να είμαστε ανοιχτοί και προσβάσιμοι οικονομικά σε όλο τον κόσμο. Είναι μία υψηλή τέχνη, όπως την είπατε και εσείς, αλλά δεν είναι μία μακρινή τέχνη. Δεν πρέπει να το βλέπουμε σαν κάτι άπιαστο. Η κλασσική μουσική αποτελεί μία τέχνη που κάνουμε εγώ και οι υπόλοιποι μουσικοί που είμαστε άνθρωποι καθημερινοί. Είναι δικαίωμα όλων και αυτό ακριβώς προσπαθούμε να περάσουμε μέσα από το έργο μας. Εκτός από την χαμηλή τιμή των εισιτηρίων, έχουμε καταφέρει να αυξήσουμε κατά 50% περίπου τον κόσμο που έρχεται και μας παρακολουθεί. Έχει γίνει ένα τεράστιο άνοιγμα και ακόμα ο δρόμος είναι μεγάλος. Αν αναλογιστεί κανείς ότι η Θεσσαλονίκη είναι μία πόλη με πάνω από ένα εκατομμύρια κατοίκους, οι προοπτικές είναι τεράστιες. Πραγματικά, είναι μία τέχνη που μας ανυψώνει και δεν είναι αδύνατο να τη βιώσουμε.
Ισμήνη Μπαλαλέ (Lavart) – Μία πολύ ενδιαφέρουσα συναυλία που πραγματοποιείται υπό την αιγίδα της Πρεσβείας της Αυστρίας στην Αθήνα και του Αυστριακού Προξενείου στη Θεσσαλονίκη σε συνεργασία με το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης λαμβάνει χώρα αυτήν την Παρασκευή. Πώς προέκυψε η συνεργασία με τον πολυβραβευμένο Αυστριακό βιρτουόζο και πρώτο κλαρινέτο της Φιλαρμονικής του Βερολίνου, Wenzel Fuchs;
Ζωή Τσόκανου – Αποτελεί μία συναυλία με αρκετά έντονο το αυστριακό στοιχείο. Ο σολίστας μας είναι και αυτός από την Αυστρία. Ο Wenzel Fuchs είναι, όπως αναφέρατε, το πρώτο κλαρινέτο της Φιλαρμονικής του Βερολίνου και θα παίξουμε Μότσαρτ και Μπρούκνερ, που είναι επίσης αυστριακοί. Βλέπουμε ότι το στοιχείο αυτό είναι πολύ έντονο. Η επικοινωνία με τον σπουδαίο αυτό σολίστ είχε γίνει δύο χρόνια πριν και χαιρόμαστε που τον έχουμε πρώτη φορά μαζί μας στη Θεσσαλονίκη. Θα είναι ένα πανέμορφο κονσέρτο. Είναι πολύ γνωστό και αγαπημένο και είμαι σίγουρη πως ένας Αυστριακός ξέρει πολύ καλά να ερμηνεύει ένα Αυστριακό Μότσαρτ πολύ καλά.
Ισμήνη Μπαλαλέ (Lavart) – Η παρουσία σας ως μόνιμη αρχιμουσικός στο θέατρο της Ερφούρτης, μουσική διευθύντρια του οργανισμού μουσικού θεάτρου Αρόζα της Ελβετίας και μόνιμη φιλοξενούμενη αρχιμουσικός της ορχήστρας της δυτικής Βοημίας θα σας έκανε να βλέπετε τα πράγματα με μία πιο ανοικτή, ευρωπαϊκή ματιά. Υστερεί σε κάτι αυτή η πόλη που την απομακρύνει από το να γίνει ένα αξιόλογο ευρωπαϊκό πολιτιστικό κέντρο;
Ζωή Τσόκανου – Δεν θεωρώ ότι υστερεί σε κάτι σε επίπεδο δυναμικού από μία ευρωπαϊκή πόλη. Είναι λίγο οι διαδικασίες, η δομή και η οργάνωση που κάνουν τα πράγματα να δυσκολεύουν. Στην Ευρώπη μπορούμε και προγραμματίζουμε από τώρα για δύο χρόνια μετά τι πρόκειται να γίνει. Εδώ δεν συμβαίνει αυτό. Εδώ τα πάντα εξαρτώνται από κάτι άλλο. Κοινώς δεν ξέρουμε τι θα μας ξημερώσει. Εντάξει, είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε τι θα συμβεί στο επόμενο εξάμηνο, αλλά μετά από δύο χρόνια τα πράγματα είναι θολά. Δεν γνωρίζουμε ποιος θα είναι εκεί, δεν ξέρουμε αν θα έχουμε διαθέσιμη αυτή την αίθουσα, ποια θα είναι η οικονομική δυνατότητα για να πραγματοποιήσουμε κάτι. Αυτό μας κρατάει λίγο πίσω καθώς δεν έχουμε τη σιγουριά ότι η ορχήστρα θα διαθέτει για τα επόμενα δύο χρόνια ένα χ χρηματικό ποσό. Το ίδιο συμβαίνει βέβαια, και σε όλους τους τομείς. Δεν είναι εξασφαλισμένη η ηρεμία και η σιγουριά που σου παρέχει το πρόγραμμα. Νομίζω, ως Ζωή αυτό θα έθετα ως πρόβλημα, σε εισαγωγικά. Το συγκεκριμένο όμως γεγονός, μας κάνει και πιο ευέλικτους.
Ισμήνη Μπαλαλέ (Lavart) –Έχει γίνει πολύς λόγος για το γεγονός πώς είστε η πρώτη γυναίκα καλλιτεχνική διευθύντρια της Κ.Ο.Θ., γεγονός που αποτελεί πολύ σημαντικό κατόρθωμα. Αν απομακρυνθούμε από όλα αυτά, πόση ουσία τελικά έχει να γίνεται συνεχώς λόγος για το φύλο; Μήπως με την επαναλαμβανόμενη αναφορά του αναπαράγουμε ήδη υπάρχοντα στερεότυπα;
Ζωή Τσόκανου – Είμαι γενικά ένας άνθρωπος που από την αρχή προσπάθησα να αποστασιοποιηθώ από όλη αυτήν την κουβέντα γύρω από αυτό το θέμα. Στο κάτω κάτω, δεν είναι 100 μ. που ένας άνδρας μπορεί να το τρέξει σε κάτω από 9 δευτερόλεπτα και μία γυναίκα σε πάνω από 10. Δεν έχει να κάνει με τη φυσική διάπλαση. Είναι μία δουλειά που μπορεί να γίνει εξίσου καλά και από έναν άνδρα και από μία γυναίκα. Παρόλα αυτά, ενώ είχα απομακρυνθεί από όλο αυτόν τον διάλογο θεωρώ ότι δεν είναι και τόσο κακό τελικά να γίνεται αυτή η κουβέντα. Μάλιστα, έχει ανοίξει το δρόμο σε πολλές γυναίκες μαέστρους να κάνουν πολύ σημαντικά βήματα. Διεθνώς, στο μουσικό στερέωμα της κλασσικής έχουν περάσει στο σημείο πολυάριθμες γυναίκες να έχουν αναλάβει σημαντικές θέσεις. Ίσως, τελικά ήταν και για καλό. Εντάξει το λέμε και το ξαναλέμε και θα φτάσουμε σε ένα σημείο να καταλάβουμε πως ήρθε ο ρους των πραγμάτων, έφτασε το πλήρωμα του χρόνου οι γυναίκες να αποκτήσουν τους ρόλους που τους αξίζουν.
Ισμήνη Μπαλαλέ (Lavart) – Ποιά είναι τα πλάνα της Κ.Ο.Θ. για το προσεχές μέλλον;
Ζωή Τσόκανου – Έχουμε πολλές δράσεις μέχρι το καλοκαίρι που τις έχουμε ανακοινώσει και τις δουλεύουμε. Είναι ένα εξάμηνο που γιορτάζουμε τον Μπετόβεν, έχουμε μία σειρά τριών συναυλιών που τιμούμε τον μεγάλο αυτό συνθέτη. Έχουμε ένα πλήθος εκπαιδευτικών προγραμμάτων και μάλιστα με μεγάλη ποικιλία, που αφορούν όλες τις ηλικίες. Την άλλη εβδομάδα ταξιδεύουμε στη Βόρεια Ελλάδα με ένα εγχείρημα με την κρατική για τα μικρότερα μας παιδιά που αφορά το έργο και τη ζωή του Μότσαρτ και τον Μάρτη ξεκινάμε μία φιλόδοξη και πολύ μεγάλη παραγωγή της Κ.Ο.Θ σε συνεργασία με το ΚΘΒΕ. Αφορά ένα μουσικό θέατρο με νεαρούς ηθοποιούς στο οποίο τονίζουμε τη δύναμη της μουσικής, πώς αυτή μπορεί να αλλάξει τη ζωή μας. Ονομάζεται «Παλιόπαιδο» και αφηγείται μία ανθρώπινη ιστορία που νικά τις προκαταλήψεις και τον κοινωνικό αποκλεισμό μέσα από την αστείρευτη δύναμη της μουσικής. Είναι ένα μεγάλο στοίχημα της ορχήστρας, για αυτό το αναφέρω και τόσο εκτενώς, έχουμε και συνέντευξη τύπου την άλλη εβδομάδα. Από εκεί και πέρα έχουμε μία πολύ ενδιαφέρουσα πασχαλινή συναυλία με τα Βυζαντινά Πάθη του Χρήστου Σαμαρά, ενός πολύ σημαντικού συνθέτη που μένει και εργάζεται στην πόλη μας, έχουμε Γκαλά Ρίχαρντ Στράους, έχουμε περιοδεία σε Τρίκαλα, Κέρκυρα και Ηγουμενίτσα επίσης με το πρόγραμμα Μπετόβεν, και φυσικά πληθώρα μουσικών δωματίου και κυριακάτικα προγράμματα εκπαιδευτικού χαρακτήρα για όλη την οικογένεια.
Ισμήνη Μπαλαλέ (Lavart) – Ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας. Καλή επιτυχία και καλή συνέχεια!
Ζωή Τσόκανου – Εγώ ευχαριστώ για την συζήτησή μας. Την απόλαυσα πολύ!
Παρασκευή, 7 Φεβρουαρίου 2020
ώρα 21:00
Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης
Διεύθυνση ορχήστρας: Ζωή Τσόκανου
Κλαρινέτο: Wenzel Fuchs
Πρόγραμμα:
Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ (1756-1791): Κοντσέρτο για κλαρινέτο σε λα μείζονα, Κ.622
Άντον Μπρούκνερ (1824-1896): Συμφωνία αρ.3 σε ρε ελάσσονα, WAB 103 (εκδοχή 1889)
Τιμές εισιτηρίων:
Πλατεία 15 €
Εξώστης 10 €
Μειωμένο 5 €
Δικαιούχοι μειωμένου εισιτηρίου:
Άνεργοι, πολύτεκνοι, μαθητές, φοιτητές, σπουδαστές ωδείων, κάτοχοι Ευρωπαϊκής Κάρτας Νέων, μέλη Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών
Για τους κατόχους της κάρτας CLUB IANOS ισχύει έκπτωση 20% ανά εισιτήριο στις αμιγείς παραγωγές της Κ.Ο.Θ.
Η έκπτωση ισχύει για ένα εισιτήριο ανά κάτοχο
Προπώληση εισιτηρίων από το εκδοτήριο της Κ.Ο.Θ. Λεωφόρος Νίκης 73,
τηλ. 2310 236990 (Δευτέρα-Πέμπτη 09:00-16:00, Παρασκευή 09:00-13:30)
και από το www.tsso.gr
Συνέντευξη: Ισμήνη Μπαλαλέ (Lavart)
Πηγή Φωτογραφιών: Κ.Ο.Θ.
