Από το Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά στις καλοκαιρινές περιοδείες ανά την Ελλάδα και, έπειτα, για λίγες παραστάσεις στο Θέατρον Αριστοτέλειον στη Θεσσαλονίκη. Η Υρώ Μανέ στο ρόλο της Ρένας, από το ομώνυμο βιβλίο του Αυγούστου Κορτώ, λίγο πριν μπει στο “χειμερινό της σπίτι” στο Θέατρο Ακροπόλ, στις 4 Νοεμβρίου, μίλησε στη Lavart για την παράσταση, για την αγαπημένη της ηρωίδα, αλλά και για τον εαυτό της και για όσα πήρε και έδωσε στον ρόλο της.
Μαρία Καστανάρα (Lavart) – Τι είναι αυτό που σας κέντρισε περισσότερο στην προσωπικότητα της ηρωίδας σας; Αυτό που, ίσως, προκάλεσε το θαυμασμό σας;
Υρώ Μανέ – Αυτό που με συγκίνησε εξ αρχής στη Ρένα είναι ότι, ενώ έχει περάσει δια πυρός και σιδήρου, καταφέρνει και κρατά αμείωτο το κέφι της για την ζωή, την αισιοδοξία της και την πίστη της σε ένα καλύτερο αύριο.
Μαρία Καστανάρα (Lavart) – Η Ρένα αφηγείται την ζωή της, εξιστορεί το παρελθόν της, και, παράλληλα, και κομμάτια της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, τα οποία την επηρέασαν. Παρά τις δυσκολίες και τις κακουχίες, εκείνη δεν θυματοποιήθηκε. Σίγουρα, όμως, παρέκκλινε από τα ηθικά πρότυπα της κοινωνίας και αυτό, σε πολλές των περιπτώσεων, είναι κατακριτέο… Τελικά μιλάμε για έναν εύκολο ή δύσκολο δρόμο;
Υρώ Μανέ – Επειδή το επάγγελμα της παραπέμπει σε στερεότυπα και σε μια δύσκολη αντιμετώπιση από το κοινωνικό σύνολο, ο δρόμος της δεν μπόρεσε να είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Εκείνη λειτούργησε τελείως αντισυμβατικά και ιδιαίτερα. Κράτησε την αγάπη της για τον μεγάλο έρωτα της ζωής της μέχρι το τέλος και αυτό το αίσθημα την οδήγησε σε υπερβάσεις. Νομίζω από εκεί ξεκίνησαν όλα για την Ρένα, από αυτό το ισχυρό αίσθημα που ένιωσε για τον Μάρκο. Εκείνος ήταν ένας αριστερός, που βγήκε στα βουνά, και την μύησε σε όλες τις μεγάλες ιδέες που αφορούν στην ισότητα, την δικαιοσύνη, την αλληλεγγύη, την συλλογικότητα. Και με αυτά πορεύτηκε η Ρένα, από εκεί και πέρα στη ζωή της.
Μαρία Καστανάρα (Lavart) – Η Ρένα είναι πολέμια του ελεύθερου έρωτα και κατά των αναστολών. «Ανώμαλο είναι να αρνείσαι ό,τι σε κάνει χαρούμενο και ευτυχισμένο». Πως το αντιμετωπίζουμε αυτό σαν κοινωνία; Όταν έρχεται κόντρα με την κοινωνική ηθική μας;
Υρώ Μανέ – Νομίζω ότι, παρόλο τον συντηρητισμό, για να είμαστε ρεαλιστές, έχει προχωρήσει πάρα πολύ η κοινωνία. Σε σχέση με το τότε, την εποχή που ζούσε η Ρένα, έχει αποδεχτεί, ή τουλάχιστον πορεύεται προς το να αποδεχτεί, ότι ο κάθε άνθρωπος είναι ελεύθερος να χρησιμοποιεί το σώμα του και την ψυχή του όπως θέλει. Έχει δικαίωμα να ερωτεύεται και να μην έχει τις όποιες αναστολές και τα όποια ισχυρά ταμπού τον έκαναν να εγκλωβίζεται και να εγκλωβίζει τα θέλω του και τις επιθυμίες του, αναγκάζοντάς τον να καταπιέζεται και να δημιουργεί συμπλέγματα. Έχουμε, βέβαια, δρόμο να διανύσουμε, αλλά σίγουρα είμαστε σε πολύ καλύτερη φάση από τότε. Πάντα νομίζω θα έχουμε δρόμο διότι οι κοινωνίες είναι πολυποίκιλες και πολύμορφες, δεν είναι μόνο το κομμάτι εκείνο που αποδέχεται, είναι και αυτό που δεν αποδέχεται. Υπάρχει πλουραλισμός, πολυφωνία και πολυγνωμία στα πράγματα. Δεν μπορούμε να πούμε, λοιπόν, πως έληξε το θέμα αυτό και μπορούμε πραγματικά να κάνουμε αυτό που λέει η Ρένα.
Μαρία Καστανάρα (Lavart) – Η χυδαιότητα, λοιπόν, είναι ταυτόσημη με το επάγγελμα της πόρνης ή εξαρτάται από την ποιότητα του ανθρώπου;
Υρώ Μανέ – Συμφωνώ απόλυτα σε αυτό και το καταδεικνύει η Ρένα σε όλη την πορεία του βίου της. Εκείνη πραγματικά δεν έχει αφήσει να διαποτιστεί η ψυχή της από αυτό που έχει ζήσει και από τον ιδρώτα τόσων αντρών που έχουν περάσει από το κορμί της. Κρατάει μια πολύ ευαίσθητη, τρυφερή και αθώα στάση προς την ζωή και προς τον άνθρωπο γενικότερα.
Μαρία Καστανάρα (Lavart) – Το έργο αποκτά και πολιτικές προεκτάσεις. Η Ρένα καλείται να αντιδράσει και να επιβιώσει, ανάλογα με την πολιτικοκοινωνική συνθήκη και αυτά που απαιτεί. Πόσο μπορεί ο καθένας να κάνει τον αγώνα του, από την θέση του και τις δυνατότητες του;
Υρώ Μανέ – Αυτό είναι μια προσωπική πορεία του καθενός, δεν μπορεί κανείς να απαντήσει εξ ονόματος όλων των ανθρώπων. Είναι πολύ προσωπικός ο δρόμος, ανάλογα με την ιδεολογία του, την στάση ζωής του, το τι πρεσβεύει το τι δυναμική έχει, ο κάθε άνθρωπος θα αντιμετωπίσει τις συγκεκριμένες προκλήσεις της ζωής και ή θα πάει κόντρα στο ρεύμα ή θα προχωρήσει με αυτό. Είναι καθαρά η στάση του καθενός.
Μαρία Καστανάρα (Lavart) – Έννοιες και πεποιθήσεις μπορούν να αλλάξουν όταν πρόκειται να γίνουν δύσκολες προσωπικές επιλογές; Αναφέρομαι στο προσωπικό και στο κοινωνικό συμφέρον.
Υρώ Μανέ – Αυτό είναι πάλι θέμα ιδεολογίας. Αν έχεις κάνει γνώμονα στην ζωή σου να κάνεις αυτό που σε συμφέρει την κάθε στιγμή, τότε θα πας εκεί που σε πάει ο άνεμος και εκεί που θα σε πάει η συνθήκη γιατί σε έχει βολέψει. Διαφορετικά, έχεις μια ιδεολογία και μια άποψη για την ζωή τέτοια, που όταν έρχονται τα πράγματα κόντρα στις πεποιθήσεις σου, τα ιδανικά σου και αυτά που οραματίζεσαι, τότε εσύ αντιστέκεσαι. Είναι ηλίου φαεινότερο, βέβαια, ότι είναι ένας δύσκολος δρόμος.
Μαρία Καστανάρα (Lavart) – Η Ρένα ανήκει στο περιθώριο της κοινωνίας. Πόσο εύκολο είναι να κατανοήσεις και να υποστηρίξεις αυτούς τους ανθρώπους όταν έχουν στιγματιστεί, ως περιθωριακοί, κοινωνικά;
Υρώ Μανέ – Νομίζω είναι δύσκολο να κατανοήσει κανείς αυτούς τους ανθρώπους. Έχοντας, βέβαια, μια βαθιά ευαισθησία και ένα μάτι πολύ πιο διεισδυτικό προς αυτούς, μπορείς να τους πλησιάσεις. Αλλά δεν νομίζω ότι είναι εύκολο να τους κατανοήσεις. Όπως δεν είναι εύκολο και με οποιοδήποτε άλλον γενικά. Πιστεύω ότι το έτερο είναι πολύ δύσκολο να το ενστερνιστεί κάποιος και να το αντιμετωπίσει με γενναιοδωρία. Οπότε πάλι καταλήγω στο ίδιο, έχει σημασία πώς ο κάθε άνθρωπος έχει οργανώσει την σκέψη του και πως έχει θωρακίσει την ψυχή του, πόσο είναι ανοιχτός στον άλλον, ώστε να μπορεί να αποδεχτεί την ιδιαιτερότητα του και την μοναδικότητά του. Είναι πολύ δύσκολα πράγματα αυτά για να μπορεί κάποιος να τα δει και να τα αντιληφθεί. Θέλει ψάξιμο και πολλές ώρες ενδοσκόπησης και, φυσικά, να έχει κανείς την διάθεση για να αποδεχτεί τον άλλο και την διαφορετικότητά του.
Μαρία Καστανάρα (Lavart) – Πρέπει να κοιτάω πίσω στο παρελθόν για να φτιάξω ένα καλύτερο μέλλον; Τι στάση πρέπει να διατηρώ απέναντι σε αυτά στο παρόν;
Υρώ Μανέ – Θεωρώ πως δεν μπορείς να προχωρήσεις και να πατήσεις γερά στο παρόν, ούτε να προχωρήσεις στο μέλλον, αν δεν έχεις και την ματιά σου λίγο στο παρελθόν. Δεν λέω να είσαι αγκυλωμένος σε ότι έχει συμβεί, αλλά, φυσικά, να μην είσαι και άσχετος και ανιστόρητος. Χρειάζεται και είναι κάτι που δεν υπάρχει πολύ στην εποχή μας και με στεναχωρεί όταν το συναντώ σε νεότερο κόσμο, που δεν έχει ασχοληθεί πολύ με το παρελθόν της χώρας μας. Είναι η ίδια αναζήτηση όπως κάνει ένας άνθρωπος που προσδιορίζεται από το οικογενειακό παρελθόν του και ψάχνει να βρει την ρίζα του, το από πού προέρχεται. Έχουμε τους γονείς μας, τους παππούδες μας, τους προγόνους μας, και έχουμε την ανάγκη καμιά φορά να ξέρουμε και να κοιτάμε πίσω μας. Το αντίστοιχο ισχύει και στο συλλογικό κομμάτι. Δεν μπορείς να ζεις σε μια κοινωνία και να προσδιορίζεσαι σε ένα χώρο συγκεκριμένο, γεωγραφικό και να μην έχεις, έστω μια μικρή ιδέα, δεν χρειάζεται να έχεις εντρυφήσει στα ιστορικά γεγονότα. Πρέπει να έχεις πάρει μια μυρωδιά από όλα αυτά, για να μπορείς να πεις μετά ότι πατάς στο παρόν και προχωράς και οραματίζεσαι ένα καλύτερο μέλλον.
Μαρία Καστανάρα (Lavart) – Με την αναδρομή που γίνεται στο παρελθόν, καλείστε να κάνετε μια χρονική μετάβαση του χαρακτήρα, ένα πέρασμα, και ενώ μιλάμε για μια υπερήλικη ηρωίδα, το ταξίδι της γίνεται στην νεαρή της ηλικία. Πόσο δύσκολο είναι, δεδομένου ότι σίγουρα διαφέρει, η μια Ρένα με την άλλη, λόγω εμπειριών και βιωμάτων;
Υρώ Μανέ – Αυτό έχει να κάνει με τον ηθοποιό και πώς προσεγγίζει τον ρόλο του, με τις αποσκευές που κουβαλάει, το πόσο έχει ασκήσει τα εκφραστικά του μέσα, το πόσο έτοιμος είναι να το υποστηρίξει και να το αντιμετωπίσει. Είναι μια πορεία προς την αυτογνωσία σου, αλλά και προς την αυτάρκεια σου υποκριτικά, ώστε να μπορέσεις να ανασύρεις αυτά τα συγκεκριμένα στοιχεία, που χρειάζονται για να υποδυθείς ένα τέτοιο ρόλο και να κάνεις τις μεταβάσεις από την νεότητα στο γήρας, και το αντίστροφο. Είναι κάτι απαιτητικό, είναι η αλήθεια, αλλά για μένα αυτή ήταν και η πρόκληση η μεγάλη. Πάντως γίνεται με πολύ αγάπη όλο αυτό, αλλά, φυσικά, το κοινό έχει τον τελευταίο λόγο για να μας πει αν έχει πειστεί από αυτή την διαδικασία και την μετάβαση.
Μαρία Καστανάρα (Lavart) – Η Ρένα διαθέτει μια ειλικρίνεια και μια αμεσότητα στο λόγο της, η οποία μπορεί να σοκάρει και να ξεβολεύει. Πόσο μοιάζει σε αυτό η Υρώ με την Ρένα;
Υρώ Μανέ – Ο λόγος που χρησιμοποιεί η Ρένα, ο τρόπος και η γλώσσα της είναι μακριά από μένα. Γενικά, όμως, είμαι άμεση στον τρόπο που επικοινωνώ, απλά θα βρω έναν τρόπο που να μην είναι τόσο αιχμηρός. Μου αρέσει πάρα πολύ η αμεσότητα και λειτουργώ έτσι αλλά πάντα με μια τρυφερότητα προς τον άλλο. Μεγαλώνοντας και ωριμάζοντας θα προσπαθήσω να στρογγυλέψω λίγο τις γωνίες, δεν μου αρέσει να είμαι τόσο στυγνή, όσο αφορά στο να πω μια αλήθεια. Φυσικά επιλέγω να την πω οπωσδήποτε. Αλλά ούτε θα αυθαιρετήσω, με την έννοια ότι θα την πω, γιατί πρέπει εγώ να το πω και να κάνω τον έξυπνο. Θα μιλήσω αν μου ζητηθεί, αν είναι η συγκεκριμένη ανάγκη να συμβεί.
Μαρία Καστανάρα (Lavart) – Η ηρωίδα σας παρ όλες τις δυσκολίες και τα εμπόδια και κακουχίες συνέχισε να αντιμετωπίζει την ζωή με αισιοδοξία. Εσείς με ποιον τρόπο αντιμετωπίζεται την ζωή;
Υρώ Μανέ – Νομίζω ότι η αισιοδοξία είναι σαφέστατα ένα κομμάτι που ταυτίζομαι με την Ρένα. Πολύ βαθιά και πολύ ουσιαστικά. Και εγώ το ποτήρι το βλέπω μισογεμάτο και πάντα προς αυτή την διαδρομή πορεύομαι, να βλέπω την φωτεινή πλευρά του φεγγαριού. Είναι πιο βοηθητικό για να προχωρά η ζωή καλύτερα.
Μαρία Καστανάρα (Lavart) – Μια φράση του έργου, που αποτελεί και το μότο της Ρένας, είναι «Να ζήσεις όσο μπορείς ευτυχισμένος, να αγαπήσεις και να αγαπηθείς». Γίνεται να είσαι όταν αυτά τα δύο δεν συμβαίνουν ταυτόχρονα;
Υρώ Μανέ – Το timing στα πράγματα, ο συγχρονισμός δηλαδή, είναι πολύ σημαντικό. Είναι κάτι κυρίαρχο, ειδικά όταν πρόκειται για την σχέση των ανθρώπων. Μπορεί να προσπεράσει κάτι και να μην το κοιτάξουμε να μην το δώσουμε σημασία και να χάσουμε κάτι πολύ σημαντικό. Σίγουρα παίζει ρόλο να είναι ίδια η στιγμή και για τους δύο ανθρώπους και να υπάρχει αυτή η τύχη. Το τέλειο, βέβαια, είναι να συμβεί ταυτόχρονα αυτό το μαγικό γεγονός και η μαγική στιγμή που κάνει ταυτόχρονα δυο ανθρώπους ευτυχείς. Αλλά μπορεί κανείς και να αγαπάει και να μην τον νοιάζει να εισπράττει και να γεύεται το ίδιο από την άλλη πλευρά. Μπορεί και να ισχύει. Το θέμα είναι τι κάνει κάθε φορά τον άνθρωπο ευτυχισμένο. Νομίζω η Ρένα θεωρεί ότι τελικά να αγαπήσεις σε αυτή τη ζωή και να αγαπηθείς έχει σημασία, χωρίς να τοποθετείται στο αν αυτό είναι ταυτόχρονο ή αν υπάρχει γενικά. Βάζει σαν ομπρέλα την αγάπη η Ρένα και αυτό πιστεύω και εγώ: Σε αυτό τον κόσμο νομίζω για αυτό έχουμε έρθει για να αγαπήσουμε και να αγαπηθούμε. Είναι προορισμός και ανάγκη του ανθρώπου.
Μαρία Καστανάρα (Lavart) – Μέσα από την μελέτη ενός ρόλου ανακαλύπτεις νέα πράγματα, ιστορίες και συμπεριφορές, που μπορούν να αλλάξουν κάποιες φορές και τον τρόπο που σκέφτεσαι ο ίδιος. Σε σας τι πρόσφερε η Ρένα;
Υρώ Μανέ – Όταν μπαίνεις πολύ βαθιά μέσα σε έναν χαρακτήρα, ουσιαστικά, βουτάς στα ερέβη της δικής σου ψυχής. Επομένως, αυτό μόνο καλό μπορεί να είναι και προσοδοφόρο. Δεν γίνεται να μην σου συμβεί κάτι θετικό και να μην κερδίσεις όταν πηγαίνεις από αυτή τη διαδρομή για να ενσαρκώσεις ένα ρόλο. Σίγουρα συνέβη και σε μένα αυτό.
