[dropcap size=big]Ό[/dropcap]ταν ακούμε για τον Walt Disney, ανακαλούμε στη μνήμη μας ποντικάκια αιωνίως ευτυχισμένα και πλήθος πριγκιπισσών που περιμένουν τους πρίγκιπές τους. Και όλοι ζουν καλά κι εμείς καλύτερα… Οι οικογενειακού τύπου ταινίες και τα ελαφρά θέματα που χαρακτηρίζουν τα σενάρια του παραγωγού είναι η αιτία που στοχοποιήθηκε ως εμπορευματοποιημένος καλλιτέχνης που αγγίζει τα όρια του λαϊκισμού. Αν, όμως, κάποιος εξετάσει σε βάθος το σύνολο του έργου του, θα εντοπίσει στοιχεία που θα έκαναν και τον αυστηρότερο κριτικό να αναθεωρήσει.
Σουρεαλιστική ή φουτουριστική, η ταινία Fantasia θεωρείται μία από τις καλύτερες του Hollywood μέχρι σήμερα, 75 περίπου χρόνια από την πρώτη της κυκλοφορία τον Νοέμβριο του 1940. Όταν επανακυκλοφόρησε το 1969, το νεανικό κοινό έσπευσε να σχολιάσει πως οι δημιουργοί της βρίσκονταν αναμφισβήτητα υπό την επήρεια ναρκωτικών, όταν έδωσαν ζωή σε πολύχρωμα μανιτάρια που χορεύουν.
[su_youtube url=”https://www.youtube.com/watch?v=MeMIzUJSpsA” width=”200″ height=”100″ responsive=”no”]
[dropcap size=big]Τ[/dropcap]ο πρώτο μέρος αποτελούνταν από αφηρημένα σχήματα που οπτικοποιούσαν τους ρυθμούς μιας ορχήστρας, εικόνες, δηλαδή, με τις οποίες δεν ήταν καθόλου εξοικειωμένο το αμερικανικό κοινό. Γι’ αυτήν την ταινία ο Disney προσέλαβε τον επαναστατικό και αποκηρυγμένο από τους Ναζί γραφίστα, Oskar Fischinger. Ο χαρακτήρας του ανένταχτου καλλιτέχνη δεν ταίριαξε ιδιαίτερα με το περιβάλλον της Disney, ήταν όμως αρκετά ισχυρός για να ασκήσει επιρροή στις επόμενες δημιουργίες της εταιρείας, μετά την αποχώρησή του.
Πολλοί συντηρητικοί λάτρεις της κλασικής μουσικής επαναστάτησαν εναντίον των αφηγηματικών εικόνων που συνόδευαν τις μεγάλες συνθέσεις του Beethoven, του Mussorgsky ή του Stravinsky, ενώ άλλοι χαρακτήρισαν συγκλονιστικό το αποτέλεσμα αυτής της αφηρημένης μείξης. Παράλληλα, ο παραγωγός δημιούργησε ειδικούς κινηματογράφους Disney με στερεοφωνικό ήχο, πρωτοπορώντας για άλλη μια φορά στον τομέα της κινηματογραφικής τεχνολογίας.
[dropcap size=big]Έ[/dropcap]χοντας μοναδικό του στόχο κάθε νέα του δουλειά να είναι καλύτερη από την προηγούμενη, δεν δίσταζε να επενδύει στις νέες τεχνολογίες, ακόμα κι αν ήταν οικονομικά ριψοκίνδυνες. Έτσι, ήταν ο πρώτος που εφάρμοσε την μέθοδο Technicolor το 1932, την περίοδο που κάθε άλλη εταιρεία παραγωγής την απέρριπτε. Από καλλιτεχνικής πλευρας, ο δημιουργός σύντομα αναίρεσε την αντικειμενική χρήση του χρώματος, χρησιμοποιώντας μια ψυχολογική χρωματική παλέτα και αποδίδοντας στα αντικείμενά του συναισθηματικές ιδιότητες.
Η πρώτη του ταινία μεγάλου μήκους, Η Χιονάτη και οι Επτά Νάνοι, κέρδισε την αγάπη του κοινού κι έκανε τους θεατές να δακρύσουν. Αν και κάποιοι ήρωες έγιναν πιο αγαπητοί από άλλους, ο καλλιτέχνης δεν είχε σκοπό να επαναλάβει τον εαυτό του ούτε μία φορά σχεδιάζοντας συνεχώς νέους χαρακτήρες. Ο Walt Disney, λοιπόν, δεν ήταν μόνο ένας σουρρεαλιστής καλλιτέχνης αλλά και ένας υπεραισιόδοξος παραγωγός, καθώς, από επιχειρηματικής πλευράς τουλάχιστον, κάθε νέο του εγχείρημα ήταν σχεδόν καταδικασμένο στην αποτυχία.
Η Fantasia δεν είναι το μοναδικό δημιούργημα του Disney που μαρτυρά τις πειραματικές του τάσεις. Μόλις μερικά χρόνια νωρίτερα, στα μέσα της δεκαετίας του ’30, ο χαρακτήρας του Mickey Mouse έλαβε θετικές κριτικές από όλους, συμπεριλαμβανομένων των Sergei Eisenstein και Salvador Dali. Μόνον αργότερα το χαμογελαστό ποντικάκι θα οδηγηθεί στην απόλυτη εμπορευματοποίηση, αφού πρώτα βρει την θέση του ανάμεσα στα αιώνια αμερικανικά σύμβολα.
Κείμενο: Αλεξάνδρα Ιωάννου (Lavart)
