Το “Viva la Vida”, ο τελευταίος πίνακας της Φρίντα Κάλο με επίκεντρο τα καρπούζια, σηματοδοτεί ένα ιδιόρρυθμο αλλά ζωντανό κλείσιμο της σύντομης ζωής της. Το έργο τέχνης ενσωματώνει πλούσιες χρωματικές αντιθέσεις, καμπύλες και γωνίες, μεταφέροντας ένα τελευταίο μήνυμα από την ίδια την καλλιτέχνιδα. Με την ολοκλήρωσή του μόλις λίγες ημέρες πριν από τον θάνατό της το 1954, το “Viva la Vida” αναδεικνύει το ξεχωριστό άγγιγμα της Κάλο.
Στο κάτω μέρος του καμβά, η Κάλο έγραψε το “Vida la Viva” πάνω στην κεντρική σφήνα πεπονιού, που μεταφράζεται ως “Ζήτω”. Αυτή η επιγραφή, που προστέθηκε μόλις οκτώ ημέρες πριν από το θάνατό της, θα μπορούσε να είναι μια απλή δήλωση καθώς αντιμετώπιζε τη δική της θνητότητα. Εναλλακτικά, θα μπορούσε να είναι ένα ειρωνικό σχόλιο για την επώδυνη ύπαρξή της εξαιτίας της πολιομυελίτιδας, ενός τραυματικού ατυχήματος με λεωφορείο και πολλών χειρουργικών επεμβάσεων.
Τα καρπούζια διαθέτουν ένα σκληρό εξωτερικό που προστατεύει τον τρυφερό, ζουμερό πυρήνα τους. Το δάγκωμα στη σάρκα τους προσφέρει μια δροσιστική γλυκύτητα. Στην απλούστερη εκδοχή του, το καρπούζι θα μπορούσε να συμβολίζει την ίδια την Κάλο, η οποία ανέπτυξε ένα ανθεκτικό εξωτερικό κέλυφος για να αντέξει μια ζωή που σημαδεύτηκε από σωματική αγωνία, έναν ταραχώδη γάμο με τον Ντιέγκο Ριβέρα και σκληρές κριτικές για την τέχνη της.
Παρ’ όλα αυτά, ο πίνακας της Φρίντα Κάλο αποδεικνύει ότι μόλις ανοίξει το προστατευτικό κέλυφος, αποκαλύπτεται μια ζωντανή, φρέσκια και γλυκιά εσωτερική ζωή. Οι πολλοί σπόροι του καρπουζιού, παρόμοιοι με εκείνους του ροδιού στην ελληνική μυθολογία, συμβολίζουν τη γονιμότητα και την αθανασία. Πέρα από την κατανάλωση του φρούτου, οι σπόροι μεταφέρουν την υπόσχεση νέας ζωής στην αιωνιότητα.
Τα καρπούζια συνδέονται επίσης με τη μεξικάνικη Ημέρα των Νεκρών, όπου φαντάζονται ότι οι αποθανόντες αγαπημένοι γευματίζουν με καρπούζι και αγαπημένα φαγητά. Αυτή η ημέρα έχει ως στόχο να γιορτάσει τους αποθανόντες, όχι να τους θρηνήσει. Η Kahlo απηχεί αυτό το συναίσθημα με τη φράση της “Ζήτω η ζωή”.
Το κεντρικό καρπούζι στον πίνακα είναι σφαιρικό όπως η Γη, αντιπροσωπεύοντας την κυκλική φύση της γέννησης και του θανάτου. Στην τελευταία της ημερολογιακή καταχώρηση λίγες ημέρες πριν από το θάνατό της, η Κάλο εξέφρασε: “Ελπίζω η έξοδος να είναι χαρούμενη και ελπίζω να μην επιστρέψω ποτέ”.
Το “Viva la Vida” αποτελεί μια ζωντανή γιορτή της ζωής, τόσο με την απλή σύνθεσή του όσο και με την περίπλοκη συναισθηματική του έκφραση. Δεν είναι μια απεικόνιση του φόβου του θανάτου, ούτε μια απελπισμένη λαχτάρα για τη συνέχιση της δικής της ύπαρξης. Τρία χρόνια μετά το θάνατό της, ο Ντιέγκο Ριβέρα, ο σύζυγος της Κάλο, ζωγράφισε ένα καρπούζι ως επιτάφιο – πιθανώς μια απόδειξη της πνευματικής τους σύνδεσης. Ο θάνατος του Ριβέρα, που ήρθε αργότερα, οφειλόταν σε καρδιακή ανεπάρκεια, καθιστώντας τον συμβολισμό του καρπουζιού οδυνηρό, δεδομένης της υψηλής περιεκτικότητάς του σε νερό.
Η ζωγραφική του ίδιου του Ριβέρα με το καρπούζι στο προσκήνιο μπορεί να έχει νόημα λαμβάνοντας υπόψη την επικείμενη θνησιμότητά του. Αισθανόταν ότι αυτή ήταν η τελευταία του καλλιτεχνική δημιουργία;
Ο Ντιέγκο Ριβέρα, ένας αξιοσημείωτος Μεξικανός τοιχογράφος που συνδεόταν με το κομμουνιστικό κίνημα, ήταν γνωστός για τους προκλητικούς πίνακές του. Σε συνδυασμό με τον José Clemente Orozco και τον David Alfaro Siqueiros, αποτέλεσε τη “μεγάλη τριάδα” των Μεξικανών τοιχογραφιστών. Ενώ ο γάμος του Ριβέρα με τη Φρίντα Κάλο ήταν θυελλώδης, η σχέση τους άσκησε βαθιά επιρροή. Ο θάνατος της Κάλο το 1954 επηρέασε βαθιά τον Ντιέγκο Ριβέρα, , ο οποίος συνέχισε να ζωγραφίζει μέχρι τον θάνατό του λόγω καρδιακής ανεπάρκειας το 1957.
80ο Φεστιβάλ Βενετίας: 12 ταινίες που περιμένουμε. Έχουμε και την επιστροφή του Πολάνσκι
