Superman is dead
Στα τέλη του 19ου αιώνα ο Friedrich Nitzsche γράφει “Ο Θεός είναι νεκρός. Ο Θεός παραμένει νεκρός. Και εμείς τον σκοτώσαμε. Πώς να παρηγορηθούμε εμείς, οι φονιάδες των φονιάδων; Κάτω από το μαχαίρι μας μάτωσε ό,τι πιο άγιο και πιο ισχυρό είχε ως τώρα ο κόσμος -ποιος θα μας καθαρίσει απ’ αυτό το αίμα; Ποιο νερό μπορεί να μας πλύνει; Ποιους εξιλασμούς, ποια ιερά παιχνίδια πρέπει να εφεύρουμε; Το μέγεθος αυτής της πράξης δεν είναι πολύ μεγάλο για μας; Δεν πρέπει να γίνουμε κι εμείς οι ίδιοι θεοί απλώς για να φαινόμαστε άξιοί της;” Η ανάγκη να σκοτώσουμε τον Θεό προκύπτει από την ανάγκη του ανθρώπου να απαλλαγεί από κάθε φόβο και κάθε ελπίδα και να μπορέσει, βασισμένος μόνο στις δικές του δυνάμεις να γίνει ο ίδιος θεός. Ανάμεσα σε αυτή την ιδέα και τη σημερινή εποχή έχει μεσολαβήσει ο “σύντομος εικοστός αιώνας” ο οποίος δυστυχώς δεν έκανε τον κόσμο καλύτερο, όπως ήλπιζε ο Hobsbawm, αντιθέτως, έφτασε στο αντίθετο άκρο, στο οποίο όπως γράφει και ο ιστορικός «ο κόσμος μας κινδυνεύει είτε να εκραγεί είτε να καταρρεύσει εκ των έσω, γι’αυτό και πρέπει να αλλάξει».
Στο Γελοίο Σκότος ο Βόλφραμ Λοτς δημιουργεί έναν χαρακτήρα χωρίς παρελθόν με μοναδικό του σκοπό την αποστολή του να εντοπίσει και να εξοντώσει έναν αντισυνταγματάρχη, που έχει αυτομολήσει στην ανύπαρκτη ζούγκλα του Αφγανιστάν. Σύντροφός του σε αυτό το ταξίδι, ένας στρατιώτης χωρίς κανέναν απολύτως στόχο. Διασχίζοντας τον σκοτεινό και αργόσυρτο ποταμό του σύγχρονου καπιταλισμού και βρίσκοντας στον δρόμο τους απομεινάρια μιας ιστορίας πολέμων και αποικιοκρατίας, οι δύο στρατιώτες ανακαλύπτουν πως αυτή η ζούγκλα και αυτό το σκότος που τους περιβάλλει βρίσκεται μέσα τους και όχι γύρω τους. Το Θηρίο από το οποίο προσπαθούν με νύχια και με δόντια να προστατευθούν, δεν θα το συναντήσουν στο πιο σκοτεινό σημείο της ζούγκλας, αλλά βαθιά μέσα στα ίδια τους τα σωθικά. Ο ήρωας χωρίς παρελθόν, δεν θέλει να έρθει αντιμέτωπος με την Ιστορία, μένει προσκολλημένος στο παρόν και θέτει ως μοναδικό του στόχο την αποστολή που έχει να εκπληρώσει. Δεν ελπίζει, όπως ο ήρωας του Κόνραντ, πως το τέλος του ταξιδιού του θα του χαρίσει την Αποκάλυψη του πολυπόθητου Υπερανθρώπου, που θα τον απελευθερώσει από τον φόβο και τους εφιάλτες του. Ο ίδιος είναι ο Υπεράνθρωπος και έχει μάθει να συμπεριφέρεται στον κόσμο που τον περιβάλλει σαν ένας μικρός θεός. Έχει απόλυτη πίστη στην προσωπική του κρίση και νιώθει έτσι παντοδύναμος. Στην πορεία όμως ανακαλύπτουμε πως τα χαρακτηριστικά που τον καθιστούν παντοδύναμο είναι θηριώδη και καθόλου υψηλά. Και εδώ έγκειται το πρόβλημα με τον Υπεράνθρωπο, ο οποίος ουσιαστικά αντικαθιστά τον προ πολλού νεκρό Θεό με τον πιο εγωιστικό και απάνθρωπο τρόπο, δημιουργώντας έτσι ένα Θηρίο και όχι έναν σωτήρα ή έναν ήρωα. Αυτή η διαπίστωση όμως αφήνει τον πρωταγωνιστή μας παγερά αδιάφορο καθώς κινητήριος δύναμη για αυτόν είναι το καθήκον και η προσωπική του επιβίωση.
Σήμερα, ψάχνοντας τον Υπεράνθρωπο μέσα μας ερχόμαστε σε επαφή με το Σκότος της ανθρώπινης ύπαρξης. Εγκλωβισμένοι στο σκότος του παρόντος χάνουμε καθημερινά μέρος της ελπίδας μας. Το Θηρίο είναι σήμερα τόσο δυνατό, που ο άνθρωπος, αποκομμένος συχνά από την Ιστορία του, μοιάζει ανίκανος να το αντιμετωπίσει.
Κατερίνα Γιαννοπούλου
Η παράσταση Το Γελοίο Σκότος παίχτηκε την άνοιξη
https://www.lavart.gr/to-geloio-skotos-sta-52a-dimitria/
