Ένα ρολόι από γροιλανδικό πάγο λιώνει σταδιακά μπροστά στο Πάνθεον κατά τη διάρκεια του Παγκόσμιου Συνεδρίου για την Κλιματική Αλλαγή
[dropcap size=big]Τ[/dropcap]ο Παρίσι μετατράπηκε για κάποιες μέρες σε ένα μεγάλο πανηγύρι «πράσινων λύσεων». Ο στόχος του Παγκόσμιου Συνεδρίου για την Κλιματική Αλλαγή, γνωστού ως COP21 είναι διπλός. Η πρώτη του πτυχή αφορά στην παρουσίαση λύσεων για την καταπολέμηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη στο πλαίσιο του τρέχοντος διαπλανητικού ραντεβού. Η δεύτερη έχει να κάνει με την εξής σταθερή αρχή: να αποδείξει στο ευρύ κοινό και στις κυβερνήσεις ότι η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής επιτυγχάνεται μέσω των λύσεων της αγοράς.
Όσο το COP21 βρισκόταν σε εξέλιξη με συναντήσεις, συνεντεύξεις τύπου και συζητήσεις, ένας Δανός καλλιτέχνης είχε την ιδέα να φέρει τους κατοίκους της γαλλικής πρωτεύουσας σε άμεση επαφή με το ίδιο το πρόβλημα.
Στις αρχές του Δεκέμβρη, πραγματοποιήθηκε στην Πλατεία του Πάνθεoν (Place du Panthéon) μία ιδιαίτερη εικαστική αναπαράσταση. Ο καλλιτέχνης Olafur Eliasson συνεργάστηκε με τον γεωλόγο Μinik Rosing δημιουργώντας μία εντυπωσιακή οπτικά συνεισφορά στη συζήτηση γύρω από την κλιματική αλλαγή με το ICE WATCH .
Watch-the-ice-watch!
[dropcap size=big]Γ[/dropcap]ια κάποιον που παρακολουθεί το έργο του Eliasson είναι εύκολο να αντιληφθεί ότι κατασκευάζει ένα εφευρετικό παιχνίδι λέξεων και ερμηνειών: Ice = Ο πάγος που λιώνει και σε δεύτερο επίπεδο ανάγνωσης ο χρόνος που χάνεται. Watch = Βλέπω και ρολόι. Ο καλλιτέχνης δε θέλησε να ξεφύγει ούτε αυτή τη φορά από τη σημασιολογική και σημειολογική προσέγγιση της τέχνης, αφού στηρίζει όλο το έργο του σε αυτό ακριβώς το παιχνίδι των πολλαπλών εννοιών.
ICE WATCH
Πρόκειται για 12 κομμάτια πάγου τεραστίων διαστάσεων και συνολικού βάρους 10 τόνων περίπου, που συγκομίσθηκαν από τα ελευθέρως πλεούμενα παγόβουνα ενός φιορδ έξω από το Nuuk της Γροιλανδίας. Τοποθετήθηκαν χωροταξικά έτσι ώστε να σχηματίζουν ένα ρολόι που σταδιακά θα έλιωνε κατά τη διάρκεια του συνεδρίου COP21.
«Σαν καλλιτέχνης, ελπίζω τα έργα μου να αγγίζουν τους ανθρώπους, οι οποίοι μπορούν σε αντάλλαγμα, να κάνουν κάτι που μπορεί προηγουμένως να έμοιαζε αρκετά αφηρημένο μέσα στην πραγματικότητα. Η τέχνη έχει την ιδιότητα να αλλάζει την αντίληψη και την προοπτική μας και το Ice Watch κάνει τις κλιματικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε να μοιάζουν απτές. Ελπίζω να εμπνεύσει την κοινή δέσμευση για την ανάληψη δράσεων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής». (Olafur Eliasson)
[dropcap size=big]Ο[/dropcap] ίδιος ο καλλιτέχνης μιλώντας για τη σύλληψη του έργου του αναφέρεται σε δύο διαφορετικά είδη πάγου: τον θαλάσσιο και τον κρυσταλλικό. Ο δεύτερος επηρεάζει σε παγκόσμιο επίπεδο τη στάθμη της θάλασσας, και συγκεκριμένα στην περίπτωση της Γροιλανδίας, η στάθμη αυτή ανεβαίνει κατά προσέγγιση 0.3mm κάθε χρόνο. Παρόλα αυτά, οι μετρήσεις για το 2015 έδειξαν ότι ο αριθμός αυτός ανέβηκε στα 0.7mm! Μάλιστα, πριν από το τέλος του 21ου αιώνα η θερμοκρασία της Αρκτικής προβλέπεται να έχει αυξηθεί περισσότερο από 3 βαθμούς Κελσίου, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει μέσω της τήξης του πάγου στην άνοδο του επιπέδου της θάλασσας κατά 7 μέτρα. Το φαινόμενο αυτό είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το θερμό κλίμα της βορειοδυτικής Ευρώπης που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια.
[su_youtube url=”https://www.youtube.com/watch?v=Tpe4o9_n8AM” width=”200″ height=”100″ responsive=”no”]
«Από την επίσκεψή μου στην Αρκτική τον περασμένο χρόνο, έχω μια πολύ ζωντανή ανάμνηση του φρικτού θορύβου και της θέας τεράστιων κομματιών πάγου να ραγίζουν και να σπάνε. Η Αρκτική είναι πράγματι ο θυρωρός της κλιματικής διαταραχής: για χρόνια, αυτή η περιοχή μας στέλνει μηνύματα που δεν μπορούμε να παραβλέψουμε πλέον. Η διεθνής κοινότητα πρέπει να τα ακούσει και να τα μετατρέψει σε πράξεις». (Laurent Fabius, Γάλλος υπουργός Εξωτερικών και Διεθνούς Ανάπτυξης, Πρόεδρος της COP21)
[dropcap size=big]Π[/dropcap]αρά το επιβαρυμένο κλίμα κοινωνικών και πολιτικών αναταραχών, ο μεγάλου κύρους installation artist τοποθετείται και τοποθετεί το έργο του στο χώρο προσπαθώντας να φέρει τους κατοίκους της καρδιάς της Ευρώπης ένα βήμα πιο κοντά στο τοπίο της Γροιλανδίας και στο σύνολο των περιβαλλοντικών προβληματισμών.
Το μεγάλο στοίχημα για τον Eliasson ήταν να καταφέρει αυτή η μορφή της δημόσιας τέχνης να «μιλήσει» στη συνείδηση του κοινού.
Και τα κατάφερε.
Τόσο με τους απροετοίμαστους περαστικούς, όσο και με εκείνους εν γνώσει τους βρέθηκαν στο χώρο για να αλληλεπιδράσουν με τον πάγο -ή παγωμένο χρόνο- που σταδιακά χανόταν.
*Η πρώτη φορά που έλαβε χώρα το ICE WATCH ήταν τον Οκτώβριο του 2014 όπου μια παρόμοιας λογικής εγκατάσταση βρισκόταν μπροστά από την κεντρική πλατεία του Δημαρχείου της Κοπεγχάγης.
*O Olafur Eliasson, installation artist Δανό-ισλανδικής καταγωγής, έχει συμμετάσχει στην 50ή μπιενάλε της Βενετίας το 2003 και έχει εγκαταστήσει -μεταξύ άλλων- το The Weather Project στο Turbine Hall της Tate Modern στο Λονδίνο.
Περισσότερα σχετικά με το έργο του: http://www.olafureliasson.net
*O Minik Rosing είναι καθηγητής στο τμήμα Γεωλογίας του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας της Δανίας στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης.
Κείμενο: Αγγελική Χαλκιά (Lavart)
