Ο Σέρλοκ Χολμς και το Γαλάζιο Ρουμπίνι
Άρθουρ Κόναν Ντόϋλ
Διασκευή: Άντρη Θεοδότου
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Δεγαΐτης
Θέατρο Τέχνης (Φρυνίχου)
«Ο Σέρλοκ Χολμς και το Γαλάζιο Ρουμπίνι», στο Θέατρο Τέχνης, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Δεγαΐτη.
«Το γαλάζιο Ρουμπίνι» είναι η θεατρική διασκευή του διηγήματος «The Adventure of the Blue Carbuncle» το οποίο πρωτοδημοσιεύθηκε στο Strand Magazine τον Ιανουάριο του 1892. Πρόκειται για ένα από τα 56 διηγήματα του Άρθουρ Κόναν Ντόϋλ με ήρωα τον Σέρλοκ Χολμς, το οποίο έχει δραματοποιηθεί για το ραδιόφωνο του BBC (1955, 1961, 1991), έχει μεταφερθεί τουλάχιστον τρεις φορές στην τηλεόραση, έχει γίνει ρωσική ταινία (1979), διασκευή για παιδιά σε μορφή cd, εικονογραφήθηκε (1993), έγινε κόμικ (2010), έγινε animation και φαίνεται παραδόξως να έχει διασκευαστεί ελάχιστα για το θέατρο (τουλάχιστον μετά από μια πρώτη έρευνα της παραστασιογραφίας, εγώ κατάφερα να βρω μόνο μια διασκευή του 2007 στο WorkShop Theater της Νέας Υόρκης, η οποία μάλιστα δεν απευθυνόταν και σε παιδικό κοινό).
Η θεατρική διασκευή της Άντρης Θεοδότου για την παιδική σκηνή του Θεάτρου Τέχνης είναι ευφάνταστη και πρωτότυπη. Είναι αμιγώς δραματική, αινιγματική, με πυκνή ξεκάθαρη αφηγηματική ροή και σαφείς στόχους. Διατηρεί όλα τα αναγνωρίσιμα κλισέ του εθισμένου στις περιπέτειες Σέρλοκ Χολμς και έχει ελαφρώς απλοποιήσει την πλοκή, χωρίς όμως να στερήσει τη απαράμιλλη γοητεία του Άρθουρ Κόναν Ντόϋλ (π.χ. η χήνα προορίζεται για γαμήλιο δείπνο και όχι για Χριστουγεννιάτικο, αποφεύγεται η παράλληλη αφήγηση των δράσεων της αστυνομίας κ.α.). Ο Χολμς συγχωρεί τον ληστή, άλλωστε «είναι η εποχή της συγνώμης» και όσο για την εξαφανισμένη ραδιούργα Κάθριν, ομολογεί με το γνωστό φλεγματικό κυνισμό του: «εκεί έξω υπάρχει πάντα κάποιος πιο έξυπνος οπότε θα βρουν το δάσκαλό τους»…. 
Η σκηνοθεσία του Δημήτρη Δεγαΐτη είναι εξίσου συναρπαστική με το συναρπαστικό μυαλό του Σέρλοκ Χολμς. Παιγνιώδης ρύθμιση, με εύληπτους υπαινιγμούς, σκηνοθετικά εφέ με ποικίλες εναλλαγές, ευρηματικές μεταβάσεις και συνδέσεις των σκηνών. Το παράδοξο είναι ότι η παράσταση ρέει ιλιγγιωδώς χωρίς να χάνονται κομμάτια από τη νοηματική ροή, την οριζόντια αφήγηση του μύθου.
Οι ηθοποιοί (Γιάννης Σαρακατσάνης, Κίμων Φιορέτος, Δημοσθένης Φίλιππας, Μαρία Τζάνη, Κωνσταντίνος Ευστρατίου, Ευθύμης Χαλκίδης, Χριστίνα Κωστέα) άριστα ρυθμισμένοι φωνητικά και κινησιολογικά αναδεικνύουν και υπογραμμίζουν ξεκάθαρα το σχεδιασμό του Δεγαΐτη. Ο Γιάννης Σαρακατσάνης (Σέρλοκ Χολμς) στεντόρειος, σαρκαστικός, με την υφολογική του μάσκα αποδίδει άριστα τον ιδιότυπο Χολμς. Την εξίσου sui generis περσόνα του Δόκτορα Γουάτσον αποτυπώνει με σαφήνεια ο Κίμων Φιορέτος. Ο Δημοσθένης Φίλιππας, τύπος γελοιογραφικού μπουρλέσκ, παράγει οπτικό γέλιο. Η Μαρία Τζάνη εξαίσια φωνητικά στέκεται δυναμικά στην σκηνή. Η Χριστίνα Κωστέα, καλλίφωνη σουμπρέτα. Ο Κωνσταντίνος Ευστρατίου, μπουφόνος, με υπερχειλίζουσα κωμική ζωτικότητα και ο Ευθύμης Χαλκίδης ερμηνεύει με κωμική σοβαροφάνεια.
Η αξιοσημείωτη μουσική του Νίκου Τσέκου αναδεικνύεται ως πολύτιμος λίθος. Αποφεύγει τις φολκ αναφορές και διατηρεί μικρά αναγνωρίσιμα μοτίβα τα οποία αξιοποιεί ενταγμένα στις ορμητικές του μελωδίες. Ακαταμάχητα πνευματώδης μουσική, με κινηματογραφική γοητεία, παρασύρει και εντάσσει το κοινό στις περιπέτειες του δαιμόνιου ντεντέκτιβ. Η μουσική διδασκαλία των τραγουδιών είναι εξίσου υποδειγματική, είτε στις μεμονωμένες φωνές, είτε στις χορωδιακές αποδόσεις όπου οι ηθοποιοί αποδίδουν το μέγιστο. Αξίζει να αναφερθεί ότι σε πολλές παραγωγές παιδικού θεάτρου της τρέχουσας σαιζόν τα φωνητικά μέρη είναι συνήθως ηχογραφημένα και μάλιστα με θλίψη διαπιστώνει κανείς ότι σε αυτές τις ηχογραφήσεις οι μουσικές υπερκαλύπτουν το φωνητικό έργο. Στην παρούσα περίπτωση οι ηθοποιοί αποτελούν ένα ζωντανό αξιόλογο σύνολο συνεκτικής δυναμικής. Οι μουσικές και τα τραγούδια της παράστασης, με μικροδιορθώσεις στην ενορχήστρωση, πρέπει να ακολουθήσουν το δρόμο του στούντιο, ως άριστο ακουστικό ντοκουμέντο παιδικής παράστασης (π.χ. «Ζευγάρι σικάτο χαζεύουνε όλοι», «Μανία σε πιάνει να γίνεις βασιλιάς, την σπάνια πέτρα να κρατάς» ή «Το μυστήριο του καπέλου» κ.α.).
Οι χορογραφίες της Μαρίζας Τσίγκα υπακούουν στη δραματουργία και ενοποιούν ως συνδετικός κρίκος την πρόζα με τη μουσική, το λόγο με το τραγούδι. Τα σκηνικά και τα κοστούμια του Πάρι Μέξη και της Μαντώς Ψυχουντάκη διαποτισμένα από τη βικτωριανή αισθητική του καθωσπρεπισμού, χωρίς όμως υπερβολές, αλλά αντίθετα με ρομαντικές λεπτομέρειες.
Η ευτυχής συνεύρεση εξαιρετικών συντελεστών προσφέρει ένα αποτέλεσμα που σέβεται την νοητική και συναισθηματική αντίληψη των μικρών θεατών.
