Ο Thomas Jorion απαθανατίζει την αλλοτινή μεγαλοπρέπεια κτηρίων της Ιταλίας του 18ου και 19ου αιώνα
Πολλοί φωτογράφοι αναζητούν συνήθως τις εικόνες τους σε καθηλωτικά πρόσωπα, εντυπωσιακά αρχιτεκτονήματα ή τοπία που σου κόβουν την ανάσα. Και η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν πάρα πολλές τέτοιες φωτογραφίες, τις οποίες ο καθένας θα αναγνώριζε ως αντικειμενικά όμορφες. Υπάρχουν όμως, και εκείνοι που ελκύονται από εικόνες αποσύνθεσης και φθοράς και κατορθώνουν να αντλήσουν την ομορφιά, ακόμα κι αν δεν είναι εμφανής με την πρώτη ματιά. Ένας από αυτούς είναι ο Thomas Jorion.
Η αλήθεια είναι ότι τα τοπία και τα σκηνικά με έντονη την παρουσία της εγκατάλειψης (και άρα την απουσία του ανθρώπινου στοιχείου) αποπνέουν μια εντελώς διαφορετική δυναμική στις φωτογραφίες, γεγονός που έχει οδηγήσει πολλούς φωτογράφους στο να την αναζητούν και να την κάνουν κεντρικό άξονα των έργων τους.
Ο Γάλλος φωτογράφος, Thomas Jorion είναι ένας από αυτούς. Ταξιδεύει ανά τον κόσμο, εξερευνώντας και απαθανατίζοντας το θέμα της φθοράς και της παροδικότητας σε εγκαταλελειμμένα κτήρια. Έχοντας ήδη τέσσερα βιβλία στο βιογραφικό του, ο Jorion έρχεται, για άλλη μια φορά, να μας ταξιδέψει μέσα από τα απομεινάρια του παρελθόντος. Έτσι, στο τελευταίο του βιβλίο, με τίτλο «Veduta», αποτυπώνει την αίγλη της Ιταλίας του 18ου και 19ου αιώνα.
Συγκεκριμένα, σε διάστημα δέκα χρόνων ταξίδεψε κατά μήκος της ιταλικής χερσονήσου και στη Σικελία, απαθανατίζοντας ερειπωμένα παλάτια, θέατρα, κήπους και πολυτελείς κατοικίες. Όπως έχει πει και ο ίδιος στο My Modern Met, αρχικά φωτογράφιζε αυτά τα μέρη προκειμένου να διατηρήσει ένα ίχνος τους, πριν αυτά εξαφανιστούν για πάντα. Στη συνέχεια, όμως, συνειδητοποίησε την ομορφιά και την αισθητική, η οποία ξεπροβάλλει μέσα από τα σχήματα, τα χρώματα και το φως. Χαρακτηριστικά αναφέρει πως δεν αναζητά τόσο την εγκατάλειψη, όσο την «πατίνα του χρόνου».
Μοναδικός «σύντροφος» η αναλογική, 4×5” format κάμερά του, η οποία, σε συνδυασμό με τη χρήση αποκλειστικά του φυσικού φωτός, δίνει εντυπωσιακά αποτελέσματα. Οι άδειοι χώροι, σχεδόν παγωμένοι στο χρόνο, αποδίδουν ακριβώς αυτή τη διαχρονικότητα που επιδιώκει ο Jorion. Παράλληλα, είναι εμφανή το μεγαλείο και η δόξα που γνώρισαν. Κι αυτό, γιατί αν και εγκαταλελειμμένοι, διατηρούν αλώβητα εντυπωσιακά αρχιτεκτονικά και διακοσμητικά στοιχεία.
Τα άθικτα ανάγλυφα, οι πολυτελείς ταπετσαρίες, οι τοιχογραφίες και οι πίνακες που κρέμονται ακόμα στους τοίχους είναι πλέον οι μόνοι «ένοικοι» των κτηρίων αυτών, οι οποίοι παλεύουν ενάντια στην αλλοίωση του χρόνου. Μόνο που, εν τέλει, καταλήγουν να τους «στοιχειώνουν», σαν το φάντασμα κάποιας γηραιάς αριστοκράτισσας, που πασχίζει να διατηρήσει τη νεότητά της.
Το φως παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στις συνθέσεις του Jorion, αφού εντείνει τη δραματικότητά τους. Βλέποντας τις φωτογραφίες του, θα μπορούσε κανείς εύκολα να θεωρήσει ότι πρόκειται για το σκηνικό κάποιας θεατρικής παράστασης. Ταυτόχρονα, αυτό το φως, καθώς περνά μέσα από τα παράθυρα ή τους φεγγίτες της οροφής, αλληλοεπιδρώντας με τους πολυελαίους ή τα σπασμένα τζάμια, φαντάζει σχεδόν απόκοσμο, βγαλμένο από κάποια άλλη διάσταση.
Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι οι φωτογραφίες δεν έχουν υποστεί κάποια επεξεργασία μετά την εμφάνιση και τύπωσή τους, γεγονός που τις καθιστά ακόμη πιο γοητευτικές. Εξάλλου, η ομορφιά του αναλογικού έγκειται ακριβώς στο ότι είναι αυθεντικό, φυσικό και ακατέργαστο.
Αναμφίβολα, οι φωτογραφίες του Jorion πετυχαίνουν το στόχο του καλλιτέχνη. Με την ιδιαίτερη αισθητική και τη γοητεία τους, ακροβατούν ανάμεσα στην αποσύνθεση και την αιώνια ομορφιά. Παράλληλα, προσιδιάζουν στα έργα της ιταλικής ζωγραφικής του 18ου αιώνα, και ιδιαίτερα στις γκραβούρες του Giambattista Piranesi, τις λεγόμενες «vedute» («views»), από τις οποίες πρέπει να εμπνεύστηκε και ο Jorion το όνομα της σειράς του.
Επιπλέον, μέσα από τη «Veduta», θίγει ίσως και το ζήτημα του φθαρτού και του εφήμερου, όχι μόνο των υλικών πραγμάτων, αλλά και του ίδιου του ανθρώπου, δίνοντας τη δυνατότητα στο θεατή να αναθεωρήσει το παρόν και το μέλλον του υπό το πρίσμα του παρελθόντος.
Το βιβλίο του κυκλοφόρησε μόλις τον Οκτώβριο, ενώ οι φωτογραφίες του θα εκτίθενται στο Αββαείο του Cluny, στη Γαλλία, μέχρι το Φεβρουάριο του 2021.
Κείμενο: Μαρίλη Αγάθου (Lavart)
Πηγές φωτογραφιών:
