[dropcap size=big]Ό[/dropcap]ταν ο Δάντης κατέβαινε έναν έναν τους κύκλους της κόλασης για να βυθιστεί «με ολόκληρο το κορμί του» όλο και πιο βαθιά στα σκοτάδια της ψυχής, στα σκατά της αμαρτίας, και όταν ο Lucio Fontana έσκιζε τους καμβάδες του (εκεί προσωπικά με παρέπεμψαν τα πανιά της ταλαντούχας σκηνογράφου Εύας Μανιδάκη), η ιστορία της λογοτεχνίας και της τέχνης, θέλοντας και μη, γύριζε σελίδα. Αυτό το ξεβόλεμα, αυτούς τους κραδασμούς και τις σεισμικές δονήσεις έχασε η Θεία Κωμωδία των Vasistas, έτσι όπως την είδα στο πλαίσιο των 52ων Δημητρίων στη Θεσσαλονίκη. Μια «ασώματη» παράσταση που φιλοδόξησε να μας αφηγηθεί ό,τι πιο σωματικό, την αμαρτία, και την πορεία μας απ’ τη λάσπη στ’ άστρα. Το ξέχασε το σώμα η σκηνοθέτης Αργυρώ Χιώτη, έμεινε μόνο στις γραμμές και στα σχήματά του, και εγκλωβίστηκε σ’ ένα μεταδραματικό θέατρο που μόνο πατίνια έκανε στην επιφάνεια των δαντικών λέξεων. Κι όμως, στη μετά τον Ρεμπώ και στη μετά τον Αρτώ εποχή η Θεία Κωμωδία θα μπορούσε να είχε διαβαστεί ως μια Θεία Τραγωδία.
Προσωπικά δεν διαισθάνθηκα καμιά απόπειρα να δοθούν νέες απαντήσεις στο παμπάλαιο ερώτημα: Τι είναι κόλαση και τι παράδεισος; Ποιο το σκοτάδι και ποιο το φως; Γιατί το δαντικό σύμπαν δεν είναι πλέον σκοτεινό. Έχει αναστραφεί, με τους ανέντιμους πολιτικούς και τους τηλεοπτικούς αστέρες λουσμένους στο άπλετο φως της δημοσιότητας. Η σημερινή κόλαση – σωστά το γράφει ο Γάλλος φιλόσοφος και ιστορικός τέχνης Georges Didi-Huberman στην Επιβίωση των Πυγολαμπίδων – και σε αντίθεση με αυτή του Δάντη, είναι υπερφωτισμένη, γεμάτη υπερφωτισμένα σώματα, σε μια υπερφωτισμένη εξουσία του κενού.
Προσωπικά δεν είδα πουθενά και κυρίως δεν ένιωσα ούτε το σκοτάδι ούτε το φως ούτε την ανθρώπινη σκιά ανάμεσά τους. Κι έφυγα με τη σκέψη ότι το τόσο δημοφιλές τελευταία μεταδραματικό θέατρο δεν είναι πασπαρτού που ξεκλειδώνει όλα τα κείμενα. Και με τη λύπη πως χάθηκε μια ευκαιρία για όποιον δεν έχει διαβάσει τη Θεία Κωμωδία του Δάντη να την αναζητήσει.
