Γύρω, γύρω, γύρω στρέψου
Γύρω στρέψου, ω μακρινή στιγμή
Γύρω στρέψου, φώναξε πίσω την καρδιά μου
Γύρω στρέψου, φώναξε πίσω την καρδιά μου
Πουλιά, έντομα, ζώα
Γρασίδι, δέντρα, λουλούδια
Μάθετέ με να αισθάνομαι
Αν ακούσετε ότι για χάρη σας μαραζώνω
Θα επιστρέψω σε σας
Το τραγούδι αυτό, που κατακλύζει σε διαφορετικές εκδοχές την ταινία anime The Tale of Princess Kaguya (μετάφρ. Η Ιστορία της Πριγκίπισσας Kaguya) του Isao Takahata (Studio Ghibli) αρκεί για να μας μεταφέρει κατευθείαν από την τηλεόραση ή τον υπολογιστή μας στην ιαπωνική επαρχία, στα δάση με την άγρια βλάστηση και τα ψηλά μπαμπού, όπου ο ήχος των πουλιών και τα κοάσματα των βατράχων είναι απείρως περισσότερα από το όποιο άκουσμα ανθρώπινης φωνής. Διασκευάζοντας την Ιστορία ενός Ξυλοκόπου Μπαμπού, ενός ιαπωνικού παραμυθιού του 10ου αιώνα, ο Isao Takahata κατάφερε μέσα από την ξεχωριστή αισθητική, τη φυσικότητα και τη χάρη του αδρού σχεδίου του να αναδεύσει στο κοινό του τη νοσταλγία για τον ‘Χαμένο Παράδεισο’, την ευδαιμονία δηλαδή που προσφέρει η αθώα, ανεπιτήδευτη συνύπαρξη του ανθρώπου με τον φυσικό κόσμο.
http://www.youtube.com/watch?v=Wuec9KThhes
Το τραγούδι της ταινίας σε διασκευή
Η Ιστορία – Από το Φεγγάρι στη Γη
Ένας ξυλοκόπος τριγυρνάει στο δάσος τη νύχτα, όταν ξαφνικά με έκπληξη ανακαλύπτει φως να αναδύεται από έναν κορμό μπαμπού και μέσα του μία μικροσκοπική πριγκίπισσα να κοιμάται γαλήνια. Καθώς την παίρνει στα χέρια του, μεταμορφώνεται σε μωρό, το οποίο όμως μεγαλώνει με απίστευτους ρυθμούς – ακριβώς όπως και ένα νεαρό μπαμπού. Ο ξυλοκόπος με τη γυναίκα του αποφασίζουν να την υιοθετήσουν, θεωρώντας την ένα δώρο ή μία ευλογία που τους δόθηκε από τους θεούς. Έτσι το κοριτσάκι μεγαλώνει μέσα στην άγρια φύση του βουνού με συντρόφους της τα ζώα, αλλά και τα παιδιά των άλλων οικογενειών, που πιο πολύ συγγενεύουν με τα ατίθασα αγρίμια παρά με τα καλοαναθρεμμένα βλαστάρια των μεγαλουπόλεων. Της δίνουν το όνομα Takenoko (μετάφρ. Μικρό Μπαμπού), εξαιτίας του θαυμαστού ρυθμού με τον οποίο μεγαλώνει, και μέσα στη συντροφιά τους το κορίτσι ζει ανέμελο και ευτυχισμένο λατρεύοντας άκριτα και ανιδιοτελώς ό,τι η φύση και η αγνή ανθρώπινη αγάπη μπορούν να της προσφέρουν.
Καθώς όμως ο καιρός περνάει, ο ξυλοκόπος ανακαλύπτει ότι οι κορμοί από τα μπαμπού δεν αρκέστηκαν μόνο στο να του προσφέρουν τη μικρή πριγκίπισσα, αλλά άρχισαν να του δωρίζουν πλήθη από πανέμορφα φορέματα και αμέτρητο χρυσό. Το γεγονός αυτό έπεισε τον ξυλοκόπο ότι το κορίτσι ήταν πραγματικά ένα πλάσμα που κατέβηκε από τον ουρανό και αποφάσισε να της προσφέρει τη ζωή που άξιζε στο θεϊκό της αίμα. Έχτισε μία τεράστια έπαυλη στην πρωτεύουσα, αγόρασε ακριβά φορέματα και η οικογένεια άφησε ξαφνικά μία μέρα το βουνό για τα πλούτη και τα μεγαλεία της πόλης. Ακόμη και το όνομα του κοριτσιού άλλαξε σε αυτή την πλήρη μεταμόρφωσή του: έγινε επίσημα η Πριγκίπισσα Kaguya.
Αν και η Πριγκίπισσα Kaguya ήταν όντως ένα αιθέριο πλάσμα που κατέβηκε από το Φεγγάρι στη Γη, η ανθρώπινη εντύπωση για το τι θεωρείται σημαντικό και μεγαλειώδες δεν φαινόταν να συνάδει με τις προτιμήσεις της. Παρά την απαράμιλλη ομορφιά της και τους φυσικά ραφινάτους τρόπους της, η ζωή στη μεγαλούπολη αποτελούσε γι’ αυτή ένα καθημερινό βασανιστήριο: οι ανούσιες ιεροτελεστίες και οι επιτηδευμένοι καλλωπισμοί, οι επιπόλαιοι μνηστήρες και η απληστία των πλούσιων, αλλά και των φτωχών, σύντομα την έκαναν να αηδιάσει με τον ανθρώπινο κόσμο. Νοσταλγώντας την ελευθερία που βίωσε στη φύση τα πρώτα χρόνια της ζωής της, με πόνο έφυγε ξανά για το παγερό Φεγγάρι, όπου έμελλε να ξεχάσει ό,τι γνώρισε όσο βρισκόταν πάνω στη Γη.
Το αδρό σχέδιο που επέλεξε ο Isao Takahata για να αποτυπώσει αυτόν τον εδεμικό μικρόκοσμο της ιαπωνικής άγριας φύσης, αλλά και τον ξύλινο, επιτηδευμένο κόσμο της μεγαλούπολης, αποτελεί μία τεχνοτροπία πολύ διαφορετική από το σχέδιο που συνήθως υιοθετεί το Studio Ghibli. Ωστόσο αυτή η εξαιρετικά αποτελεσματική και οπτικά άρτια επιλογή δεν ήταν καθόλου ατυχής, αλλά ούτε και τυχαία: ο ίδιος ο Isao Takahata δήλωσε ότι ο λόγος που επέλεξε ένα τέτοιο μη ρεαλιστικό σχέδιο οφειλόταν στην επιθυμία του το κοινό να μπορέσει “να φανταστεί ή να ανασύρει στη μνήμη του την πραγματικότητα που βρίσκεται βαθιά τοποθετημένη μέσα στην εικόνα”. Η ασάφεια του σχεδίου αναθέτει στον θεατή τον ενεργό ρόλο του δημιουργού, μία τεχνοτροπία ξεκάθαρα δανεισμένη από τον κόσμο της ιαπωνικής καλλιγραφίας και ζωγραφικής, όπου οι λεπτομέρειες που παρουσιάζονται σε έναν πίνακα είναι ελάχιστες, έτσι ώστε ο θεατής να μπορέσει να απολαύσει την αισθητική απλότητα και με τη φαντασία του να γεμίσει τα όποια οπτικά και νοηματικά κενά.
Φύση και Κοινωνία
Πέρα όμως από την επιλογή του σχεδίου, αξιοσημείωτη είναι η ιμπρεσιονιστική παλέτα που χρησιμοποίησε στην ταινία του ο Isao Takahata. Ποικίλα χρώματα αποτυπώνουν το εφήμερο παιχνίδι του φωτός και της κίνησης, τα οποία μεταδίδουν εξαιρετικά άμεσα και παραστατικά το γλυκόπικρο συναίσθημα που γεύεται κάποιος, όταν παρακολουθεί την Ιστορία της Πριγκίπισσας Kaguya: το βίωμα της απόλυτα αγνής και ανεπιτήδευτης ελευθερίας που δυστυχώς μαραζώνει με την πάροδο του χρόνου, ώσπου μοιραία καταλήγει σχεδόν να αφανιστεί εντελώς.
Ζώντας σε οργανωμένες κοινωνίες, που μέσα από τις συμβάσεις τους διαμόρφωσαν ανά τους αιώνες τη δική τους θεωρία για το τι καθιστά κάποιον επιτυχημένο ή ευτυχισμένο, οι καλλιτέχνες έχουν μείνει με το βαρύ χρέος να αναιρούν το μάταιο και να ανασύρουν το ουσιαστικά αληθινό, το οποίο έχει λίγο πολύ ξεχαστεί μέσα από την περιπλοκότητα του τρόπου ζωής, ιδίως αυτού που απαντάται στα μεγάλα αστικά κέντρα. Όντως, η Πριγκίπισσα Kaguya καταλήγει να διαθέτει ό,τι θα μπορούσε να θεωρηθεί ποθητό από τις κοινωνίες οποιασδήποτε ιστορικής περιόδου: πλούτη, φήμη, ομορφιά, νεότητα, αναγνώριση και δόξα, όλα της δίνονται απλόχερα χωρίς κανέναν κόπο. Και όμως μέσα στους τοίχους της κομψής έπαυλής της, που από ειρωνεία της τύχης οι γονείς της της έφτιαξαν προκειμένου να ζήσει ‘ευτυχισμένη’, οι νότες από τα ιαπωνικά μουσικά έγχορδα ηχούν παράλογα κενές, ενώ τα φροντισμένα λουλούδια μοιάζουν χλωμά και ψεύτικα. Αν και η φύση με την απλότητά της και την ανεπιτήδευτη χάρη της βρίσκεται τόσο κοντά μας, δυστυχώς οι περισσότεροι από εμάς πεισματικά επιλέγουμε να την αγνοήσουμε και να την αντικαταστήσουμε με μία ζωή επιφανειακά ενδιαφέρουσα, αλλά ουσιαστικά ελλειπή. Μέχρι που είναι ήδη πολύ αργά.
