5 ερωτήσεις σε έναν εκ των συνεταίρων στο Θέατρο Αμαλία – Εταιρότητα, στον ηθοποιό και σκηνοθέτη Θωμά Βελισσάρη, με αφορμή την εναρκτήρια παράσταση του θεάτρου, Χέντα Γκάμπλερ του Ερρίκου Ίψεν, σε σκηνοθεσία Νίκου Σακαλίδη.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Θέατρο Αμαλία – Εταιρότητα. Ποιο είναι το όραμά σας σε αυτή την νέα προσπάθεια;
Θωμάς Βελισσάρης – Όσο γίνεται οι καλλιτεχνικές επιλογές, το ρεπερτόριο του Θεάτρου, τα εκπαιδευτικά του προγράμματα και οι φιλοξενούμενες παραστάσεις, να μπορέσουν να σεβαστούν το παρελθόν του χώρου, και να αποτελέσουν συνέχειά του στο σύγχρονο θεατρικό τοπίο της Θεσσαλονίκης. Και στο μέτρο του δυνατού να κρατηθεί και να εξελιχθεί το αισθητικό στίγμα του Θεάτρου Εταιρότητα. Αυτός φυσικά είναι ένας μακροπρόθεσμος στόχος, που για να επιτευχεί εξαρτάται από έναν βραχυπρόθεσμο: Να αντέξει αυτή η προσπάθεια, τουλάχιστον για την επόμενη διετία.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Η σκηνοθετική προσέγγισή του Νίκου Σακαλίδη, μένοντας πιστή στο Ιψενικό ύφος αλλά και την χρονικότητα του κειμένου, σε συνδυασμό πάντα με τη μετάφραση του Βασίλη Παπαγεωργίου, θα λέγατε πως απαιτεί ένα κοινό θεατρικά παιδευμένο;
Θωμάς Βελισσάρης – Οι προσεγγίσεις του Νίκου Σακαλίδη, από τους πιο κλασσικούς μέχρι τους πιο μοντέρνους και ρηξικέλευθους συγγραφείς, προορίζονται πάντα για το κοινό, παιδευμένο ή μη. Εάν η όποια παράσταση συγκινήσει τον μέσο θέατη, έχει βρει τον προορισμό της: να προβληματίσει και να θέσει ερωτήματα, αλλά και να τέρψει, τους ανθρώπους που έρχονται στο θέατρο ανυποψίαστοι.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Τα όρια της ηθικής παίζουν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του έργου του Ίψεν. Επίσης έννοιες όπως αυτή του αισθητισμού μοιάζουν να καθορίζουν την πλοκή, καθώς κυριεύουν το «είναι» της Χέντα Γκάμπλερ. Θωμά Βελισσάρη, ποια είναι τα μεγάλα ερωτήματα που θέτει ο Ίψεν στο κείμενό του;
Θωμάς Βελισσάρης – Τα ερωτήματα που θέτει ο Ίψεν στο έργο του αυτό, είναι πάρα πολλά και ο εντοπισμός τους έξαρτάται από την οπτική γωνία ανάγνωσης του έργου. Έγω θα σταθώ σε αυτά που εντοπίστηκαν σε αυτήν την σκηνική εκδοχή, ξεχωρίζοντας τα εξής:
Α) η θέση της γυναίκας (εδώ η Χέντα Γκάμπλερ), που δεν είναι προορισμένη για σύζυγος και μητέρα, σε μία ανδροκρατούμενη κοινωνία, η οποία επί αιώνες καταπνίγει το θηλυκό στοιχείο υπέρ της πρωτοκαθεδρίας της σε όλους τους τομείς του ανθρώπινου πολιτισμού. Από το έργο αντιλαμβανόμαστε ότι η γυναίκα που δεν μπορεί να ερμηνευτεί από τους άντρες ως άλλη μία σύζυγος και μητέρα, σαφώς πνευματικά υποδεέστερη, έχει μόνο έναν δρόμο στην ζωή: Την εθελουσία έξοδό της από αυτή.
Β) Το ωραίο και το καλό. Τίθεται συνεχώς ένα ερώτημα από την ηρωίδα, υπογείως σαφώς: Η καλοσύνη σημαίνει και ομορφιά; Η ομορφιά από μόνη της είναι καλοσυνή; Και τι είναι όμορφο και υψηλό στις ανθρώπινες πράξεις; Δίνεται μία απάντηση, ακροθιγώς, και έχει μεγάλο ενδιαφέρον: ομορφιά στην ζωή, είναι να μπορεί κανείς να τολμάει να ζήσει, χωρίς την καταπίεση των κοινωνικών στερεοτύπων.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Η πολιτισμική κρίση την οποία βιώνουμε φαίνεται να είναι και συνέπεια του καθωσπρεπισμού, καθωσπρεπισμό τον οποίο ο Ίψεν καταδεικνύει με μεγάλη σαφήνεια στο έργο του. Σήμερα το θέατρο τι ρόλο καλείται να παίξει και πιο συγκεκριμένα εσύ, ως ένας εκ των συνεταίρων στο Θέατρο Αμαλία – Εταιρότητα, πως αντιλαμβάνεσαι τον ρόλο σου;
Θωμάς Βελισσάρης – Πλέον δεν πιστεύω ότι υπάρχει καθωσπρεπισμός, με την έννοια του καθώς πρέπει. Διότι δεν υπάρχουν τα όρια εκείνα που θα έθεταν σε μία νέα βάση τις ανθρώινες αξίες. Θεωρώ ότι το Θέατρο θα έπρεπε να παίξει τον ρόλο του, στην δημιουργία ερωτημάτων, και πιθανόν απαντήσεων, στο τι είναι, ή θα έπρεπε να είναι, το καθως πρέπει σήμερα. Να δημιουργήσει τα καινούρια όρια οικειότητας και απόστασης στις ανθρώπινες σχέσεις, για να αρχίσουμε εκ νέου να σεβόμαστε τον εαυτό μας και, κατά συνέπεια, τους άλλους. Συγκυριακά το Θέατρο καλείται να παίξει τον ρόλο του, και να επιβεβαιώσει τον Λόγο ύπαρξής του σήμερα, αναγνωρίζοντας γιατί επινοήθηκε ευθύς εξ αρχής.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Ένας ωραίος θάνατος θα είχε νόημα για σένα;
Θωμάς Βελισσάρης – Ο θάνατος είναι η στιγμή εκείνη που μπαίνει τελεία στη ζωή. Ωραίος θάνατος σημαίνει για μένα, να έχεις ζήσει με αξιοπρέπεια. Ναι, θα είχε νόημα.
Συνέντευξη: Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart)
Φωτογραφίες: Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart)
