Ένα ξεχωριστό ντοκιμαντέρ στα μονοπάτια της «λοβοτομημένης» σκέψης
«Όχι ρε, κάτι Νορβηγοί είναι» απαντά η Τζένη Γερμενή σ’ ένα άλλο ανήσυχο μέλος της Χρυσής Αυγής, που στη θέα της κάμερας ξεστόμισε «μην είναι από καμία ΕΡΤ». Αυτός είναι ένας από τους πολλούς διαλόγους που απαρτίζουν το ντοκιμαντέρ του Νορβηγού σκηνοθέτη Håvard Bustnes Τα Κορίτσια της Χρυσής Αυγής, που κυκλοφόρησε στην Ευρώπη με τον τίτλο Golden Dawn Girls και συζητήθηκε έντονα. Οι διάλογοι αυτοί, βυθισμένοι στη δίνη της άρνησης και της ημιμάθειας, αγγίζουν τα όρια του παραλόγου και, παρόλο που σε αρκετά σημεία απρόσμενα προκαλούν γέλιο, το επόμενο λεπτό σε οδηγούν σε κατάσταση απελπισίας.
Ο Bustnes προσεγγίζει τρεις θηλυκές φιγούρες της Χρυσής Αυγής -την Ουρανία Μιχαλολιάκου, κόρη του αρχηγού της οργάνωσης Νικόλαου Μιχαλολιάκου, τη Τζένη Γερμενή, σύζυγο του Παναγιώτη Γερμενή και τη Δάφνη Ηλιοπούλου, μητέρα του Παναγιώτη Ηλιόπουλου- με την πρόφαση της καταγραφής των ιδεολογικών θέσεων της οργάνωσης, του προγράμματος δράσης της και τη συνέντευξη των μελών της. Δίνοντας έμφαση στο ρόλο των γυναικών μετά τη σύλληψη των ανδρών ηγετών της Χρυσής Αυγής, που αναλαμβάνουν τα ηνία με αφορμή τις επερχόμενες εκλογές, η ματιά του σκηνοθέτη αναδεικνύει, μεταξύ άλλων, και την πατριαρχική ιεραρχία της οργάνωσης -εντός του ντοκιμαντέρ υπάρχουν πλάνα όπου οι γυναίκες ζητούν άδεια από τους άντρες τους ώστε να βιντεοσκοπηθούν κάποιες λήψεις.
«Ένας από τους χαρακτηρισμούς που έχουμε δεχτεί είναι ότι είμαστε νεοναζί. Προσωπικά ούτε με αγγίζει, ούτε με αφορά, ούτε με ενδιαφέρει», λέει η Ουρανία Μιχαλολιάκου με σθεναρό ύφος στην κάμερα, με φόντο τη σβάστικα και την επιγραφή του κόμματος. Σε επόμενο πλάνο, η Γερμενή επιμένει πως νεοναζί σημαίνει εθνικιστής στη Γερμανία, άρα πού είναι το κακό στο να είσαι νεοναζί; Η συνεχής αντίθεση της περηφάνιας για τα πιστεύω και η επίμονη απόκρυψη -και απόπειρα δικαιολόγησης, μάλιστα- των ιστορικών καταβολών τους εναλλάσσονται, διασταυρώνονται και κυριαρχούν μέσα στο ντοκιμαντέρ, μαζί με μία γερή δόση άγνοιας που σε κάνει να χάνεις το μέτρημα για το πόσες φορές έμεινες με το στόμα ανοιχτό. Αφήνοντας την κάμερα να «τρέχει» ακόμη και μετά το συμφωνημένο χρόνο, οι ατάκες των τραγικών πρωταγωνιστών δεν είναι προσχεδιασμένες σ’ όλο το φάσμα του Golden Dawn Girls και οι «αυθόρμητες» σοκάρουν εξίσου με τις σεναριογραφημένες. «Θέλουν να του πούμε για ‘κείνον που σκότωσαν τώρα εκεί πέρα, ντάξει, μας τα έχει κάνει τσουρέκια», λένε οι τρεις γυναίκες μεταξύ τους στα ελληνικά πάνω από ένα τραπέζι με μεζέδες και τσίπουρο, αποφεύγοντας την επίμονη ερώτηση του σκηνοθέτη «Τι θυμάστε από εκείνη τη νύχτα;» «Τώρα τρώμε, θα συζητάμε για τον Φύσσα;».
Η επικριτική ματιά του Bustnes είναι κλιμακωμένα έκδηλη σε όλη τη διάρκεια του ντοκιμαντέρ -στην αρχή λιγότερο, στη συνέχεια ολοένα και περισσότερο- ο οποίος ράβει τα πλάνα του με ενημερωτικό υλικό και ερασιτεχνικά βίντεο από το YouTube, σε μία προσπάθεια να ενημερώσει πλήρως το θεατή για το πραγματικό πρόσωπο της Χρυσής Αυγής. Δίνοντας δύσπεπτη τροφή για σκέψη, Τα Κορίτσια της Χρυσής Αυγής είναι η απτή απόδειξη ότι οι αιμοσταγείς ναζιστικοί χαιρετισμοί, η μισαλλοδοξία και οι σβάστικες δεν ανήκουν στο παρελθόν. Ανήκουν στο παρόν και είναι πολύ πιο κοντά μας απ’ ό,τι νομίζουμε. Και είναι στο χέρι μας να το καταπολεμήσουμε – κοινωνικά, ατομικά, συλλογικά.
Το ντοκιμαντέρ Τα Κορίτσια της Χρυσής Αυγής/Golden Dawn Girls είναι διαθέσιμο στην ελληνική streaming πλατφόρμα Cinobo.
Κείμενο: Μαρία Στεφιάδου (Lavart)
