Ο μοντερνισμός στη λογοτεχνία
«Τι με ενδιαφέρει αν είσαι καλός; Να είσαι όμορφος, να είσαι θλιμμένος!»
[dropcap size=big]Ο[/dropcap]μορφιά ανεξάρτητη της ηθικής. Ομορφιά έξω από την γραμμικότητα της νόρμας, έξω από την κανονικότητα μιας μορφής δέσμιας, μιας μορφής υποταγμένης. Ελεύθερη από την σεναριοποίηση της καθημερινότητας. Ομορφιά στο μακάβριο και έκπτωτο, στο γκροτέσκο και υπερβολικό, στη παραδοχή της αδυναμίας, του εγωκεντρισμού, της διαστροφής, της κατακερματισμένης αθωότητας. Η άκομψη όψη της λεπτομέρειας έναντι της επιτηδευμένης υπερβολής. Αυτές είναι οι μούσες του Σαρλ Πιερ Μπωντλαίρ, αν και, οι δικές του μούσες είναι λίγο πιο τσαλακωμένες. Λίγο πιο ματωμένες. Αλαβάστρινες κούκλες πνιγμένες στο πηχτό τους αίμα.
[dropcap size=big]Ο[/dropcap] Γάλλος ποιητής, κριτικός τέχνης και μεταφραστής λογοτεχνικών έργων γεννήθηκε στο Παρίσι του 1821, ένα Παρίσι που έκανε τα πρώτα βήματα στο εκβιομηχανισμένο μέλλον που προστάζει η νέα εποχή. Το άνθος του Μπωντλαίρ ανθίζει τον Απρίλιο. Ένα άνθος σκούρο και λειψό, στο χρώμα του μελανιού και στο σχήμα της πένας. Ξεκινώντας την συγγραφική του καριέρα με την κριτική τέχνης «Salon of 1845» και στεφανώνοντάς την με τα «Άνθη του Κακού» το 1857, ο Μπωντλαίρ ενδύεται τη φορεσιά του εκκεντρικού δανδή, του απερίσκεπτου παλιάτσου, του νεκροζώντανου ποιητή μιας αναγεννημένης εποχής. Προσεγγίζοντας θέματα ταμπού για την γαλλική κοινωνία του 19ου αιώνα, όπως ο θάνατος, το σεξ και η ομοφυλοφιλία, ο λάτρης του κρασιού και της ακολασίας μένει στην αφάνεια για πολλά χρόνια, υμνούμενος μονάχα από λίγους και επίλεκτους: ένας κρυφός κόσμος για τα μάτια των παιδευμένων. Μόλις τέσσερα χρόνια μετά τον θάνατό του, ο Γάλλος ποιητής του σουρεαλισμού Arthur Rimbaud γράφει γι’ αυτόν: «ο βασιλιάς των ποιητών, ένας αληθινός θεός».
[dropcap size=big]Π[/dropcap]ολέμιος της δημοκρατίας και του ανθρώπινου καθήκοντος προς την ηθική, ο Μπωντλαίρ εμπνέεται από τον Έντγκαρ Άλαν Πόε τόσο στη μορφή της πρόζας όσο και στο περιεχόμενο των έργων του. Τόσο στη δομή και τη διάταξη λέξεων και στίχων, όσο και στο σκοτεινό φορτίου που εκείνες φορτώνονται: «…δεν πρέπει ποτέ να προσφέρεις στο κοινό το επίλεκτο άρωμα, αυτό τον εξαγριώνει. Δώσε του μονάχα προσεκτικά επιλεγμένα σκουπίδια». Τα «σκουπίδια» του Μπωντλαίρ, λοιπόν, είναι αναπαραστάσεις της πιο στυγνής αλήθειας, απογυμνωμένα από εξωραϊσμένες φανφάρες και βερμπαλισμούς. Εξυψώνοντας την σύμπραξη φύσης και κατασκευής, ξύλου και μετάλλου, ο Γάλλος ποιητής αναζητά την ομορφιά στα αστικά περιβάλλοντα μιας εκμοντερνισμένης πια κοινωνίας, η οποία δεν έχει βρει ακόμα τον βηματισμό της: μια σκονισμένη βασίλισσα με σιδερένια γοβάκια, ισορροπώντας με πληγωμένη υπερηφάνεια ανάμεσα στα ένδοξά της κάστρα, κάστρα από άμμο και σπασμένα κλαριά.
Μια μέρα όπως η σημερινή, γεννήθηκε ο Σαρλ Μπωντλαίρ, γεννώντας μαζί του όντα από στάχτη, χώμα και λάσπη, αφυπνίζοντας μαζί του ένα τάγμα στοιχειακών, αλαφροΐσκιωτων πνευμάτων. Φαντάσματα λευκά και γυάλινα, που επιτέθηκαν σε εκατομμύρια λογισμούς και φαντασίες, αφήνοντας ουδεμία αλάβωτη. Μηδεμία ανεπηρέαστη.
