Τι γεννά τον τρομοκράτη…
Άννα Ηλιαδέλη (Lavart) – Με «Το Αριστούργημα» οι Ars Moriendi συστήσατε στο κοινό έναν άγνωστο μέχρι τώρα στην Ελλάδα συγγραφέα, τον Christian Lollike. Τι σας οδήγησε στον συγκεκριμένο δημιουργό;
Θάνος Νίκας – Έχω έναν φίλο που ζει στη Δανία πάρα πολλά χρόνια, μεταφραστή, το Σπύρο το Σουλιώτη, ο οποίος κατά περιόδους μου στέλνει κείμενα. Διάφορα κείμενα. Κάποια στιγμή μου είχε αναφέρει για ένα κείμενο που είχε διαβάσει, αν θα με ενδιέφερε να το μεταφράσει, να μου το στείλει, να το διαβάσω. Έτσι, καταπιάστηκα με τον Lollike εν πρώτοις. Δεν τον ήξερα, έψαξα κάποια πράγματα στο Internet για αυτόν, να δω ποιος είναι, τι κάνει, το βιογραφικό του, τα κείμενά του. Δεν βρήκα πολλά όμως να σου πω την αλήθεια. Αλλά κατάλαβα ότι είναι πολιτικός συγγραφέας. Και στη Δανία ο Lollike στο θέατρο είναι αντίστοιχος του Trier. Είναι 42 ετών. Είναι πολύ νέος και αρκετά ριζοσπαστικός συγγραφέας. Στο τελευταίο κείμενο τον κατηγόρησαν ότι υπερασπίζεται τον Mohammed Atta, αλλά ο ίδιος είπε ότι τον ενδιέφερε να δει πώς ένας άνθρωπος φτάνει σε αυτό το σημείο. Ασχολείται δηλαδή με τα κίνητρα και την ψυχοσύνθεση. Τι κάνει έναν άνθρωπο δολοφόνο. Το εν λόγω κείμενό του ως αφορμή έχει τη φράση του Γερμανού συνθέτη Stockhausen «Η πτώση των Δίδυμων Πύργων ήταν το πιο σπουδαίο έργο τέχνης που υπήρξε ποτέ», η οποία ήτανε πολύ σημαντική όπως ειπώθηκε. Ήταν σημαντική, γιατί έχουμε μάθει πλέον να αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο ως εικόνα, την πραγματικότητα ως εικόνα.
Άννα Ηλιαδέλη (Lavart) – Διανύουμε την εποχή της εικόνας…
Θάνος Νίκας – Νομίζω ότι η εικόνα διανύει εμάς πλέον. Έρχεται η εικόνα και διυλίζει εμάς. Γινόμαστε πολλές φορές εμείς η εικόνα. Είτε στην περίπτωση ενός Mohammed Atta είτε με την άλλη πλευρά, της απάθειας, έχουμε πάρει τόσες μα τόσες πολλές εικόνες που πλέον είμαστε ένα παράδειγμα θυμωμένου παραπληγικού ανθρώπου. Οπότε, κάπως έτσι έφτασα στον Lollike. Η Ars Moriendi πάντοτε έτσι λειτουργούσε, ήταν πολιτικές οι παραστάσεις μας. Ναι, με απασχολεί θα έλεγα πολύ προσωπικά αυτό το ζήτημα.Άννα Ηλιαδέλη (Lavart) – Χωρίς, φαντάζομαι, να το θεωρείς όμως χρέος σου…
Θ: Ξέρεις τι; Με εμμονές παίζεις στο θέατρο. Τις εμμονές σου βάζεις στη σκηνή με όποιον τρόπο. Παίζεις με τις εμμονές σου και κυρίως με τα ελαττώματά σου. Δε δείχνεις πράγματα τα οποία κατέχεις. Δείχνεις πράγματα, τα οποία δεν ακουμπάς και φοβάσαι. Με αυτά παίζεις στο θέατρο.
Άννα Ηλιαδέλη (Lavart) – Σαν να θέτεις ερωτήματα, δηλαδή, και όχι να δίνεις απαντήσεις.
Θάνος Νίκας – Μόνο ερωτήματα θέτεις στο θέατρο, δεν υπάρχει άλλο είδος θεάτρου και δεν υπάρχει θέατρο που απαντά. Υπάρχει μόνο θέατρο που ρωτά. Το θέμα είναι με ποιον τρόπο και τι ρωτά.
Αν κοιτάξουμε πίσω, η τέχνη ήταν πάντα γόνιμη σε δύσκολους καιρούς. Αυτή τη στιγμή είναι σαν να έχουμε βάλει το κεφάλι κάτω από τη γη και αρνούμαστε να δούμε τι συμβαίνει γύρω μας.
Άννα Ηλιαδέλη (Lavart) – Εσύ θεωρείς αναγκαίο μέσα από τις δουλειές σου να παίρνεις θέση στα πράγματα, τα πολιτικά, τα κοινωνικά;
Θάνος Νίκας – Δεν μπορώ να κάνω αλλιώς, δηλαδή δεν είναι κάτι το οποίο επιλέγω, το να πάρω θέση. Είναι αυτόματη διαδικασία. Είναι εμμονές. Θα καταπιαστώ με ένα κείμενο και από τη στιγμή που το κείμενο θα αρχίσει να ανοίγει δρόμους, να βλασταίνουν οι λέξεις, ως προς ένα νόημα πιο μεγάλο και πιο πυκνό, τότε αυτομάτως το κείμενο έχει πάρει θέση απέναντι μου. Άρα, εγώ πρέπει να διανύσω μια απόσταση προς το κείμενο μετά. Είναι άλλη διαδικασία. Πάντα το κείμενο είναι πιο μεγάλο. Από σένα και από την παράσταση που θέλεις να κάνεις. Και από τον ίδιο το συγγραφέα ακόμα είναι πιο μεγάλο το κείμενο.
Άννα Ηλιαδέλη (Lavart) – Απόσταση η οποία τελικά πώς γεφυρώνεται;
Θάνος Νίκας – Νομίζω ότι αυτό που βλέπουμε πάντοτε στην παράσταση είναι το διάνυσμα, δεν βλέπουμε πουθενά το πού έχεις φτάσει, από πού ξεκίνησες, είναι το διάστημα αυτό που φαίνεται. Φαντάσου ένα έλασμα το οποίο ανοίγει, εμείς βλέπουμε το έλασμα τη στιγμή που ανοίγει, τεντώνει.
Άννα Ηλιαδέλη (Lavart) – «Το θέατρο αντανακλά το πέσιμο και όχι τον πεσμένο..», Άμλετ, Σαίξπηρ.
Θάνος Νίκας – Συμβαίνει. Εκπροσωπείς ένα κομμάτι. Δεν έρχεσαι ούτε να το ενσαρκώσεις ούτε τίποτα. Ειδικά αυτό το είδος θεάτρου. Εκπροσωπείς το ερώτημα. Δεν το ενσαρκώνεις ούτε το απαντάς. Εκπροσωπείς την απορία.
Άννα Ηλιαδέλη (Lavart) – Θεωρείς ότι για τους εγχώριους καλλιτέχνες είναι ώρα να ξεφύγουν από την πεπατημένη; Να εισαγάγουν ίσως νέες ιδέες και φόρμες;
Θάνος Νίκας – Όταν έχεις μια χώρα η οποία ζει την τελευταία εξαετία με «ενέσεις», όταν έχουν σημειωθεί πέντε χιλιάδες αυτοκτονίες, όταν υπάρχουν ξεσπιτωμένοι, όταν άνθρωποι ψάχνουν στα σκουπίδια, τότε δεν μπορεί η τέχνη να κοιτάζει προς τα σύννεφα. Δεν μπορεί το θέατρο απλά να κάνει χιουμοριστικές αναφορές. Πρέπει να πάρει θέση, με την έννοια ότι πρέπει να μοιραστεί την ίδια κοινή απορία. Δεν μπορείς στην Ελλάδα του 2016, έτσι όπως έχουν γίνει τα πράγματα, να έχεις έναν τεράστιο όγκο κωμωδιών, ρομάντζων και ούτω καθεξής. Και να μη σκάβεις από κάτω, παρά μόνο να ξεσηκώνεσαι και να θεριεύεις όταν σου πειράξουν τα συνδικαλιστικά σου ή ξαφνικά όταν κάποιος σου πάρει το φαγητό από το τραπέζι. Οπότε ναι, σε αυτή την περίπτωση είμαστε αλλού. Βρισκόμαστε σε μια άλλη χώρα θεατρικά. Αν κοιτάξουμε πίσω, η τέχνη ήταν πάντα γόνιμη σε δύσκολους καιρούς. Αυτή τη στιγμή είναι σαν να έχουμε βάλει το κεφάλι κάτω από τη γη και αρνούμαστε να δούμε τι συμβαίνει γύρω μας.
Άννα Ηλιαδέλη (Lavart) – Παρόλα αυτά και η κωμωδία και το εύπεπτο θέαμα είναι κατά μία έννοια αναγκαιότητα, ως αντίδοτο σε όλη αυτήν την κατάσταση που βιώνουμε.
Θάνος Νίκας – Φυσικά και είναι, αλλά όλο αυτό έχει πια γενικευτεί. Είναι σαν να μας ρωτάει κάποιος αν θέλει να μας ρίξει κι άλλη στάχτη στα μάτια. Δε χρειαζόμαστε άλλη στάχτη στα μάτια.
Άννα Ηλιαδέλη (Lavart) – Είναι όμως σαν χρυσόσκονη αυτή η στάχτη.
Θάνος Νίκας – Ναι, το χρυσωμένο χάπι το προσφέρει μια χαρά η τηλεόραση. Όλο αυτό το κομμάτι. Τη μάσκα προσώπου, τη μάσκα νυκτός τη βάζει η τηλεόραση. Δεν έχει να κάνει με το θέατρο. Είναι άλλη η δουλειά του. Τουλάχιστον ένα κομμάτι του θεάτρου. Πού πάει; Γιατί κανένας, με ελάχιστες εξαιρέσεις, δεν σκαλίζει το πρόβλημα; Διαβάζεις συνεντεύξεις και στο διά ταύτα δεν υπάρχει τίποτα.
Άννα Ηλιαδέλη (Lavart) – Για τον Lollike όμως δεν ισχύει αυτό, έως καθόλου θα λέγαμε.
Θάνος Νίκας – Κοίταξε, ο Lollike από την άλλη ζει σε μια ευνομούμενη κοινωνία. Ζει στη Δανία που είναι η χώρα με το καλύτερο σύστημα παιδείας, υγείας, κοινωνικού κράτους και φυσικά αυτός ο άνθρωπος είναι από έξω από το μάτι του κυκλώνα. Η Δανία είναι βασίλειο με αυτή την έννοια.
Άννα Ηλιαδέλη (Lavart) – Βρήκε λοιπόν τον τρόπο να μπει στο μάτι του κυκλώνα.
Θάνος Νίκας – Ναι, ναι. Εμείς πριν συμβούνε αυτά στην Ελλάδα είχαμε πιο πολύ πολιτικό θέατρο από ό,τι τώρα. Και από συγγραφείς και από παραστάσεις και από πειραματισμούς. Είχαμε πιο πολύ πολιτικό θέατρο, με την έννοια του κοινωνικού ερείσματος. Υπήρχαν φωνές ανθρώπων που σκάλιζαν.
«…καλό είναι η γνώμη, να έπεται της σκέψης και να μην προηγείται. Είναι καλό πράγμα. Χρήσιμο και λειτουργικό».
Άννα Ηλιαδέλη (Lavart) – Σήμερα διάβαζα ότι βιώνουμε την εποχή της ψευτο-δράσης, που είναι χειρότερη από την ίδια την αδράνεια.
Θάνος Νίκας – Είναι αυτό που έλεγε ο Tom Robbins, ότι είμαστε αγριεμένοι ανάπηροι, είμαστε υπερπληροφορημένοι για τα πάντα και αδρανείς. Δεν είναι καθόλου χρήσιμο αυτό. Ο λόγος πάντα έρχεται και αναβάλλει την πράξη. Πάντα. Το δικό μας ζητούμενο είναι η πράξη. Λόγια, αναλύσεις, κριτικές, ναι ωραία, έχουμε γίνει οι πάντες αναλυτές, κριτικοί, πολιτικοί αναλυτές, κριτές των πάντων. Το θέμα είναι ότι δεν έχουμε κουνηθεί.
Άννα Ηλιαδέλη (Lavart) – Άλλωστε είναι εύκολη πια και η δημοσιοποίηση της γνώμης του καθενός.
Θάνος Νίκας – Ναι, αλλά καλό είναι η γνώμη, να έπεται της σκέψης και να μην προηγείται. Είναι καλό πράγμα. Χρήσιμο και λειτουργικό.
Άννα Ηλιαδέλη (Lavart) – Έναυσμα για «Το Αριστούργημα» του Lollike, τουλάχιστον όπως δηλώνει ο ίδιος, ήταν η φράση του Stockhausen ότι «Το τρομοκρατικό χτύπημα στους Δίδυμους Πύργους ήταν το πιο μεγάλο και το πιο φαντασμαγορικό έργο τέχνης που συνέβη ποτέ.».
Θάνος Νίκας – Το εντόπισε καθαρά ως έργο τέχνης. Γιατί αυτό συμβαίνει και στην τηλεόραση. Αυτό εισπράττουμε και εμείς ως εικόνα. Τον θάνατο ως έργο τέχνης. Δηλαδή αν δεις, όσο πιο σκληρή είναι η εικόνα, τόσο πιο πολύ αρέσει. Πάρε παράδειγμα τα social media, βάζουν εικόνες. Έχουμε συνηθίσει στη σκληρότητα. Έχουμε γίνει λίγο βαμπίρ με τη σκληρότητα.
Τον βλέπεις τον τρόμο. Τον αναγνωρίζεις τον τρόμο. Η εικόνα, την έχουμε συνηθίσει. Είναι απλά ρεπορτάζ. Και όμως είναι τρομοκρατία. Έχει πάψει να είναι φαντεζί. Θέλουμε όλο και πιο φαντεζί πράγματα. Γινόμαστε λίγο βαμπίρ. Συνηθίσαμε.
Άννα Ηλιαδέλη (Lavart) – Το τέρας, όχι απλά του μοιάζουμε, τώρα πια επιδιώκουμε να του μοιάσουμε.
Θάνος Νίκας – Ναι, είναι η ρήση έτσι. Με έναν τρόπο, σαν να μας προσδιορίζει το τέρας. Εφόσον έχουμε ορίσει το τέρας ξέρουμε και λίγο πού είμαστε εμείς. Δεν είναι όμως έτσι τα πράγματα. Δεν προσδιοριζόμαστε βάσει μιας ασχήμιας. Μιας κακής κατάστασης. Δεν πηγαίνει εκεί ο άνθρωπος. Δε μπορούμε να συζητάμε εν έτει 2016 για πράγματα που ήταν λυμένα δεκαπέντε χρόνια πριν. Δεν γίνεται. Και μάλιστα να λέμε «πάλι καλά».
Άννα Ηλιαδέλη (Lavart) – Μου έρχεται στο μυαλό, η εικόνα οικογένειας που τρώει μεσημέρι στο σπίτι της, παίζουν οι ειδήσεις από δίπλα, φρικιαστικές εικόνες δύο μέτρα μακριά τους και εκείνοι απλά γυρνάνε το κεφάλι και με γεμισμένο στόμα συνεχίζουνε αυτό που κάνανε.
Θάνος Νίκας – Είναι αυτό που λέει μέσα στην παράσταση ο Lollike, ότι στο τέλος λέει ο Atta τα έκανε όλα στο σωστό χρόνο για να προλάβει να τα πάρει, just in time… Αν κοιτάξεις καλύτερα την πτώση των Δίδυμων Πύργων είναι σαν να είναι γυρισμένη από όλες τις πλευρές. Είναι αξιοζήλευτη παραγωγή, είναι Hollywood. Και εξίσου, η άλλη φράση που υπάρχει μέσα στο έργο «Ο θεατής που το βλέπει αυτό μένει στο τέλος μόνος με τη χριστιανική του κληρονομιά και αναγκάζεται να ψάξει για ακόμα μια φορά, βαθειά μέσα του, την έννοια αγάπη προς τον πλησίον». Τι συμβαίνει με όλο αυτό το πράγμα; Αυτά είναι τα ερωτήματά μου.
Άννα Ηλιαδέλη (Lavart) – Αξιοποιήθηκε πολύ το χριστιανικό στοιχείο στην παράσταση.
Θάνος Νίκας – Αξιοποιήθηκε όχι το χριστιανικό στοιχείο τόσο πολύ, όσο το στοιχείο της Βίβλου. Εγώ έπαιξα μόνο με τη Βίβλο, το κομμάτι στο οποίο στηρίχθηκα με το αλάτι στο σκηνικό έχει να κάνει με τη γυναίκα του Λοτ.
Άννα Ηλιαδέλη (Lavart) – Δηλαδή ποια αναλογία βρίσκεις στο κείμενο της Βίβλου και στο κείμενο του Lollike και επέλεξες να τα συνδέσεις;
Θάνος Νίκας – Θα σου πω. Το κομμάτι μέσα παίζει με τη γυναίκα του Λοτ. Βιβλικά η γυναίκα του Λοτ γυρίζει να δει την εικόνα. Ενώ της έχει απαγορευθεί η εικόνα. Θέλει να δει όμως τα Σόδομα και τα Γόμορρα που καίγονται. Έχεις έναν άνθρωπο που θέλει να γυρίσει και να δει την εικόνα. Όχι να τη ζήσει. Έφυγε από την εικόνα. Δες πώς οι άνθρωποι στο όνομα της πίστης κάνουν τα μεγαλύτερα εγκλήματα. Αυτό συμβαίνει και σήμερα, με το θέμα του Ισλάμ. Ακούγονται πάρα πολλά για το ποιοι χρηματοδοτούν την ISIS… Είναι ο Φρανκενστάιν που απλά τους έφυγε από τα χέρια. Γιατί όλοι θέλουν την εξουσία. Και το τελευταίο κομμάτι του Ιώβ. Για τη συγχώρεση. Εκεί βρίσκεται η δική μου αναγωγή στη Βίβλο. Το θέμα της συγχώρεσης το οποίο έχει ενδιαφέρον. Γιατί είναι το ανθρώπινο στοιχείο. Αφορμή για αυτό είναι η σφαγή στη Ρουάντα. Εκεί είναι το ζουμί. Είναι για τέτοια πράγματα που η έννοια τρομοκρατία πρέπει να επαναπροσδιοριστεί.
Άννα Ηλιαδέλη (Lavart) – Επειδή αναφέρεις την τρομοκρατία και επειδή ούτως η άλλως ήθελα να σε ρωτήσω για αυτό, ακούμε τη λέξη σαν κάτι ξένο προς εμάς, μακριά από εμάς που συμβαίνει μια φορά στο τόσο, κάτι που αφορά ανθρώπους άλλους.
Θάνος Νίκας – Περισσότερο σαν πολιτική πράξη…
Άννα Ηλιαδέλη (Lavart) – Με πολιτικό, φυσικά, κίνητρο.
Θάνος Νίκας – Είναι ένα περίεργο αντίποινο. Είναι σαν να υπάρχει ένας πόλεμος με άλλα όπλα. Η τρομοκρατία τώρα είναι παντού. Και στα νοσοκομεία. Κάνε μια βόλτα μόλις τελειώσει μια λαϊκή, εκεί βλέπεις τρομοκρατία. Βλέπεις τρόμο βασικά. Δεν ξέρω αν και εκεί τα κίνητρα είναι πολιτικά. Δεν ξέρω αν υπάρχει από πίσω μια πολιτική κατεύθυνση. Η ιστορία θα το δείξει αυτό. Αλλά ναι. Τον βλέπεις τον τρόμο. Τον αναγνωρίζεις τον τρόμο. Η εικόνα, την έχουμε συνηθίσει. Είναι απλά ρεπορτάζ. Και όμως είναι τρομοκρατία. Έχει πάψει να είναι φαντεζί. Θέλουμε όλο και πιο φαντεζί πράγματα. Γινόμαστε λίγο βαμπίρ. Συνηθίσαμε.
Άννα Ηλιαδέλη (Lavart) – Κρατάω μια φράση από το κείμενο: «If you are not on TV, you are a living-dead».
Θάνος Νίκας – Όλα έχουν να κάνουν με την εικόνα.
Άννα Ηλιαδέλη (Lavart) – Τι γνώμη έχεις για το «πίστευε και μη ερεύνα» (με κόμμα ή χωρίς);
Θάνος Νίκας – Ερεύνα πάντα. Ερεύνα, αλλά και πράξε. Έχουμε γίνει ερευνητές όλοι μας, χωρίς δράση. Ερευνούμε, μαθαίνουμε, ψάχνουμε, αλλά δεν δρα κανείς. Έχουμε συγκεντρώσει ένα τεράστιο όγκο πληροφοριών, έχουμε πρόσβαση πλέον σε άπειρες πληροφορίες και παραφιλολογίες. Μας έχει ωφελήσει κάπου αυτή η έρευνα; Όχι. Παραμένουμε αγριεμένοι ανάπηροι.
Άννα Ηλιαδέλη (Lavart) – Υπάρχει κάποια σύνδεση αυτής σου της φράσης με το αναπηρικό καροτσάκι που βλέπουμε στην παράσταση;
Θάνος Νίκας – Ναι. Ξεκάθαρα. Η ανθρώπινη αναπηρία. Δηλαδή, βλέπεις δυο ανθρώπους, δυο αναπήρους και συζητάνε για έργα τέχνης. Συζητάνε σε μια γκαλερί, φαντάσου, για το ποιο είναι το μεγαλύτερο έργο τέχνης. Και πώς μετριέται η τέχνη. Μετριέται με φόβο, με τρόμο; Πρόσωπα σαστισμένα, φοβισμένα; Ναι, με μεγαλείο.
Άννα Ηλιαδέλη (Lavart) – Φτάνουμε να μετράμε την ανθρώπινη ζωή. Κοστολογούνται στο έργο οι άνθρωποι.
Θάνος Νίκας – Ναι, πόσοι πέθαναν. Μετά όμως λέει γιατί ξαφνικά αυτό το γεγονός δεν απέκτησε βαρύτητα; Γιατί; Γιατί η επίθεση στο Παρίσι με τόσους νεκρούς μας στοιχίζει πολύ περισσότερο, ενώ έχει παιδιά στη Γάζα, τα οποία δοκιμάζουν όλες τις καινούργιες βόμβες; Ναι είναι Γάζα, ναι, ναι, είναι άλλο γεωγραφικό μήκος. Έχουμε συνηθίσει ότι εκεί πεθαίνουν παιδιά.
Άννα Ηλιαδέλη (Lavart) – Ακόμα και με τις εθνικότητες, αλλιώς χρωματίζεται μια χώρα κι αλλιώς μια άλλη. Και δεν πρέπει να το κρύβουμε.
Θάνος Νίκας – Ξεκάθαρα. Και φαντάσου τώρα πιο κάτω τι συμβαίνει. Όταν είχαμε κάνει μια παράσταση με αφορμή τη Γάζα, πριν δυο χρόνια, μαζευτήκαμε τέσσερεις ομάδες, όλα τα έσοδα πήγαν στη Γάζα κάτω, αντίστοιχη έρευνα από μένα για το τι συμβαίνει στη Γάζα. Είναι σοκαριστικό! Είναι πέρα από σοκαριστικό! Είδα ένα ντοκιμαντέρ που το ολοκλήρωσα σε τέσσερεις μέρες. Δε μπορούσα να το δω. Και το έβλεπα για να μπορέσω να δημιουργήσω την παράσταση. Σαν εργαλείο. Αλλά η εικόνα ήταν απόλυτη φρίκη. Γιατί η ζωή αυτού του παιδιού που χάνεται δεν κοστολογείται; Ή κοστολογείται πολύ πιο φθηνά; Χρηματιστήριο θανάτου;
Άννα Ηλιαδέλη (Lavart) – Η δημοσιοποίηση της ιδιωτικής ζωής έχει γίνει πλέον ένα κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Αναγκαιότητα ή μετάβαση προς μια νέα κοινωνία;
Θάνος Νίκας – Είμαστε ήδη στη νέα εποχή. Δεν ξέρω, αυτό με την προσωπική ζωή, νομίζω, είναι επιλογή του καθενός. Το τι και πώς θα το δημοσιοποιήσεις. Τώρα ναι, αν μέσα στην παράνοια της εποχής κάποιοι φτιάχνουν ένα καινούριο εαυτό μέσα από τη διαφήμιση της προσωπικής του ζωής, τότε ναι, νομίζω αφορά τον καθένα προσωπικά. Ο καθένας καταλαβαίνει τι γίνεται και ασφαλίζεται, οχυρώνεται, αν νιώθει την ανάγκη, απέναντι σε όλο αυτό το πράγμα. Το τι, πώς και για ποιον λόγο θέλει να τα βγάλει προς τα έξω.
Άννα Ηλιαδέλη (Lavart) – Θα αναφερθώ σε ένα συγκεκριμένο θέμα. Τη δημοσιοποίηση της βοήθειας προς τους πρόσφυγες. Το παραείδαμε αυτό τελευταία. Και μάλιστα από ανθρώπους, θα τολμήσω να πω, που δεν στράφηκαν να βοηθήσουν ποτέ συγγενή ή φίλο τους…
Θάνος Νίκας – Ναι, γιατί αυτή η φιλανθρωπία δεν είναι μεγάλο θέμα, δεν έχει κανένα μεγαλείο. Δες για το τσουνάμι που είχε γίνει τι αστρονομικό ποσό είχε συγκεντρωθεί, δηλαδή θα μπορούσαν, για την ανοικοδόμηση αυτού του μέρους, που ξέρουμε καλά τι σημαίνει ανοικοδόμηση, εταιρείες, τα λεφτά αυτά να σιτίσουν τη μισή Αφρική, ας πούμε. Και να μην πεθαίνουν τα παιδιά. Αλλά δεν έχει μεγαλείο εκεί. Απλά δε με απασχολούν τα κίνητρα στη δεδομένη χρονική στιγμή. Με απασχολεί το αποτέλεσμα της πράξης. Το αν οι προθέσεις σου είναι καλές ή κακές δεν με απασχολεί. Το θέμα είναι η πράξη. Και αν φέρεις και έναν σταρ να κάνει φιλανθρωπία, ενδεχομένως να δημιουργήσει και μιμητές. Άρα, το αποτέλεσμα αξίζει. Το θέμα είναι ότι το έκανε. Και μακάρι να το κάνουν και άλλοι.
Άννα Ηλιαδέλη (Lavart) – Τέχνη – πίστη – τρομοκρατία. Θέλω να μου πεις πώς συνδέονται, τι γεννά τι;
Θάνος Νίκας – Υποστηρικτές. Πιστούς θέλουν και τα τρία. Αν το σκεφτείς. Θέλουν ανθρώπους οι οποίοι είναι στρατευμένοι. Δεν νομίζω ότι η τέχνη γεννάει ούτε τρομοκρατία ούτε πίστη. Ναι, η πίστη μπορεί να γεννήσει τρομοκρατία. Και η τρομοκρατία πάλι πίστη. Έχουν γίνει τουλάχιστον τον τελευταίο καιρό συγκοινωνούντα δοχεία. Είναι απίστευτο το πόσα έχουν γίνει διαχρονικά στο όνομα της πίστης. Συνδέονται όλα αυτά. Το θέμα είναι γιατί εμείς αποφεύγουμε τη σύνδεση. Και κυρίως γιατί αποφεύγουμε το ερώτημα του τι κάνει έναν άνθρωπο τρομοκράτη. Φανατικό πιστό ή τυφλό ιδεολόγο. Δεν ξέρω κατά πόσο το ιδεολόγος με αυτήν την προοπτική είναι προτέρημα.
Άννα Ηλιαδέλη (Lavart) – Με την παράσταση αυτή, ως σκηνοθέτης, ο Θάνος Νίκας τι θέλει να πετύχει;
Θάνος Νίκας – Δεν το κατάλαβα ποτέ αυτό. Μετά τον απόηχο, μετά το πέρας των παραστάσεων, αφού «καθίσει» όλο αυτό που έχει συμβεί, θα αρχίσω να ψιλιάζομαι. Αλλά κατ’ ουσία, δεν έχω πλήρη εικόνα. Ευτυχώς. Που σημαίνει ότι κάποια πράγματα λειτουργούν μόνα τους. Δουλεύω με ένστικτο. Θα κάνω σκηνοθετικό πλάνο, αλλά από ένα σημείο και μετά, το έργο φεύγει από τα χέρια μου. Από τα χέρια όλων μας. Γίνεται κάτι άλλο. Και αυτομάτως καλούμαστε να εκπροσωπήσουμε και την ενοχή μας, τη συνενοχή μας πάνω σε αυτό. Αυτό νιώθω μετά από κάθε παράσταση. Περνάει καιρός πριν μπορέσω να τοποθετηθώ σε αυτό.
Συνέντευξη: Άννα Ηλιαδέλη (Lavart)
