Συνέντευξη με τον Γιάννη Μανταφούνη, με αφορμή την παράσταση MayaBuff. Ένα ντελίριο του Μαγιακόφσκι, βασισμένο στο εργο Μυστήριο Μπουφφ του Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι.
Ο Γιάννης Μανταφούνης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1981. Σπούδασε χορό στη Γαλλία και αποφοίτησε από το Ανώτατο Εθνικό Ωδείο Μουσικής και Χορού του Παρισιού (1999). Στην πόλη αυτή ξεκίνησε και τη σταδιοδρομία του ως χορευτής. Συμμετείχε σε διεθνείς ομάδες χορού και έχει συνεργαστεί με την Όπερα του Γκέτεμποργκ (1999-2001), καθώς και με το Χοροθέατρο της Ολλανδίας (NDT, Nederlands Dance Theater, 2003-04), όπου παρουσίασε επίσης χορογραφία του. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, συνεργάστηκε με την Ομάδα Σύγχρονου Χορού του Χάρη Μανταφούνη και κέρδισε το βραβείο πρώτου χορευτή από το Υπουργείο Πολιτισμού (2002). Το 2004 συμμετείχε ως χορευτής στις τελετές έναρξης και λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, ερμηνεύοντας τον ρόλο του ιπτάμενου Έρωτα (2004). Από το 2004 δραστηριοποιείται ως χορογράφος. Από το 2005 είναι μέλος της ομάδας The Forsythe Company της Φρανκφούρτης. Είναι ιδρυτικό μέλος της ομάδας χορού Lemurius. Το 2015 βραβεύτηκε ως «Εξαιρετικός Χορευτής» στα Ελβετικά Βραβεία Χορού (Prix Suisse de la Danse).
Μυστήριο είναι ό,τι μεγάλο υπάρχει στην επανάσταση, μπουφφ ό,τι είναι σ’ αυτή γελοίο.
Ο Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι ονειρευόταν ένα θέατρο που θα συνδύαζε το δραματικό στοιχείο με τον χορό και τον ρυθμικό λόγο και είχε προνοήσει να «δώσει την άδεια» στους μελλοντικούς σκηνοθέτες να μη διστάσουν να κάνουν ό,τι θέλουν στο έργο του, ώστε να το μεταφέρουν στην εποχή τους! (από την σελίδα του Εθνικού Θεάτρου.)
Δήμητρα Χουμέτη (Lavart) – Κύριε Μανταφούνη, στις 18 Ιανουαρίου, κάνει πρεμιέρα η νέα σας δουλειά, MayaBuff. Ένα ντελίριο του Μαγιακόφσκι, βασισμένο στο έργο Μυστήριο Μπουφφ του Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι, για το Εθνικό Θέατρο. Πείτε μας λίγα λόγια για τη νέα σας δουλειά. Γιατί επιλέξατε το κείμενο αυτό;
Γιάννης Μανταφούνης – Το κείμενο και το έργο ήταν μια πρόταση του Εθνικού Θεάτρου. Έχοντας ήδη δουλέψει πρόσφατα με ποιήματα του Όσιπ Μάντελσταμ (ενός Ρώσου ποιητή του 30’), με ενδιέφερε πολύ να ξαναπιάσω στα χέρια μου ένα ρώσικο έργο της ίδιας περιόδου περίπου και μάλιστα με το αντίπαλο δέος του Όσιπ. Ο Μαγιακόφσκι όντας ο πρώτος καλλιτέχνης ο οποίος εφηύρε την λέξη φουτουρισμός, συμβολίζει το άκρως αντίθετο του Όσιπ Μάντελσταμ, ο οποίος ήταν ακμεϊστής (λογοτεχνικό κίνημα που αναπτύχθηκε στη Ρωσία το 1913, ως αντίδραση ενάντια στον συμβολισμό) και είχε πολύ διαφορετική ματιά, γραφή, φιλοσοφία κ.τ.λ.. Για μένα αυτό στάθηκε μεγάλη ευκαιρία να δω μέσω μιας άλλης οπτικής τον ρώσικο καλλιτεχνικό/ιστορικό κόσμο. Οι ρυθμοί, το χτίσιμο του έργου, του κειμένου κ.τ.λ. είναι όντως τόσο διαφορετικά. Εμπνέουν μεγάλη ελευθερία μέσω μιας καθαρής φόρμας την οποία εφηύρε ο ίδιος. Το ανθρώπινο στοιχείο είναι το πιο δυνατό για μένα σε αυτό το έργο και για αυτό το σώμα έχει και τον πρώτο λόγο. Καταλαβαίνω γιατί ένα τέτοιο κείμενο δόθηκε ως πρόφαση για τη δημιουργία μίας δουλειάς σε έναν χορογράφο. Τα στοιχεία του έργου αυτού είναι πολύ κοντά σε θέματα χορευτικά και χορογραφικά.
Δήμητρα Χουμέτη (Lavart) – Πόσο σας απασχολεί το αισθητικό-εικαστικό κομμάτι στις παραστάσεις σας;
Γιάννης Μανταφούνης – Διόλου. Με ενδιαφέρει μόνο η καθαρότητα της λειτουργίας των σωμάτων και του λόγου μέσα από το συγκεκριμένο έργο. Αν βγει πιο «έτσι» ή «αλλιώς» το έργο, θα το αφήσω και μάλιστα θα το ακολουθήσω. Μια σοβαρή δουλειά ενός έργου «εκ των έσω» δεν ασχολείται με την αισθητική κατ’εμέ αλλά με την καθαρή και απλή λειτουργία των στοιχείων με τα οποία συνδιαλέγεται.
Δήμητρα Χουμέτη (Lavart) – Χορός, θέατρο, χοροθέατρο, physical theatre και πολλοί ακόμα διαχωρισμοί στην τέχνη και την κίνηση. Είναι διακριτά τα όρια και τελικά έχει νόημα αυτός ο διαχωρισμός?
Γιάννης Μανταφούνης – Εμένα ο διαχωρισμός δεν με πείθει. Αυτό που βλέπω στην σκηνή θέλω να είναι απλά καλό (για μένα φυσικά) και να επικοινωνεί κάτι πιο βαθύ στη δουλειά από μόνο του, το έργο που εξελίσσεται μπροστά στα μάτια μου. Προσπαθώ, λοιπόν, να βρω τρόπους το έργο να είναι όσο το δυνατόν πιο καθαρό. Σε μας και σε αυτό το έργο συγκεκριμένα πρέπει ο λόγος, το έργο και η κίνηση να δίνουν χώρο το ένα στο άλλο, ώστε να συνυπάρξουν οργανικά. Αυτή η λειτουργία είναι και η βάση της δουλειάς αλλά και του αποτελέσματος του έργου που θα δείτε.
Δήμητρα Χουμέτη (Lavart) – Είστε ένας χορευτής-χορογράφος με έντονο το στοιχείο της έρευνας στις δουλειές σας. Τι είναι αυτό που σας προκαλεί/ενδιαφέρει στην ανθρώπινη κίνηση;
Γιάννης Μανταφούνης – Σωστά είπατε έρευνα! Σας ευχαριστώ. Καταρχάς να διαχωρίσω τη σημασία της έρευνας με τη σημασία της σκληρής δουλειάς. Πολλοί καλλιτέχνες δουλεύουν σκληρά και το αποτέλεσμα φαίνεται στη δουλειά τους. Βλέπουμε εκπληκτικές δουλειές κατά καιρούς, όμως δε σημαίνει πως κάνουν όλοι έρευνα. Το λέω αυτό γιατί το να φτιάχνεις ένα κινησιολογικό έργο μπορεί να το κάνεις πολύ καλά και χωρίς να το ερευνήσεις. Αυτό που με ενδιαφέρει, λοιπόν , στον άνθρωπο είναι το γεγονός οτι αν θέλει μπορεί να μπει στη διαδικασία της έρευνας. Όσο για την ανθρώπινη κίνηση θέλω να πω πως δεν είναι κάτι που το διάλεξα απλώς δεν μπορώ να ζήσω χωρίς τον χορό. Αν δεν χορέψω πολύ απλά θα αρρωστήσω. (Γέλια) Ακούγεται δραματικό αλλά έτσι είναι. Η έρευνα, λοιπόν, της ανθρώπινης κίνησης, είναι πριν από όλα αυτό που με εμπνέει, η κίνηση του σώματος. Έπειτα έρχεται η κατανόηση της σωματικής λειτουργίας και όλες οι λεπτομερείς έννοιες που πάνε μαζί με αυτήν και τέλος αυτό που μπορεί να αποκομίσει κανείς για την ψυχική του ισορροπία μέσα από αυτήν τη διαδικασία. Ένα πολύ μεγάλο ταξίδι (ετών).
Δήμητρα Χουμέτη (Lavart) – Ο κλασικός χορός είναι κάτι που σας ενδιαφέρει μέσα στο πλαίσιο της ερευνάς σας? Υπάρχει με κάποιον τρόπο μέσα στη δουλεία σας? Μπορεί ένας καλός χορευτής να μην έχει καθόλου κλασική εκπαίδευση?
Γιάννης Μανταφούνης – Η βάση της δουλειάς για μένα έχει πολλά κλασικά στοιχεία, αλλά φυσικά δεν χρειάζεται οπωσδήποτε. Πολλοί χορευτές και πάρα πολλοί καλοί χορευτές, δεν έχουν κλασική παιδεία.
Δήμητρα Χουμέτη (Lavart) – Κίνηση και μουσική. Θα θεωρούσε κανείς αυτονόητο πως μία παράσταση χορού θα συνοδευόταν από μουσική, στις δικές όμως παραστάσεις η μουσική συχνά απουσιάζει. Γιατί συμβαίνει αυτό;
Γιάννης Μανταφούνης – Η μουσική είναι τα αυτιά μας, όχι η φόρμα της. Ο τρόπος που ακούμε τα πράγματα, όχι μόνο ο ήχος τους. Με ενδιαφέρει να μάθω να ακούω. Όχι να δημιουργώ αλλά να αφουγκράζομαι τα ήδη υπάρχοντα, και υπάρχουν πολλλλλλάαααα ήδη (χαμόγελο). Η μουσική είναι πολύ δυνατή και τη λατρεύω. Δεν χρειάζεται πάντα να τα ταυτίζουμε.
Δήμητρα Χουμέτη (Lavart) – Ποιοι άνθρωποι θεωρείτε ότι διαμόρφωσαν τον χορό στην Ελλάδα και ποιοι διεθνώς?
Γιάννης Μανταφούνης – Δεν μπορώ να απαντήσω σε αυτήν την ερώτηση. Είναι πολύς κόσμος… όχι μόνο άτομα, αλλά και ομάδες, κινήματα… θεωρητικοί, χορευτές, χορογράφοι… ουουουου είναι πολύ σύνθετο θέμα… θέλει πολλή μελέτη.
Δήμητρα Χουμέτη (Lavart) – Σας αρέσει που ζείτε και εργάζεστε στην Ελλάδα? Υπάρχει κοινό για τον χορό στην Ελλάδα?
Γιάννης Μανταφούνης – Υπάρχει κοινό για τον χορό, ναι. Δεν ζω όμως στην Ελλάδα μόνο. Είμαι μεταξύ των δύο μου χωρών. Η βάση μου είναι στη Γενεύη όπου έχω και την ομάδα μου εδώ και 7 χρόνια. Είμαι μισός Ελβετός βλέπετε.
Δήμητρα Χουμέτη (Lavart) – Όλοι οι άνθρωποι είτε λίγο είτε πολύ χορεύουμε, μόνοι μας στο σπίτι, σε έναν γάμο ενός φίλου, σε ένα Club. Είμαστε όλοι εν δυνάμει χορευτές?
Γιάννης Μανταφούνης – Όλοι χορεύουμε, δε σημαίνει όμως πως είμαστε όλοι χορευτές. Πιο πέρα ακόμα, δε σημαίνει πως όλοι οι χορευτές ζουν από τον χορό και ακόμη πιο πέρα, δε σημαίνει πως το να είσαι χορευτής σε καθιστά και καλλιτέχνη ο οποίος εκφράζεται μέσα από την τέχνη του χορού. Μην μπερδεύουμε όλες αυτές τις κατηγορίες. Μπορούμε όμως όλοι να έχουμε τη δική μας ιδιαίτερη σχέση με την τέχνη του χορού και αυτό στο σύνολο του είναι πλούτος.
Δήμητρα Χουμέτη (Lavart) – Εσείς όταν βγαίνετε έξω, βράδυ, με παρέα, χορεύετε?
Γιάννης Μανταφούνης – Αν τύχει, ναι φυσικά, αλλιώς βαριέμαι.
Δήμητρα Χουμέτη (Lavart) – Στο teaser της νέας σας παράστασης επαναλαμβάνεται η πρόταση «Αφήστε με να…» Μπορείτε να μας συμπληρώσετε το δικό σας «Αφήστε με να…»
Γιάννης Μανταφούνης – Εγώ θα διάλεγα το «..ζήσω» (υπάρχει ήδη στο teaser αλλά αυτό θα διάλεγα.).
Συνέντευξη: Δήμητρα Χουμέτη (Lavart)
