Sweet Home Alabama: Μια σπουδαία ιστορία

Ανασκόπηση behind the lyrics!

Ποιός δεν έχει σιγοτραγουδήσει αυτό το κομμάτι ή δεν έχει χορέψει στο ρυθμό του; Ποιός δεν γνώρισε τους μέντορες της southern rock Lynyrd Skynyrd από αυτό το κομμάτι ή τους αγάπησε λίγο περισσότερο χάρη σ’ αυτό, μετά τα επικά Simple Man και Free Bird;

Ίσως, όμως, κάποιος να μην γνωρίζει το πώς δημιουργήθηκε αυτό το κομμάτι που το 1974 κυκλοφόρησε ως σινγκλ και πλέον συγκαταλέγεται στα καλύτερα κομμάτια όλων των εποχών ενώ η αποδοχή του είναι διαχρονική. Εδώ, θα κάνουμε μία ανασκόπηση behind the lyrics!

Όλα αρχίζουν όταν στις αρχές της δεκαετίας του ’70 ο Neil Young κυκλοφορεί δύο κομμάτια, το Southern Man(1970) και το Alabama(1972). Η επιρροή από τις κοινωνικές αλλαγές υπήρξε καθοριστική στη δημιουργία αυτών των κομματιών. H Alabama υπήρξε μία πολιτεία των Η.Π.Α. που από τη δεκαετία του ’50 αποτέλεσε το κέντρο γένεσης του Civil Rights Movement με σκοπό την καταπολέμηση του ρατσισμού και των διακρίσεων.

Ήταν στο Montgomery της Alabama όταν η Rosa Parks αρνήθηκε να σηκωθεί από τη θέση της στο λεωφορείο και να την παραχωρήσει σε έναν λευκό, αντιστεκόμενη στην τότε πολιτική φυλετικού διαχωρισμού των ΗΠΑ που απαιτούσε από τους έγχρωμους πολίτες να κάθονται στο πίσω μέρος του λεωφορείου και να παραχωρούν τη θέση τους στους λευκούς.Στο Birmingham της Alabama ήταν όταν το 1963 οι αστυνομικές δυνάμεις επιτέθηκαν στους διαδηλωτές ενάντια στο φυλετικό διαχωρισμό με ηγέτη τον Martin Luther King, με εκπαιδευμένους σκύλους και πυροσβεστικούς σωλήνες.

[dropcap size=big]M[/dropcap]εταξύ της Alabama και της πόλης Selma έλαβαν χώρα to 1965 οι πορείες για τη διεκδίκηση του δικαιώματος ψήφου ολόκληρης της αφροαμερικανικής κοινότητας των ΗΠΑ.

Στο Birmingham της Alabama έδρασε επανειλημμένα η τρομοκρατική οργάνωση Ku Klux Klan κατά των έγχρωμων φυλών. Ένα αξιοσημείωτο συμβάν ήταν η ανατίναξη της εκκλησίας Αφροαμερικανών με αποτέλεσμα το θάνατο τεσσάρων μικρών κοριτσιών που παρακολουθούσαν το μάθημα της Κυριακής.

Ωστόσο, παρά τους αγώνες για κοινωνική δικαιοσύνη και ισότητα, οι φυλετικές διακρίσεις υπήρχαν για πολλές δεκαετίες, καθώς για πολλούς λευκούς Νοτιαμερικανούς, η κατάσταση του φυλετικού διαχωρισμού τούς βόλευε κάτω από το καθεστώς του αναχρονιστικού νόμου ‘’Jim Crow’’. Οι συγκεκριμένοι συσπειρώθηκαν γύρω από τον ηγέτη τους, George Wallace, ο οποίος μεταξύ άλλων είχε δηλώσει: «Λέω: διαχωρισμός τώρα, διαχωρισμός αύριο, διαχωρισμός για πάντα.»

Όσον αφορά τους εκτός επικράτειας κατοίκους της Αμερικής και κυρίως τους ανοιχτόμυαλους σε φυλετικά ζητήματα κατοίκους του Βορρά, αυτοί έβλεπαν ότι η επίθεση των λευκών του Νότου ήταν άνευ σημασίας.

Μεταξύ άλλων και ο Καναδός Neil Young επηρεάστηκε από τα τεκταινόμενα με αποτέλεσμα να ηχογραφήσει τα δύο κομμάτια του, παρακινώντας ουσιαστικά τους λευκούς του Νότου να αποβάλουν τα στερεότυπα και να αποδεχτούν τη φυλετική ισότητα. Χαρακτηριστικοί οι στίχοι του Southern Man:

“better keep your head
 Don’t forget what your Good Book says
Southern change gonna come at last
Now your crosses are burning fast.” 

[dropcap size=big]Ο[/dropcap]ι ‘’southern men’’ Lynyrd Skynyrd που ήταν μεγάλοι φαν του Young και της μουσικής του ακούγοντας τα δύο  κομμάτια ένιωσαν ότι με το μήνυμά του ασκούσε επίθεση σε όλο το Νότο και όλους τους λευκούς κατοίκους του. Οι Skynyrd ένιωσαν προσβεβλημένοι από τη στιγμή που οι ίδιοι ως νότιοι λευκοί δεν ήταν ρατσιστές. Ο frontman της μπάντας, Ronnie Van Zant (ο οποίος το 1977 σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα μαζί με άλλα δύο μέλη της μπάντας) είχε πει το 1974 σε συνέντευξή του στο Rolling Stone: «Νιώσαμε ότι ο Neil ανοίγει πυρ σε όλες τις πάπιες για να σκοτώσει τελικά μόνο μία ή δύο».

Έτσι, οι Skynyrd στα τέλη του 1973 πηγαίνουν στο Studio One στην Atlanta για να ηχογραφήσουν την «απάντησή» τους στο Neil Young με τον Κινγκ να έχει τον πρώτο λόγο στην κιθάρα, χρησιμοποιώντας μια φθηνή Fender Stratocaster της δεκαετίας του ’60 και ενισχυτή Marshall (η κιθάρα αυτή εκτίθεται στο Μουσείο του Ροκ εν Ρολ στο Cleveland του Ohio).[dropcap size=big]Π[/dropcap]ολύ λίγοι διαφώνησαν στο περιεχόμενο του κομματιού ενώ ο Young  στο βιβλίο-αυτογραφία του (2012) έχει γράψει: «Το δικό μου τραγούδι Alabama άξιζε πράγματι την επίθεση των Lynyrd Skynyrd που μου άσκησαν με το σπουδαίο κομμάτι τους. Δεν μ’ αρέσουν οι λέξεις όταν ακούω το δικό μου τραγούδι. Είναι καταγγελτικές και συγκαταβατικές, όχι τόσο προϊόν σκέψης, και επομένως πολύ εύκολα μπορούσαν να παρερμηνευθούν.»

‘’Alabama, you got
the weight on your shoulders
That’s breaking your back.
Your Cadillac
has got a wheel in the ditch
And a wheel on the track’’
Alabama, Neil Young, 1972

Όλο το Sweet Home Alabama αποτελεί κριτική απέναντι στα λεγόμενα των δύο τραγουδιών του Neil Young. Στην αρχή οι νότιοι καλλιτέχνες τονίζουν την αγάπη τους για την πατρίδα τους, το Νότο ενώ μετά αναφέρονται στον Young και στα κομμάτια του και συγκεκριμένα στο Southern Man καθώς όταν Ronnie Van Zant  τραγουδάει το στίχο ‘’Well I heard Mister Young sing about her’’, στα φωνητικά ακούγεται ‘’Southern Man’’.

‘’Well I heard Mister Young sing about her
Well I heard ole Neil put her down
Well, I hope Neil Young will remember
A southern man don’t need him around anyhow’’
Sweet Home Alabama, Lynyrd Skynyrd, 1974

[dropcap size=big]Έ[/dropcap]νας στίχος που θεωρείται αμφιλεγόμενος είναι αυτός που αναφέρεται στο συντηρητικό κυβερνήτη της Alabama, George Wallace. Ενώ αρχικά φαίνεται ότι ο Ronnie Van Zant εξυμνεί τον Wallace με το στίχο ‘’In Birmingham, they love the governor’’, με τα γκόσπελ φωνητικά που ακολουθούν: ‘’Boo, boo, boo’’, καταρρίπτεται αυτή η εντύπωση.

Μάλιστα, οι νότιοι καλλιτέχνες αν και δεν ήταν από την Alabama ήταν συναισθηματικά δεμένοι με την πολιτεία αυτήν αφού για την περίοδο 1970-72 το Muscle Shoals Sound Studio της Alabama αποτέλεσε το στούντιο που ηχογράφησαν τα τραγούδια τους. Μάλιστα, στο κομμάτι μια ολόκληρη στροφή αναφέρεται στο θρυλικό Muscle Shoals, όπου έχουν ηχογραφηθεί σπουδαία κομμάτια (‘’Swampers’’ εννοούνται το studio γκρουπ των μουσικών που απάρτιζαν το Muscle Shoals).

Now Muscle Shoals has got the Swampers
And they’ve been known to pick a song or two (yes they do)
Lord they get me off so much
They pick me up when I’m feeling blue, now how bout you?

Sweet Home Alabama, Lynyrd Skynyrd, 1974

Από την άλλη, το τραγούδι είναι γεμάτο με πολιτικές αναφορές καθώς γράφτηκε σε μία περίοδο που οι Ηνωμένες Πολιτείες βίωναν το σκάνδαλο Γουότεργκειντ (Watergate) και τις τελευταίες μέρες του πολέμου στο Βιετνάμ.

In Birmingham they love the Gov’nor, boo-hoo-hoo
Now we all did what we could do
Now Watergate does not bother me
Does your conscience bother you, tell the truth

 Sweet Home Alabama, Lynyrd Skynyrd, 1974

Μερικοί ιστορικοί της μουσικής υποστηρίζουν ότι οι Skynyrd κάνουν «επίθεση εναντίον των φιλελευθέρων που ήταν εξοργισμένοι με τις ενέργειες του Nixon (Πρόεδρος των ΗΠΑ, συμμέτοχος στο σκάνδαλο)». Άλλοι πάλι ερμηνεύουν τους στίχους με βάση την καταγωγή (Βορράς-Νότος): Η μπάντα μιλούσε για το Νότο γιατί προερχόταν από το Νότο, ενώ δεν έκρινε τους κατοίκους του Βορρά για τις αποτυχίες των ηγετών τους στο Watergate, όπως έκαναν οι τελευταίοι (Neil Young). Είναι σαν να λένε: «Μην κρίνετε όλους μας ατομικά για τα φυλετικά προβλήματα που υπάρχουν στο Νότο», «Ο καθένας τα του οίκου του».

[dropcap size=big]Ω[/dropcap]στόσο, ενώ οι Skynyrd λένε με πολλούς τρόπους στον Young ότι “a Southern Man don’t need him around”, δεν έπαψαν ποτέ να ακούνε τη μουσική του και να την εξυμνούν. Πολύ συχνά ο  Ronnie Van Zant φορούσε στις συναυλίες της μπάντας μπλουζάκι με τον Neil Young ως λογότυπο ενώ είχε εκφράσει και την επιθυμία να συνεργαστεί μαζί του μέχρι που δυστυχώς συνέβη το αεροπορικό δυστύχημα το 1977 που κόστισε τη ζωή δύο μελών της μπάντας και του ίδιου.

[dropcap size=big]Π[/dropcap]αρ’ όλα αυτά η παρακαταθήκη που άφησε η μπάντα με frontman τον Ronnie Van Zant είναι πλούσια. Είναι σπουδαίο όταν καλλιτέχνες με κοινωνικές ανησυχίες αφορμώνται από γεγονότα και προβλήματα της τότε καθημερινότητας και τα ανάγουν σε τέχνη με διαχρονική αξία. Το Sweet Home Alabama έχει αποτυπώσει άμεσα -με μία δόση ειρωνίας- τα προβλήματα του αμερικανικού Νότου αλλά έχει μπει πρώτα στην καρδιά μας με τον πιο ανεξίτηλο, southern rock τρόπο.

Κείμενο: Δήμητρα Παπαγεωργίου (Lavart)