“There is no terror in the bang, only the anticipation of it.” -Alfred Hitchcock
Με το Halloween να πλησιάζει, όλοι νιώθουμε πιο έντονη την επιθυμία να πάρουμε το laptop αγκαλιά και να δούμε ταινίες που θα μας κάνουν να ανατριχιάσουμε ή να τρομάξουμε λίγο παραπάνω. Όμως ο τρόμος δε βρίσκεται μόνο στα jump-scares, που ναι έχουν και τα καλά τους, αλλά κάποιες φορές υφίσταται στο πίσω κείμενο. Τρόμος που καλύπτεται από επιφάνειες με λουλούδια ή κρύβεται πίσω από το πιο γλυκό πρόσωπο. Τρόμος που υπάρχει στον αέρα και σε κάνει να νιώθεις παγιδευμένος ή ότι παρακολουθείσαι οποιαδήποτε στιγμή τολμήσεις να ανακαλέσεις σκηνές από τις ταινίες που δεν φαίνονταν και τόσο σκοτεινές.
The Lord of the Rings, Ralph Bakshi, 1978
Όλοι γνωρίζουμε τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών από τη live-action μεταφορά του βιβλίου από τον Peter Jackson. Παραδόξως όμως αυτή η ταινία του Jackson αποτελεί remake, αφού προυπήρξε η ταινία του Ralph Bakshi. Σκηνοθέτης αποτυχημένων ταινιών, όπως έχει χαρακτηριστεί ο Bakshi, έδωσε αγώνα προκειμένου να δεχτεί κάποιο στούντιο παραγωγής τη πραγματοποίηση της ιδέας του. Αυτό έγινε και το αποτέλεσμα ήταν μια σκοτεινή και αποκρουστική ταινία μικτών τεχνικών, χαρακτηριστικών του σκηνοθέτη. Το πρώτο βιβλίο της τριλογίας και το πρώτο μισό του δεύτερο αποτελούν το θέμα της ταινίας που αναπαρίσταται μέσα από χρώματα και στυλ που θα απωθούσαν τους μικρούς θεατές… Και τους μεγάλους.
Corpse Bride, Tim Burton & Mike Johnson, 2005
Φαίνεται να ξεχνάμε πως η Νεκρή Νύφη είναι μια ιστορία με ζόμπι. Η Emily, όταν έχασε τη ζωή της και την ευκαιρία της να ευτυχήσει, παγιδεύτηκε σε ενός είδους Καθαρτηρίου μέχρι να καταλάβει πως πρέπει να πάψει να ελπίζει σε αυτό που πάντα ήθελε για να προχωρήσει. Όλα αυτά δίνονται μέσα από το ιδιότυπο στυλ και αισθητική του Tim Burton, που αρμόζει για τα παιδιά και παράλληλα ελκύει τους ενήλικες με το gothic στοιχείο που κυριαρχεί. Η πολύχρωμη και παράξενη μετα-θάνατον ζωή μοιάζει ως ανακούφιση μετά τη μονότονη και καταθλιπτική επίγεια.
Halloween is Grinch Night, Gerard Baldwin, 1977
Halloween has fallen upon Whoville and that can onlygrinchshifty mean one thing: Grinch Night!” -Halloween is Grinch Night!
O Gerard Baldwin σκηνοθετεί τη ταινία που αποτελεί αντάξιο sequel της πρώτης ταινίας των Chuck Jones και Ben Washam, How the Grinch Stole Christmas! H ταινία πραγματεύεται τη γενναιότητα που δείχνει ο μικρός Ukariah μπροστά στον περιβόητο Grinch που τρέμουν όλοι. Ο νεαρός ήρωας ζητά από τον Grinch να βάλει τα δυνατά του προκειμένου να τον τρομάξει, κάτι που βρίσκει σύμφωνο τον πράσινο νταή που δίνει ρεσιτάλ ψυχεδέλειας προκειμένου να βυθίσει τον μικρό στα άδυτα του τρόμου.
The Witches, Nicolas Roeg, 1990
Οι Μάγισσες του Nicolas Roeg (Don’t Look Now) είναι από τις πιο σκοτεινές αναμνήσεις των παιδικών -ή και ώριμων- χρόνων μας. Η ταινία που έπαιζε συνεχώς στη τηλεόραση, παρουσίαζει τη Μεγάλη Αρχιμάγισσα (Anjelica Huston) και τη σύναξη μαγισσών της να μαζεύονται σε ένα ξενοδοχείο, μεταμφιεσμένες σε ευυπόληπτες κυρίες της διπλανής πόρτας, προκειμένου να καταστρώσουν σχέδια εξόντωσης κάθε ζωντανού παιδιού πάνω στη γη. Η φρικιαστική εμφάνισή τους πίσω από τις μάσκες, καθώς και ο τρόμος της συνεχούς παρακολούθησης που βιώνει ο νεαρός πρωταγωνιστής από αυτές, δημιουργούν μια ατμοσφαιρική παιδική και περιπετειώδη ταινία τρόμου.
James and the Giant Peach, Henry Selick, 1996
Ο σκηνοθέτης της δημοφιλούς ταινίας The Nightmare Before Christmas επιχείρησε να πει την ιστορία του νεαρού James ο οποίος τρέχει να ξεφύγει από τις δύο μοχθηρές θείες του, οι οποίες τον ανέλαβαν όταν έμεινε ορφανός, προκειμένου να κάνουν τη μοίρα του ακόμη πιο μαύρη. Στο ταξίδι που θα κάνει ο James, θα έχει μαζί του κάποια ανθρωπόμορφα έντομα ως παρέα και μαζί θα πετάξουν για τη Νέα Υόρκη, μέσα σε ένα γιγαντιαίο ροδάκινο. Ένα ταξίδι που θα έκανε με τους αποθανόντες γονείς του. Και που οι θείες του παρακολουθούν εμμέσως μέσω διαφόρων τρόπων, όπως των ονείρων του James.
Paranorman, Chris Butler & Sam Fell, 2012
O Norman δεν είναι ένα απλό αγόρι και αυτή δεν είναι μια απλή ταινία με ζόμπι. Ο Norman βλέπει φαντάσματα που οι υπόλοιποι γύρω του δεν αντιλαμβάνονται. Η μοναξιά και η απομόνωση που νιώθει ο Norman θα πυροδοτήσουν το ενδιαφέρον του για την κατάρα που πλησιάζει την πόλη του. Μια κατάρα που έριξε μια μάγισσα και κατά την οποία νεκροί χρόνων είναι καταδικασμένοι να περπατούν στη γη, στερημένοι της αιώνιας ανάπαυσης. Κι αυτό γιατί η μάγισσα που καταδίκασαν σε θάνατο διψά για εκδίκηση. Μια μάγισσα που ήταν μικρό κοριτσάκι, στην ηλικία του Norman.
Frankenweenie, Tim Burton, 1984
Ο Tim Burton αναδημιούργησε την stop-motion animated ταινία Frankenweenie το 2012 -η οποία είναι και πιο γνωστή στο κοινό- αλλά λίγοι γνωρίζουν την live-action πρωτότυπη ταινία μικρού μήκους με τον ίδιο τίτλο και περιεχόμενο, πίσω στο 1984. Σε αυτήν ένα νεαρό αγόρι, αδυνατώντας να ξεπεράσει το θάνατο του αγαπημένου του σκύλου, αποφασίζει να τον επαναφέρει στη ζωή. Η ταινία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως η αρμόζουσα παιδική μεταφορά του μυθιστορήματος της Mary Shelley, Frankenstein. Με το ζήτημα της ζωής και του θανάτου να κυριαρχούν, η μαυρόασπρη ταινία του Burton ίσως να ξεπερνάει σε αισθητικό τρόμο τη μεταγενέστερη κινουμένων σχεδίων.
The Secret of NIMH, Don Bluth, 1982
Στο Μυστικό των NIM πρωταγωνιστούν ποντίκια, κουκουβάγιες και αρουραίοι. Με κύριο θέμα την περιπέτεια μιας ποντικομάνας που προσπαθεί να σώσει το σπίτι της και τον άρρωστο γιό της, μαθαίνουμε τα πάντα πίσω από τον μυστικό κόσμο των αρουραίων και άλλων τρωκτικών που, όντας πειραματόζωα σε ανθρώπινα εργαστήρια, κατάφεραν να αναπτύξουν ανθρώπινη νοημοσύνη, να μιλούν και να σκέφτονται ως άνθρωποι. Αργότερα το έσκασαν από τα εργαστήρια και έχτισαν τις δικές του κοινωνίες σε ανθρώπινα δεδομένα, βασισμένες στον ηλεκτρισμό τον οποίο έκλεβαν από τους ανθρώπους. Για σκέψου, πειραματόζωα…
Beetlejuice, Tim Burton, 1988
Betelgeuse… Betelguese… Betelguese… Αν τολμάς επανέλαβε το τρεις φορές. Αυτό έκαναν οι νεκροί Adam και Barbara προκειμένου να καλέσουν τον βιο-εξολοθρευτή Σκαθαροζούμη! To έκαναν με σκοπό να τους βοηθήσει να διώξουν τους νέους ιδιοκτήτες της πρώην κατοικίας τους, ένα ιδιόμορφο ζευγάρι και τη κόρη τους Lydia. Μα τα πράγματα δεν πήγαν όπως τα φαντάσματα περίμεναν με αποτέλεσμα συνεχή πήγαινε-έλα στις κατακόμβες και τα γραφεία διοίκησης της μετα-θάνατον ζωής. Κλασσική αισθητική του Tim Burton στα καλύτερά του.
Fantasia, 1940
Για τη συγκεκριμένη πρόταση τα λόγια είναι περιττά και θα επεξηγηθώ αμέσως. Η Fantasia του 1940 δεν είναι τόσο τρομακτική στο σύνολό της, όσο η μεταγενέστερη (Fantasia 2000, 1999). Ωστόσο το τελευταίο κομμάτι της Fantasia είναι ένα από αυτά που θα φέρει εφιάλτες σε κάθε μεγάλο που θα τολμήσει να το δει. Με τη μουσική συνοδεία του συνθέτη Mussorgsky, “Night On Bald Mountain“, συναντάμε τον Chernabog, τον Μαύρο Θεό της Σλάβικης παράδοσης ή αλλιώς Σατανά, που αποτελεί τον κύριο ανταγωνιστή των ηρώων της Fantasia. Κατά την Βαλπουργιανή Νύχτα στις 30 Απριλίου, πιστεύεται πως οι δαίμονες συναντώνται με μάγους και μάγισσες σε ένα ξέφρενο λατρευτικό πανηγύρι. Και αυτό αποτελεί το θέμα του παρόντος κομματιού. Μέχρι να φανούν οι πρώτες αχτίδες της αυγής και να ακουστούν οι ψαλμοί του “Ave Maria“.
Monster House, Gil Kenan, 2006
Το Τερατόσπιτο είναι αυτό ακριβώς που λέει. Ή τουλάχιστον αυτό νομίζουν τα παιδιά της γειτονιάς που βάλλονται να αποδείξουν πως το σπίτι είναι στοιχειωμένο. Όταν ο ηλικιωμένος κύριος που κατοικεί εκεί και διώχνει οποιοδήποτε παιδί προσπαθήσει να πλησιάσει την αυλή του σπιτιού, νοσηλεύεται στο νοσοκομείο, o νεαρός DJ με τον κολλητό του και μια κοπέλα που θα γνωρίσουν καθοδόν θα προσπεράσουν την απαγορευμένη είσοδο και θα ανακαλύψουν πράγματα που κανένας τους δε θα περιμένει.
Willy Wonka and the Chocolate Factory, Mel Stuart, 1971
Μια ακόμη εκδοχή του βιβλίου του Roal Dahl που προηγείται της αντίστοιχης πιο γνωστής εκδοχής της (Charlie and the Chocolate Factory, Tim Burton, 2005) είναι ο παραπάνω τίτλος. Προφανέστατα πιο σκοτεινή καθώς περιέχει λεπτομέρειες που κάνουν την ταινία του Tim Burton να μοιάζει με το μικρό, αθώο αδερφάκι της. Ο ψυχεδελικός κόσμος του εργοστασίου με τα τούνελ-οιωνούς θανάτου και η συνεχής σμίκρυνση της βάρκας που μεταφέρει τα παιδιά, δημιουργούν την εντύπωση πως ο κύριος Wonka δεν σκόπευε να οδηγήσει όλα τα παιδιά προς την έξοδο του εργοστασίου, κάτι που ενισχύεται με τη μη εμφάνιση των υπολοίπων παιδιών στο τέλος της ταινίας. Δε μάθαμε ποτέ τι απέγιναν.
Coraline, Henry Selick, 2009
Η Coraline είναι ένα κορίτσι που δεν εκτιμάει τη καθημερινότητα της ως έχει. Το μάθημα της θα το πάρει, όταν αποφασίσει να ακολουθήσει την ανάγκη της για παραπάνω από όσα έχει -και τη περιέργειά της- και να μπει στον κόσμο που βρίσκεται στην άλλη μεριά της μικρής πορτούλας που ανακαλύπτει στο νέο σπίτι που μετακομίζει με τους γονείς της. Σε αυτόν τον άλλο κόσμο, ο άλλος μπαμπάς της και η άλλη μαμά της είναι διατεθειμένοι να κάνουν το μικρό κορίτσι χαρούμενο με οποιοδήποτε κόστος. Σκηνοθέτης της ταινίας ο Henry Selick που αναφέρθηκε και νωρίτερα (James and the Giant Peach, The Nightmare Before Christmas).
Πηγές φωτογραφιών: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13
Κείμενο: Διμηνίδης Δανιήλ (Lavart)
