Αν άφεση δεν είναι η ποίηση, – ψιθύρισε μόνος του – τότε, από πουθενά μην περιμένουμε έλεος – Γιάννης Ρίτσος
[dropcap size=big]Ο[/dropcap] Μιχαήλ Μήτρας είναι πεζογράφος και ποιητής, που διέπρεψε μεταπολεμικά και μάλιστα πραγματοποίησε πολλές ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Ωστόσο, έχει μείνει στην ιστορία ως ο άνθρωπος που εισηγήθηκε την καθιέρωση της Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης.
Η Λύντια Στεφάνου, επίσης ποιήτρια, πρότεινε να οριστεί η 21η Μαρτίου ως η επίσημη ημέρα εορτασμού. Η επιλογή δεν είναι καθόλου τυχαία, καθώς συμπίπτει με την ημέρα της εαρινής ισημερίας. Φως και σκοτάδι, ελπίδα και έρεβος, ένας αξεδιάλυτος συνδυασμός, όμοιος με τις δυο πλευρές του ίδιου νομίσματος, την ουσία του οποίου εκφράζει κάθε ποιητική δημιουργία.
[dropcap size=big]Τ[/dropcap]ο 1998, ο Βασίλης Βασιλικός, πρέσβης της Ελλάδος στην UNESCO, έθεσε το θέμα επί τάπητος και το Εκτελεστικό Συμβούλιο του Οργανισμού υπερψήφισε την πρόταση.
«Η Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης θα ενισχύσει την εικόνα της ποίησης στα ΜΜΕ, ούτως ώστε η ποίηση να μην θεωρείται πλέον άχρηστη τέχνη, αλλά μια τέχνη που βοηθά την κοινωνία να βρει και να ισχυροποιήσει την ταυτότητά της.», ανέφερε η πρώτη επίσημη ανακοίνωση.
[dropcap size=big]Μ[/dropcap]ια απόφαση ιστορική, καθώς αποτέλεσε τη δικαίωση για το αρχαιότερο λογοτεχνικό είδος. Τα πρώτα ποιητικά ψήγματα αφορούν τους ύμνους προς ό,τι ο πρωτόγονος άνθρωπος θεωρούσε θεϊκή ύπαρξη, τους οποίους συνόδευε με χορευτικές κινήσεις και ήχους. Ακολουθεί η επική ποίηση, δείγματα της οποίας αποτελούν η Ιλιάδα και η Οδύσσεια, αριστουργήματα του Ομήρου και μνημεία της παγκόσμιας λογοτεχνικής κληρονομιάς.
ἄνδρα μοι ἔννεπε, μοῦσα, πολύτροπον, ὃς μάλα πολλὰ
πλάγχθη, ἐπεὶ Τροίης ἱερὸν πτολίεθρον ἔπερσεν·
πολλῶν δ᾽ ἀνθρώπων ἴδεν ἄστεα καὶ νόον ἔγνω,
πολλὰ δ᾽ ὅ γ᾽ ἐν πόντῳ πάθεν ἄλγεα ὃν κατὰ θυμόν, (Ομήρου Οδύσσεια, Ραψωδία Α)
[dropcap size=big]Η[/dropcap] ανακάλυψη της γραφής λίγο αργότερα συμβάλλει στη ραγδαία ανάπτυξη του είδους. Λυρική, ελεγειακή, βουκολική, δραματική, η ποίηση κάθε είδους γίνεται σημείο πολιτισμού. Οι κοινωνικές δομές αλλάζουν, τα ελληνικά και ευρωπαϊκά φύλα συγκρούονται με τα μουσουλμανικά, επαναστάσεις συγκλονίζουν την Ιστορία, η ποίηση όμως εξακολουθεί να παραμένει στο προσκήνιο, σε κάθε έκφανση της ζωής του ανθρώπου.
Ρομαντισμός, Συμβολισμός, Υπερρεαλισμός, Παρνασσισμός, ρεύματα, κατευθύνσεις, διαφορές στη στιχουργία, στην ομοιοκαταληξία, στη γλώσσα και στο ύφος – παντού όμως υπάρχει μια κοινή συνισταμένη… το ξαλάφρωμα της ανθρώπινης ψυχής. Μέσα από τους στίχους του ποιητή, βρίσκουν διέξοδο καημοί, μοιρολόγια, πληγωμένοι έρωτες, επαναστατικές ιδέες, ονειροπολήσεις, φιλοσοφικές αναζητήσεις. Ό,τι ακριβώς υπάρχει και στην πεζογραφία, με μια πολύ σημαντική προσθήκη – το λυγμό του συναισθήματος που πνίγει τα μύχια της καρδιάς του ποιητή. Δεν υπάρχει λογοτεχνικό είδος περισσότερο εμποτισμένο με συναίσθημα από ό,τι η ποίηση.
Η ποίηση σε σχέση με την πρόζα είναι ό,τι ο χορός σε σχέση με το περπάτημα, έχει δηλώσει ο Τζον Γουέιν, υπογραμμίζοντας με τον πιο εύστοχο τρόπο το λυρισμό που κρύβεται πίσω από κάθε λέξη.
[dropcap size=big]Π[/dropcap]ολλοί της καταλογίζουν ότι είναι δυσνόητη, ότι οι αμφισημίες και οι συμβολισμοί της συχνά κουράζουν και αποπροσανατολίζουν τον αναγνώστη. Η αλήθεια είναι όμως ότι θα μπορούσε να την παρομοιάσει κανείς με έργο τέχνης, αφού τα συμπυκνωμένα νοήματα που εκφράζει κρύβονται πίσω από λέξεις προσεχτικά διαλεγμένες κι από στίχους μελετημένα δομημένους – το μόνο που χρειάζεται είναι υπομονή και θέληση να φτάσει ο αναγνώστης ως το θησαυρό της γνώσης.
Κλείνοντας, θαρρώ πως δεν θα μπορούσε κανείς να βρει πιο εύστοχο ορισμό (αν υπάρχει τέτοιος) από αυτόν του Δημήτριου Αλεξόπουλου.. Ποίηση είναι: Τα έντονα και ζωηρά συναισθήματα του ψυχικού μας κόσμου, που μεταλλάσσονται σε ύλη καθώς στάζει το μελάνι επάνω σε μια κόλλα χαρτί.
Κείμενο: Μαρία Μερτίκα (Lavart)
