Ω, τι κακό και αηδιαστικό πράγμα είναι ο άνθρωπος,
αν δεν ανυψωθεί πάνω από την ανθρώπινη φύση.
[dropcap size=big]Τ[/dropcap]ο εξαιρετικά μακρινό 4 π.Χ. γεννιέται στην ισπανική Κόρδοβα ο Λούκιος Ανναίος Σενέκας. Γιος του Σενέκα του Πρεσβύτερου, από μικρός δείχνει κλίση στα γράμματα. Σε νεαρή ηλικία ταξιδεύει στην Αίγυπτο, η οποία είναι πλέον ρωμαϊκή κτήση, όπου και μυείται στη φιλοσοφία των Στωικών.
Με την επιστροφή του στη Ρώμη δικηγορεί και πολύ σύντομα ανελίσσεται σε υψηλά κρατικά αξιώματα. Ο Σενέκας ασχολείται ενεργά με την πολιτική, τη ρητορική, τη δραματουργία, την τραγωδία (επηρεασμένος από τον Ευριπίδη), τη συγγραφή, τη φιλοσοφία – ακόμη και με τη διδασκαλία, καθώς διατελεί δάσκαλος του περιβόητου Ρωμαίου αυτοκράτορα Νέρωνα.
[dropcap size=big]Τ[/dropcap]ο έργο του είναι εξαιρετικά πλούσιο και περιλαμβάνει θεατρικά (η δραματική Φαίδρα, η σατιρική Αποκολοκύνθωσις, κ.ά.), 124 επιστολές και 7 βιβλία. Τίτλοι που ξεχωρίζουν είναι Περί οργής, Περί επιείκειας, Περί ευτυχισμένης ζωής, Περί πνευματικής γαλήνης, Περί αξιωμάτων. Κύρια θέση στη βιοθεωρία του κατέχει το αίσθημα ευθύνης του ανθρώπου απέναντι στην κοινωνία μέσα στην οποία ζει. Ο Σενέκας πρεσβεύει την ευγένεια, την επιδίωξη ενός ήρεμου, χαρούμενου βίου, την αξία της φιλανθρωπίας, τη δύναμη της ψυχής.
Όταν κάποιος δεν ξέρει σε ποιο λιμάνι κατευθύνεται, κανένας άνεμος δεν είναι ούριος.
Ακόμη και οι Χριστιανοί αναγνώρισαν την ηθική του ατόμου του και την αξία του έργου του, ενώ ο Έρασμος, πολύ αργότερα, φρόντισε για την έκδοση και διάσωση των δημιουργιών του.
[dropcap size=big]Ο[/dropcap] Σενέκας είναι ένας άνθρωπος βαθιά καλλιεργημένος, μορφωτικά και πνευματικά, έμπλεος ηθικής και σεμνότητας, χαρακτηριστικά που όμως δεν αναγνωρίζονται πάντα από τη διεφθαρμένη ρωμαϊκή κοινωνία. Το 65 μ.Χ. κατηγορείται για συμμετοχή σε συνωμοσία εναντίον του αυτοκράτορα και καταδικάζεται σε θάνατο – τον διατάζουν να αυτοκτονήσει κόβοντας τις φλέβες του.
Όπως πολλές άλλες λαμπρές προσωπικότητες της ιστορίας, ο Σενέκας υποχρεούται σε ένα τέλος βίαιο και ατιμωτικό. Ωστόσο, η δύναμη του έργου του τον έχει καταστήσει αθάνατο και πολύτιμο αρωγό της ευρωπαϊκής διανόησης.
Κείμενο: Μαρία Μερτίκα (Lavart)
