«Μην κάνετε κανένα λάθος, αυτή δε θα είναι μια διασκεδαστική βραδιά», γράφει η «Γκάρντιαν» στο πρώτο ανέβασμα του έργου της «4.48 Ψύχωσις».
Θορυβώδεις αφηγήσεις βιαιότητας και ερωτικά σπαράγματα. Λόγος αιχμηρός, βίαιος. Γυμνός και «κολασμένος». Η πολυσυζητημένη Αγγλίδα συγγραφέας που πολεμήθηκε σφοδρά προκαλώντας ποικίλες αντιδράσεις, γράφει στο συνολικό της έργο με λόγια της «κλειδαρόπορτας». Λόγια που ξεπηδούν από εσώτερους κόσμους, σκοτεινούς. Γεμάτους βία αλλά και έρωτα. Απόγνωση και ρομαντισμό.
Η Σάρα Κέην έπαιρνε συστηματικά εκδίκηση με τις λέξεις κατακερματίζοντας θεατρικές συμβάσεις και σιωπές. Στολίζει τα έργα της με μια ονειρική φορεσιά : την ποίηση και τη λυρική απόδοση της με το ρυθμό, τον ήχο των λέξεων και των σιωπών. Αναζητά τη λύτρωση. Λύτρωση από μια ιδέα. Ή από το συναίσθημα του τρόμου. Ή και από τα δυο.
Όταν η ασθένεια της κατάθλιψης φτάσει πια να βρίσκεται σε επίπεδα «φονικά», η σκέψη γίνεται υπηρέτης της ασθένειας της. Ανάμεσα σε χάπια, ποτά και σβησμένα τσιγάρα, γράφει επίσης το γνωστό έργο «4.48 ΨΥΧΩΣΙΣ» ( 4.48 είναι η ώρα που στατιστικά έχει σημειωθεί ως εκείνη με τις περισσότερες αυτοκτονίες) κι αφήνει πίσω το παρακάτω σημείωμα:
«…Έχω αποφασίσει να αυτοκτονήσω. Είμαι θλιμμένη. Νοιώθω πως το μέλλον είναι ανέλπιδο και ότι τα πράγματα δεν πρόκειται να καλυτερέψουν. Στις 4.48, όταν κάνει επιδρομή η κατάθλιψη, θα κρεμαστώ στον ήχο της ανάσας του εραστή μου….»
Το ΛΑΧΤΑΡΑΩ (Crave) αποκαλούνταν από την ίδια ως το «δημιούργημα της απόγνωσης». Και έχει πράγματι όλα τα συστατικά της απόγνωσης. Άγχος, απομόνωση, ναρκωτικά, σεξουαλική βία, φθορά, παραίτηση και ένα διαρκώς αιωρούμενο αίσθημα τρόμου. Οι αντιθέσεις συνοδεύουν την συγγραφέα όχι μόνο στη ζωή αλλά και στα δημιουργήματα της. Την ίδια στιγμή που βρίσκεται στο απόγειο της επιτυχίας της με εξαιρετικές κριτικές και δημόσιες εμφανίσεις (όπου εμφανιζόταν με αυτοπεποίθηση, γαλήνη και αισιοδοξία), την ίδια στιγμή νοσηλεύεται στο Μaudsley Hospital στο Λονδίνο για μια κατάθλιψη που δεν ήταν πια διαχειρίσιμη.
Με την ολοκλήρωση του έργου της αποπειράται να δώσει τέλος στη ζωή της με ένα κοκτέιλ 200 χαπιών (αντικαταθλιπτικών και ηρεμιστικών). Μεταφέρεται στο Νοσοκομείο σε κρίσιμη κατάσταση διαφεύγοντας τον κίνδυνο. Δύο μέρες αργότερα θα συναντηθεί με τον πολυπόθητο θάνατο. Το όνομα του ερωτικού πόθου της Σάρα Κέην είναι τελικά γνωστό: θάνατος. Ο αιώνιος εραστής της.
Μισή ώρα δίχως επιτήρηση ήταν αρκετή για να δώσει τέλος στη ζωή της και να βρεθεί κρεμασμένη με τα κορδόνια των παπουτσιών της στο μπάνιο του ψυχιατρείου σε ηλικία μόλις 28 ετών. Χρειάστηκαν 90 λεπτά ώσπου να αφήσει την τελευταία της πνοή από τη στιγμή που κρεμάστηκε.
Η υπόθεση του κειμένου «ΛΑΧΤΑΡΩ»
Ένας κόσμος αυστηρά οριοθετημένος, δομημένος σε ζεύγη ανθρώπων και -φαινομενικά ασυμβίβαστων- εννοιών. Οι χαρακτήρες του έργου που τα ονόματα τους αποτελούνται από όχι τυχαία γράμματα της αλφαβήτου, είναι τέσσερις άνθρωποι με κατακρεουργημένο Εγώ.
Ο Α (author- Συγγραφέας), Ο Β (Boy- Aγόρι), η C (Child-παιδί) και τέλος η Μ (Mother-μητέρα). Δυο άντρες και δυο γυναίκες με λόγο κοφτό, άλλοτε καθομιλούμενο και άλλοτε βαθειά λυρικό. Kατά τη διάρκεια του έργου, έρχονται αντιμέτωποι είτε με διαλόγους ως ζεύγη είτε μονολογώντας ο καθένας ξεχωριστά. Άλλοτε πάλι, απευθύνονται ο ένας στον άλλο με έντονες αρνήσεις και καταφάσεις ώσπου να καταλήξουν σε προσωπικές «λυτρώσεις» και φίλαυτες -για ό,τι σχετίζεται με την επιθυμία ή την απελπισία- αποφάσεις. Και οι τέσσερις αυτοί άνθρωποι αποζητούν τη λύτρωση και είναι συμμέτοχοι στο ίδιο συναίσθημα:τον Τρόμο.
Το «ΛΑΧΤΑΡΩ» (όπως και τα υπόλοιπα τέσσερα δραματικά έργα της συγγραφέως) υπηρετώντας την αισθητική του «in yer face theater» συνθέτει ένα ιδιόμορφο θεατρικό κείμενο εμποτισμένο με κραυγές ποίησης και με ιδιαίτερη δυσκολία κατανόησής του.
Ας θυμηθούμε τα λόγια της C από το έργο : «…Παίρνεις μπερδεμένα μηνύματα γιατί και τα αισθήματα μου είναι μπερδεμένα…»
Αυτό συμβαίνει στο κείμενο αρχικά εξαιτίας των κενών που υπάρχουν στο έργο, έπειτα λόγω της απαιτούμενης φαντασίας που επιστρατεύεται ώστε αυτά να συμπληρωθούν, και τέλος για το γεγονός ότι χρειάζεται αρκετή σκέψη για την βαθύτερη κατανόηση των χαρακτήρων -ακριβώς λόγω των υπαρχόντων κενών-.
Ηθοποιός και σκηνοθέτης, η Σάρα Κέην υπήρξε από εκείνους τους αρχιτέκτονες του σύγχρονου θεάτρου, που μέσω σκοτεινών δρόμων και μιας ανατρεπτικής θεατρικής φόρμας μετέφεραν συστηματικά την Κόλαση πάνω στη σκηνή. Αυθεντική, με μια δική της φιλοσοφία της έννοιας του θεάτρου, η Σάρα Κέην εστιάζει στο δράμα της ανθρώπινης ύπαρξης μέσα στον κόσμο. Στη σύντομη καριέρα της έγραψε τα παρακάτω έργα: Blasted, Phaedra’s Love, Cleansed, Crave, και 4.48 Psychosis.
«…Τραγωδία για εμένα είναι όταν ο συγγραφέας, ο ηθοποιός και το κοινό, κατεβαίνουν κάτω στην Κόλαση χρησιμοποιώντας τη φαντασία τους, προκειμένου να αποφύγουν την οδυνηρή πραγματικότητα…».
Τυχαίο γεγονός ή για άλλους ο κανόνας, συνέπεια ψυχικών ασθενειών ή απόρροια τους, η περίπτωση της Σάρα Κέην επιβεβαιώνει πως -όχι και σπάνια- το ταλέντο συμπορεύεται με έναν καταθλιπτικό ψυχισμό..
[“…..Και να νομίζω πως όλα τέλειωσαν, κι ωστόσο να περιμένω άλλα δέκα λεπτά πριν με πετάξεις έξω απʼ ζωή σου.
Και να ξεχνάω ποιος είμαι. Και να κάνουμε έρωτα στις τρεις το πρωί. Και κάπως με κάποιο τρόπο να σου εκφράζω έστω και λίγο
Τον ακάθεκτο
Τον ακατάλυτο
Τον ακατάσβεστο
Τον μεταρσιωτικό
Τον ψυχαναλυτικό
Τον άνευ όρων τον τα πάντα πληρούντα
τον δίχως τέλος και δίχως αρχή,
Έρωτά μου για σένα….”]
«….Η Σάρα Κέιν πέθανε τραγικά. Ήταν τόσο μεγάλος και τόσο βαθύς ο τρόμος του κόσμου. Δεν τον άντεξε. Ήταν γυμνή. Απροστάτευτη. Γυμνά είναι και τα έργα της. Τρομαγμένα. Τρομερά»
(Χάρολντ Πίντερ για Σάρα Κέην)
Κείμενο: Πηνελόπη Χριστοπούλου (Lavart)
