Έντγκαρ Άλλαν Πόε, η σκοτεινή ζωή ενός λαμπρού μυαλού
Άλλοι απλό εμάς ίσως τον γνωρίσαμε σε εκείνη την εφηβική ηλικία όπου το σκοτάδι αποτελεί πόλο έλξης, ερωτικής φαντασίωσης και εξερεύνησης. Αυτό το σκοτάδι που κουβαλάει τους μύθους και τους θρύλους, τα φαντάσματα και τις φοβίες που χτυπούν απευθείας στα μεταφυσικά μας ένστικτα. Άλλοι βέβαια θα τον γνωρίσουν μέσα από τις ιστορίες εγκλημάτων που επηρέασαν σημαντικά γνωστά ονόματα όπως αυτό της Άγκαθα Κρίστι και γενικά τον χώρο της noir (αστυνομικής) λογοτεχνίας.
Ο λόγος για τον καθόλα υπερβατικό καινοτόμο Έντγκαρ Άλλαν Πόε, Αμερικανό ποιητή και πεζογράφο, που γεννιέται στις 19 Ιανουαρίου του 1809 στη Βοστώνη. Ορφανός και από τους δύο γονείς (η φυματίωση θέριζε εκείνη την περίοδο) μόλις σε ηλικία δύο ετών θα μετακομίσει στην Βιρτζίνια, ανάδοχος σε μια οικογένεια ενός μεγαλοκαπνέμπορα. Ο πατριός του θα κάνει τα πάντα για να προσφέρει στον νεαρό Πόε μεγαλοαστική παιδεία, αλλά υπολογίζοντας δίχως το αυτοκαταστροφικό ταπεραμέντο και την έφεση του Πόε στον τζόγο. Έτσι λοιπόν, ο Πόε παρατά τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια και κατατάσσεται στον στρατό για να επιβιώσει οικονομικά, δηλώνοντας μάλιστα ψευδή στοιχεία για την ηλικία του. Λίγο αργότερα θα μετακομίσει στη Βαλτιμόρη όπου θα νυμφευθεί την δεκατριάχρονη ξαδέλφη του Βιρτζίνια Ελίζα Κλεμ(!), ενώ παράλληλα θα δουλεύει ως συντάκτης σε διάφορα περιοδικά και εφημερίδες, αρχίζοντας έτσι να χτίζει μια φήμη. To 1842 μετακομίζει στη Νέα Υόρκη, όπου το 1845 γράφει και εκδίδει το Κοράκι γεγονός που εκτινάσσει τη φήμη του στα ύψη. Την ίδια περίοδο θα αρχίσει και η έντονη σχέση του με το ποτό (πολλές φήμες μιλούνε και για όπιο). Το 1847 η γυναίκα του αφήνει την τελευταία της πνοή, γεγονός που θα σημαδέψει τον Πόε ανεπανόρθωτα παρά τους επόμενους αρραβώνες του με Αμερικανίδες ποιήτριες.
Γνήσιος εκπρόσωπος του Ρομαντισμού, ο Πόε θα γοητευθεί από τον έρωτα και τον θάνατο και μάλιστα η φρίκη της φυματίωσης θα τον εμπνεύσει στη συγγραφή του διηγήματος Η μάσκα του κόκκινου θανάτου. Κάτι που πολλοί ίσως να μη γνωρίζουν είναι ότι το αριστούργημα της παγκόσμιας ποίησης το Κοράκι πέρα από το προφανές του τίτλου του που απαντά στον θάνατο, είναι στην πραγματικότητα ερωτικό και μάλιστα απευθύνεται στη γυναίκα του, καθώς τα κοράκια αποκτούν έναν και μόνο ερωτικό σύντροφο με τον οποίον δένονται για όλη τους τη ζωή. Η ισχυρή μεταφυσική των κειμένων του, όπως αυτή που συναντούμε στην Πτώση του οίκου των Άσερ και στον Χρυσό Σκαραβαίο και ενέπνευσε σημαντικούς συγγραφείς όπως τον Χ.Φ. Λάβκραφτ, τον Μπωντλαίρ και τον Όσκαρ Ουάιλντ, ενώ δημιούργησε και αρκετούς επικριτές ενός αντίπαλου δέοντος (ίσως πιο χριστιανικού), όπως ο Τ.Σ. Έλιοτ.
Άλλα έργα του, αστυνομικού χαρακτήρα, όπως Οι δολοφονίες της οδόυ Μόργκ, όπου συναντούμε για πρώτη φορά το παράλογο έγκλημα, αυτό που δεν έχει κίνητρο, για να ανακαλύψουμε στο τέλος πως ο δολοφόνος είναι μια μαϊμού, στιγμάτισαν ουσιαστικά τον χώρο του μυθιστορήματος, αν και τα ίδια αποτελούν νουβέλες.
Ο θάνατος του είναι αντάξιος του έργου του και τόσο μυστηριώδης όσο και οι ιστορίες του. Ο Έντγκαρ Άλλαν Πόε θα αφήσει αυτόν τον κόσμο στις 7 Σεπτεμβρίου του 1849 σε ένα νοσοκομείο στην Βαλτιμόρη. Τα τελευταία του λόγια θα είναι: «Κύριε βοήθησε τη φτωχή ψυχή μου». Τσακισμένος από αρκετά οικονομικά δεινά, το αλκοόλ και, για πολλούς, διάφορες ουσίες θα δοθεί σε έναν μεγάλο παροξυσμό λίγο πριν το τέλος. Τα αίτια θανάτου του θα παραμείνουν άγνωστα, καθώς δεν υφίσταται πιστοποιητικό θανάτου. Για 60 χρόνια έπειτα ένας «άγνωστος» θα αφήνει τρία κόκκινα τριαντάφυλλα και ένα μπουκάλι κονιάκ στο μνήμα του, στο μνήμα ενός ανθρώπου που η σκιώδης ζωή του έμελλε να φωτίσει την παγκόσμια λογοτεχνία για πάντα.
[su_youtube url=”https://www.youtube.com/watch?v=ofSOul1NB8Q” width=”200″ height=”100″ responsive=”no”]
Κείμενο: Χρήστος Φώτης (Lavart)
