Πιότρ Κροπότκιν… Ο πρίγκιπας που τα απαρνήθηκε όλα…
Σαν σήμερα γεννήθηκε. Στις 9 Δεκεμβρίου του 1842…
[dropcap size=big]H[/dropcap]omo universalis. Αριστοκρατικής καταγωγής. Ωστόσο, ακτιβιστής, επιστήμονας και φιλόσοφος και μάλιστα θεωρητικός του αναρχικού κομμουνισμού. Οραματιστής μιας κοινοτιστικής κοινωνίας, ελεύθερης από κρατικές δομές, όπου τα πάντα θα καθορίζονταν από τις εθελοντικές σχέσεις μεταξύ των εργατών. Ποιος όμως ήταν πραγματικά;
Γεννήθηκε στη Μόσχα, στο δεύτερο υψηλότερο επίπεδο της ρωσικής αριστοκρατίας. Γιος πρίγκιπα του Σμολένσκ και από την πλευρά της μητέρας του εγγονός κοζάκου στρατηγού. Ο πατέρας του ήταν επίσης μεγάλος γαιοκτήμονας και είχε στη δούλεψή του περίπου 1.200 δουλοπάροικους.
[dropcap size=big]Σ[/dropcap]τα 14 του θα μπει σε στρατιωτική ακαδημία. Τον καιρό αυτό αρχίζει να αναπτύσσει μεγάλες ανησυχίες. Βλέπει με θετικό μάτι την παραχώρηση δικαιωμάτων πολίτη στους δουλοπάροικους το 1861. Στην Αγία Πετρούπολη θα αφιερωθεί στο διάβασμα, κυρίως στη μελέτη της γαλλικής ιστορίας και των Γάλλων εγκυκλοπαιδιστών. Σύντομα, έρχεται σε επαφή με φιλελεύθερα ρεύματα, που την περίοδο αυτή εκφράζουν πολλές από τις θέσεις του. Το 1864, όντας πλέον μέλος του Τσαρικού Στρατού, θα σταλεί στη Ματζουρία και τη Σιβηρία, όπου θα αναπτυχθεί το επιστημονικό του ενδιαφέρον. Θα αποδειχθεί αρκετά καλός σε αυτόν τον τομέα. Το 1866, θα αρχίσει να διαβάζει τα έργα του Γάλλου αναρχικού Pierre-Joseph Proudhon, καθώς και άλλων πολιτικών διανοητών, όπως του John Stuart Mill και του Alexander Herzen.
Δεν ήταν μόνο το διάβασμα που τον επηρέασε αλλά και η εμπειρία του με τους αγρότες στη Σιβηρία. Το 1872, θα αυτοπροσδιοριζόταν πλέον ως αναρχικός. Να σημειωθεί ότι από το 1867 είχε εγκαταλείψει το στρατό. Γύρισε στην Αγία Πετρούπολη και στο Αυτοκρατορικό Πανεπιστήμιο της πόλης άρχισε να σπουδάζει μαθηματικά. Ταυτόχρονα γίνεται γραμματέας στη Ρωσική Γεωγραφική Υπηρεσία, κάτι που του ανοίγει νέους ορίζοντες καθώς εξερευνεί καινούργια μέρη και εμπλουτίζει τις επιστημονικές του γνώσεις. Την ίδια εποχή έρχεται σε επαφή με επαναστατικές οργανώσεις.
[dropcap size=big]Τ[/dropcap]ο 1872, βρισκόμενος στην Ελβετία, γίνεται μέλος της Α’ Διεθνούς, την οποία όμως έβρισκε ρεφορμιστική στο σύνολό της. Μελέτησε αναλυτικά το πρόγραμμα της Fédération jurassienne που θεωρούσε κάπως πιο ριζοσπαστική. Γυρνώντας στη Ρωσία, ήρθε σε επαφή με τον Κύκλο του Τσαϊκόφσκι, μία σοσιαλιστική ομάδα. Ταυτόχρονα προπαγανδίζει επαναστατικές ιδέες στους αγρότες και τους εργάτες, διατηρώντας τη θέση του στη Γεωγραφική Υπηρεσία ως κάλυψη. Θα φυλακιστεί, όμως θα διατηρήσει κάποια προνόμια λόγω της καταγωγής του, όπως την άδεια να συνεχίσει τη γεωγραφική του έρευνα. Το 1876, με τη βοήθεια φίλων του δραπετεύει στην Αγγλία. Σύντομα μετακομίζει στην Ελβετία και γίνεται μέλος της Fédération jurassienne. Το 1877, μετακομίζει στο Παρίσι, ενώ τον επόμενο χρόνο επιστρέφει στην Ελβετία, όπου γίνεται συντάκτης της επαναστατικής εφημερίδας Le Révolté. Το 1881, μετά τη δολοφονία του τσάρου Αλέξανδρου του Β’, απελαύνεται από την Ελβετία και μένει για λίγο στη Γαλλία. Έπειτα, μεταβαίνει στο Λονδίνο, όπου θα μείνει περίπου ένα χρόνο. Τον Ιούλιο του 1881, θα παρακολουθήσει το Αναρχικό Συνέδριο και θα γνωρίσει διάφορες σημαίνουσες προσωπικότητες του χώρου, όπως τον Ερρίκο Μαλατέστα και τον Εμίλ Γκωτιέ. Το 1882, γυρίζει στη Γαλλία, όπου και συλλαμβάνεται. Δικάζεται στη Λυών το 1883 για συμμετοχή στην Α’ Διεθνή. Απελευθερώνεται το 1886 και μετακομίζει στην Αγγλία, όπου θα παραμείνει έως το 1917. Την περίοδο αυτή θα γίνει φίλος με τον George Bernard Shaw.
[dropcap size=big]H[/dropcap] Επανάσταση του Φεβρουαρίου του 1917 στη Ρωσία θα είναι αφορμή για την επιστροφή του, μετά από δεκαετίες εξορίας. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι ζητωκραυγάζοντας του επιφύλασσαν τη θερμότερη των υποδοχών. Του προσφέρθηκε η θέση του Υπουργού Παιδείας στην προσωρινή αστική κυβέρνηση, την οποία αυτός αρνήθηκε χωρίς δεύτερη σκέψη. Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση, ο Κροπότκιν απογοητευμένος θα πει πως οι Μπολσεβίκοι έδειξαν ακριβώς τον τρόπο με τον οποίο δεν πρέπει να γίνει μια επανάσταση. Εξάλλου, στα γραπτά του υπήρξε ένθερμος στηλιτευτής του Μαρξιστικού Σοσιαλισμού και προέβλεπε πως κάθε κράτος χτισμένο πάνω σε αυτές τις αξίες θα αντιμετώπιζε διάλυση και παλινόρθωση του καπιταλισμού.
Στις 8 Φεβρουαρίου 1921 θα πεθάνει από πνευμονία, στην πόλη Ντμιτροβ. Χιλιάδες άνθρωποι θα παραστούν στην κηδεία του και με την άδεια του Λένιν οι αναρχικοί κρατούσαν σύμβολα και πανό με αντιμαρξιστικά και αντιμπολσεβικικά συνθήματα, ενώ θα εκφωνήσουν λόγους η Έμμα Γκόλντμαν και ο Ααρών Μπάρον. Ήταν η τελευταία φορά που θα διαδήλωναν ελεύθερα και δημόσια στην ΕΣΣΔ. Η φιλοσοφία του διακρινόταν από κριτική της φεουδαρχίας, του καπιταλισμού και του κράτους, ενώ έκανε λόγο για τη συνεργασία, την αλληλοβοήθεια και την αυτάρκεια.
