Σαν σήμερα, 26 Δεκεμβρίου

Κορνήλιος Καστοριάδης, ο πάντα επίκαιρος φιλόσοφος

«Ανάμεσα στα δημιουργήματα της ανθρώπινης ιστορίας ένα είναι μοναδικά μοναδικό: το δημιούργημα που δίνει τη δυνατότητα στη συγκεκριμένη κοινωνία να αυτοαμφισβητείται»

[dropcap size=big]Ο[/dropcap]υδέποτε αποδέχτηκε τον όρο του διανοούμενου, τόσο για την υπεροψία που αποδίδεται σ’ αυτόν όσο και από ετυμολογικής σκοπιάς. Όλοι μας είμαστε διανοούμενενοι με την ακριβή σημασία της λέξης. Ωστόσο, μια διάνοια που έχει ασχοληθεί με φιλοσοφία, πολιτική, ψυχανάλυση, οικονομία, βιολογία έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να εισακουστεί.

Απ’ τους εξέχοντες στοχαστές του 20^ού αιώνα, ο Κορνήλιος Καστοριάδης γεννήθηκε στις 11 Μαρτίου του 1922 στην Κωνσταντινούπολη και έφυγε απ’ τη ζωή σαν σήμερα 26 Δεκέμβρη του 1997 στο Παρίσι.

Την αμέριστη αγάπη για γνώση, την κληρονόμησε απ’ τον αθεϊστή και αντιβασιλικό στις πεποιθήσεις πατέρα του, ενώ και η μητέρα του κατείχε υψηλή μόρφωση και λάτρευε τη μουσική. «Γελοία» πρώιμος, όπως μίλησε ο ίδιος τον εαυτό του, ήρθε σε επαφή με φιλοσοφικά κείμενα, αλλά και με τη μαρξιστική σκέψη. Κατά τη δικτατορία του Μεταξά δραστηριοποιήθηκε έντονα στην πολιτική και αμφισβήτησε παγιωμένες αντιλήψεις ακόμα και αριστερών σχημάτων και ιδεολογιών. Σπούδασε νομική και οικονομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Από το 1945 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου συγκρότησε την ομάδα Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα (Socialisme ou Barbarie) με την έκδοση του ομώνυμου περιοδικού για χρόνια. Στον Μάη του’68 οι ιδέες που εγκυμονούνταν στον έντυπο λόγο βγήκαν απ΄την παθητικότητα και βρήκαν ρεαλιστικό έδαφος και επίδραση.
Παρά την αποδοχή του απ΄την επαναστατική «πτέρυγα» οι αντιδράσεις δεν απουσίαζαν, κι έτσι στα δικά του κείμενα απέφευγε να υπογράφει με τ’ όνομά του και επέλεγε τη χρήση ψευδωνύμων.

Στη σκέψη του Καστοριάδη κυρίαρχη θέση κατέχει η έννοια της αυτονομίας που την ορίζει ως πράξη πολιτική με την οποία η κοινωνία δημιουργεί τους δικούς της νόμους και θεσμούς. Στην εξέλιξη της κοινωνίας αρνείται κάθε ντετερμινισμό και τον εκ των προτέρων καθορισμό της πορείας της. Αυτή η σκέψη ενέχει και μια δόση ελπίδας…

[su_vimeo url=”https://vimeo.com/16124558″ width=”200″ height=”100″ responsive=”no”]

Για την εκπαίδευση

[su_youtube url=”https://www.youtube.com/watch?v=I1ouePjBA1w” width=”200″ height=”100″ responsive=”no”]

Πηγές φωτογραφιών: 1 – 2 – 3

Κείμενο: Αλίκη Μαργαρού (Lavart)