Νικολάι Γκόγκολ, ο ρεαλισμός της ρωσικής ψυχής
Το ημερολόγιο ενός «ρομαντικού»
«Μήπως η τρέλα είναι απλά ένας αλλιώτικος τρόπος θέασης του κόσμου;»
Η Ρωσία μας έχει αφήσει πλούσια παρακαταθήκη στον χώρο των γραμμάτων και των τεχνών και ο 19ος αιώνας ήταν η εποχή που οι συγγραφείς έγραψαν διαχρονικά έργα και χαρακτηρίστηκαν κλασικοί. Ο «Κήπος των Ποιητών» της Βίλα Μποργκέζε φιλοξενεί από το 2002 και το γλυπτό του Νικολάι Βασίλιεβιτς Γκόγκολ, του αναγνωρισμένου ρώσου συγγραφέα που φεύγει από τη ζωή το 1852, όπως ορίζεται από το παλαιό ημερολόγιο.
Γεννήθηκε στις 20 Μαρτίου 1809 (1η Απριλίου 1809 με το νέο ημερολόγιο), στο Σορότσιντσι της σημερινής Oυκρανίας από γονείς κοζάκους. Η ουκρανική ύπαιθρος, με τα πολύχρωμα αγροτόσπιτα, τις παραδόσεις και την πλούσια λαογραφία αποτέλεσε το υπόβαθρο της παιδικής ηλικίας του Γκόγκολ.
[dropcap size=big]Σ[/dropcap]ε ηλικία 18 ετών φεύγει για την Αγία Πετρούπολη, όπου διορίζεται στο δημόσιο και εισέρχεται στους λογοτεχνικούς κύκλους. Στην αρχή, ασχολείται με απομιμήσεις ξένων συγγραφέων ωστόσο, η δραστηριότητά του αυτή δεν αποδίδει. Η επιλογή που θα ακολουθήσει, απλή και συγχρόνως επιτυχημένη, τον κάνει διάσημο εν μία νυκτί. Αφουγκράζεται το περιβάλλον γύρω του και ξεκινάει τη συγγραφή και δημοσίευση διηγημάτων με θέματα παρμένα εξ’ ολοκλήρου από την ουκρανική ζωή.
Το έργο του εντάσσεται στα αριστουργήματα της ρωσικής ρεαλιστικής λογοτεχνίας του 19ου αιώνα και στέκεται επάξια δίπλα σε σπουδαίους Ρώσους δραματουργούς όπως ο Τολστόι, ο Ντοστογιέφσκι, ο Τσέχωφ και ο Πούσκιν. Μεταξύ άλλων, έχει γράψει Το Παλτό, Τάρας Μπούλμπα, Παντρολογήματα, Οι Χαρτοπαίκτες, Νεκρές Ψυχές, τον πάντα διαχρονικό Επιθεωρητή, καθώς και το καθαρά συμβολικό Ημερολόγιο ενός τρελού. Το διήγημα αυτό δεν αποτελεί απλά μια καταγραφή του ψυχισμού του ήρωα, αλλά προβάλλει επιπλέον τη σύσταση της τότε ρωσικής κοινωνίας, με τις ταξικές ανισότητες και την κυριάρχουσα μεγαλομανία.
Στη γραφή του αναφαίνεται η λεπτή ισορροπία μεταξύ της ρομαντικής τάσης του για φυγή και της απαισιόδοξης στάσης του απέναντι στη ζωή. Στις ιστορίες του είναι κυρίαρχος ο επιθετικός ρεαλισμός ενός ρομαντικού που δεν μπορεί ούτε να προσαρμόσει τον εαυτό του στον κόσμο ούτε και να ξεφύγει από αυτόν.
«Η σημερινή μέρα είναι μέρα θριάμβου! Στην Ισπανία υπάρχει βασιλιάς. Βρέθηκε. Αυτός ο βασιλιάς είμαι εγώ! Το έμαθα μόλις σήμερα. Ομολογώ πως νιώθω σαν να με φώτισε ένας κεραυνός. Δεν καταλαβαίνω πώς μπορούσα να φαντάζομαι και να πιστεύω πως είμαι γραφιάς. Πώς μπόρεσε και μου μπήκε μια τόσο παλαβή, παρανοϊκή ιδέα; Καλά που δεν το κατάλαβε κανείς, να με κλείσει σε φρενοκομείο. Τώρα τα πάντα αποκαλύφθηκαν μπροστά μου. Τα βλέπω τώρα ολοκάθαρα, ενώ πριν, δεν καταλαβαίνω πώς, πριν όλα τα έβλεπα μπροστά μου σαν τυλιγμένα σε μια καταχνιά. Κι όλα αυτά γίνονται, πιστεύω, γιατί οι άνθρωποι νομίζουν πως το ανθρώπινο μυαλό βρίσκεται μέσα στο κεφάλι. Δεν είναι καθόλου έτσι: το φέρνει ο αέρας από τη μεριά της Κασπίας θάλασσας».
-Απόσπασμα από Το Ημερολόγιο ενός τρελού-
[su_youtube url=”https://www.youtube.com/watch?v=6Cbrkw8zwro” width=”200″ height=”100″ responsive=”no”]
[su_dailymotion url=”http://www.dailymotion.com/video/xyxue0_%CF%84%CE%BF-%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%BF%CE%BB%CF%8C%CE%B3%CE%B9%CE%BF-%CE%B5%CE%BD%CF%8C%CF%82-%CF%84%CF%81%CE%B5%CE%BB%CE%BF%CF%8D_creation” width=”600″ height=”500″ responsive=”no” quality=”240″]
Κείμενο: Αλίκη Μαργαρού (Lavart)
