Γαλιλαίος Γαλιλέι, ένας υπέρμαχος της λογικής
«Για μερικά χρόνια ήμουνα τόσο ισχυρός όσο κι εκείνοι που είχαν την εξουσία. Και τους παρέδωσα τη γνώση μου για να τη χρησιμοποιήσουν για καλό, για κακό, ή να την αγνοήσουν, ανάλογα με τα συμφέροντά τους».
[dropcap size=big]Φ[/dropcap]λας μπακ σήμερα στο μακρινό 1564 και τη γέννηση ενός ανθρώπου του οποίου η σκέψη θα άλλαζε τη ροή της επιστήμης, και ειδικότερα της αστρονομίας. Μιλάμε για τον Γαλιλαίο Γαλιλέι, τον Ιταλό αστρονόμο, μαθηματικό και φυσικό που ήρθε στη ζωή σαν σήμερα στην πόλη της Πίζας.
Ο πατέρας του, ξεπεσμένος απόγονος ευγενούς φλωρεντινής οικογένειας, κατέβαλε μεγάλη προσπάθεια για να βοηθήσει τον γιο του να σπουδάσει. Εντέλει, τα κατάφερε, κι έτσι ο Γαλιλαίος γράφτηκε στο σχολείο και αργότερα στο Πανεπιστήμιο της Πίζας στην Ιατρική Σχολή. Με τη βοήθεια ενός πλούσιου οικογενειακού φίλου, ξεκίνησε να δίνει διαλέξεις για τη Φυσική στο Πανεπιστήμιο της Πάντοβας και στα 25 του ήταν επίσημα μαθηματικός στον Μεγάλο Δούκα της Τοσκάνης.
[dropcap size=big]Η[/dropcap] φήμη του εξαπλώθηκε γρήγορα και απέκτησε πολλούς υποστηρικτές, δεν έλειπαν όμως κι εκείνοι που αμφισβητούσαν τις θεωρίες του. Ο 16ος αιώνας ήταν ποτισμένος με δογματικές αντιλήψεις και θεοκρατικές ιδεοληψίες ώστε να εξυπηρετούνται τα συμφέροντα της εξουσίας. Ο Γαλιλαίος, ωστόσο, έγραφε στη γλώσσα των ψαράδων, των απλών ανθρώπων για να φέρει στα μέτρα τους την επιστήμη και τις μεγάλες ιδέες.
Μεταξύ άλλων, βελτίωσε το τηλεσκόπιο χρησιμοποιώντας το πρώτος στην παρατήρηση των αστρικών σωμάτων (και διατυπώνοντας ότι τα πάντα κινούνται), ανακάλυψε και κατέγραψε τις ηλιακές κηλίδες, τους τέσσερις δορυφόρους του Δία, εφηύρε τους νόμους του εκκρεμούς και διατύπωσε το νόμο της πτώσεως των σωμάτων.
[dropcap size=big]H[/dropcap] μεγαλύτερη επανάσταση ήρθε με τη διατύπωση της θεωρίας του για την περιστροφή της Γης γύρω από τον Ήλιο και την περίφημη φράση «Κι όμως κινείται!». Μέχρι τότε, καθολικά αποδεκτή θέση ήταν η ακινησία της γης στο κέντρο του γαλαξία και η περιστροφή των άλλων πλανητών γύρω από αυτή. Η «εγωκεντρική» αυτή ιδέα είχε αντίκτυπο και στη δομή της κοινωνίας και την ανωτερότητα της άρχουσας τάξης. Ο ίδιος ο Γαλιλαίος γνώριζε πως οι άνθρωποι έχουν ανάγκη να νιώθουν ότι υπάρχει ένα νόημα, ότι βρίσκονται στο επίκεντρο και ο Θεός τους βλέπει. Υποστήριζε πως τους είναι δύσκολο να δεχτούν την τυχαιότητα, την ασημαντότητα και τη μικρότητά τους μέσα στο αχανές σύμπαν.
«Διατάζουν τη γη να μείνει ασάλευτη
για να μην γκρεμιστούν οι πύργοι τους».
[dropcap size=big]Ο[/dropcap]ι νέες ιδέες ήρθαν αναπόφευκτα αντιμέτωπες με την παραδεδεγμένη αριστοτελική διδασκαλία και το κοσμοθεωρητικό δόγμα της Εκκλησίας δίνοντάς του το στίγμα του αιρετικού. Το 1633 καταδικάζεται στη Ρώμη από την Ιερά Εξέταση. Σκύβει το κεφάλι μπροστά στη βία, αποκηρύσσει τη θεωρία του, αλλά δεν παύει να πιστεύει ολοκληρωτικά σε αυτήν. Όπως αναφέρει ο Μπρεχτ στον Βίο του Γαλιλαίου, η σκέψη του την ώρα της «υπακοής» στην εξουσία ήταν αυτή: «είναι προτιμότερα τα βρώμικα χέρια από τα αδειανά».
Για κείνον η λογική ήταν η πίστη του. Κι εκείνη του υπαγόρευσε να επιλέξει τη ζωή, να απαρνηθεί φαινομενικά τις ιδέες του και να συνεχίσει κρυφά το έργο του ώστε να το μεταλαμπαδεύσει στους μεταγενέστερους. Παίρνοντας τη σκυτάλη από τον Κοπέρνικο και τον Βεσάλιο, την παρέδωσε στον Νεύτωνα, που έμελε να γεννηθεί έντεκα μήνες μετά το θάνατό του.
[su_youtube url=”https://www.youtube.com/watch?v=RIgdsip5Af8″ width=”200″ height=”100″ responsive=”no”]
[su_youtube url=”https://www.youtube.com/watch?v=4qqUINvwU94″ width=”200″ height=”100″ responsive=”no”]
Πηγές φωτογραφιών: 1 – 2 – 3 – 4
Κείμενο: Αλίκη Μαργαρού (Lavart)
