Τον τελευταίο χρόνο σχεδόν κάθε άνθρωπος σε αυτόν τον πλανήτη ασχολήθηκε άμεσα ή έμμεσα με τις ειδήσεις.
Είτε επειδή τον αφορούσαν προσωπικά, είτε επειδή αφορούσαν το γενικότερο περιβάλλον μέσα στο οποίο ζει. Είναι γεγονός και κανείς δεν μπορεί να το αρνηθεί (ούτε οι ίδιοι οι άνθρωποι του χώρου) πως το φαινόμενο της διαφθοράς υπάρχει έντονο στον χώρο των media. Τα fake news γίνονται όλο και πιο δυσδιάκριτα από τις αληθινές ειδήσεις και η εμπιστοσύνη των πολιτών προς τα μέσα μαζικής επικοινωνίας έχει κλονιστεί στο έπακρο. Ωστόσο, δεν πρέπει να παραλείπουμε το γεγονός ότι υπάρχουν και σωστά/χρήσιμα παραδείγματα δημοσιογραφίας στο υπάρχον κοινωνικό τοπίο. Η ανθρωπότητα δεν υφίσταται χωρίς τις ειδήσεις. Από την πρώτη κιόλας μέρα της (έως και την τελευταία). Εάν λάβουμε υπόψιν τα παραπάνω, θα συμφωνήσουμε ότι είναι σημαντικό να μάθουμε στα παιδιά πώς να καταναλώνουν σωστά τις ειδήσεις.
Οι ειδήσεις, τον τελευταίο καιρό, υπήρξαν τερατώδεις και ανησυχητικές. Τα παιδιά και οι έφηβοι που έχουν πρόσβαση στα social media και που παρακολουθούν τα νέα, αναπόφευκτα, έχουν να αντιμετωπίσουν εικόνες, βίντεο και post σε βαθμό που είναι δύσκολο να αφομοιώσουν.
Το media literacy, δηλαδή ο ψηφιακός εγγραμματισμός, είναι μία δεξιότητα κριτικής σημασίας. Αυτή τη στιγμή, υπάρχουν άνθρωποι που είναι νεκροί εξαιτίας της δράσης κάποιων που βασίστηκαν στην παραπληροφόρηση. Οφείλουμε να σιγουρευτούμε ότι τα παιδιά μπορούν να αντιμετωπίσουν αυτά που έρχονται κατά πάνω τους, για να τα βοηθήσουμε να διαχειριστούν τις δυσάρεστες ειδήσεις, αλλά και να ξεχωρίσουν τις επιβεβαιωμένες αλήθειες από τα ψευδή παραφιλολογήματα.
Λέμε στα παιδιά ακριβώς τι συμβαίνει. Δεν ωραιοποιούμε τις καταστάσεις.
Είναι καλό να παρακολουθούμε τις ειδήσεις μαζί με τα παιδιά και να τους εξηγούμε ακριβώς το πώς έχουν τα πράγματα, αφού κατά πάσα πιθανότητα θα το μάθουν και θα πρέπει να το αντιμετωπίσουν ούτως ή άλλως. Δεν βοηθάει το να προσπαθούμε να βάζουμε τα παιδιά να ζούνε μέσα σε μία φούσκα. Μπορεί να συμβαίνουν απαίσια πράγματα στον κόσμο μας, αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα. Επίσης, μπορούμε να ρωτάμε την άποψή τους για να τα βοηθήσουμε να κατανοήσουν καλύτερα τις ιστορίες.
Πολλοί νέοι άνθρωποι είναι αβέβαιοι σχετικά με το ποιον μπορούν να εμπιστευτούν, όσον αφορά τις ειδήσεις της επικαιρότητας. Τα παιδιά πρέπει να μάθουν, πώς να ξεχωρίζουν, εάν μια ιστορία έχει γραφτεί πρωταρχικά για να μας ενημερώσει για τα γεγονότα, με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ακρίβεια γίνεται, ή για να μας πείσει για κάτι.
Επιπρόσθετα, μπορούμε να κάνουμε συζητήσεις με τα μεγαλύτερα παιδιά σχετικά με τις επιπτώσεις που έχουν οι γλωσσικές επιλογές. Κάποιες ιδιότητες μπορούν να αποδοθούν με δύο διαφορετικές λέξεις. Είναι ίδιες ή διαφορετικές; Δύο παρόμοιες αλλά όχι ταυτόσημες καταστάσεις πρέπει να περιγράφονται με τις ίδιες ή με διαφορετικές λέξεις; Γιατί συγκεκριμένα μέσα κάνουν συγκεκριμένες επιλογές; Για παράδειγμα, η λέξη «διαδηλωτές» μπορεί να περιγράψει και τους οπαδούς του κινήματος “Black Lives Matter” και τους οπαδούς του Donald Trump στο Καπιτώλιο;
Όταν τα νέα σοβαρεύουν και τα παιδιά βομβαρδίζονται με τρομακτικές και ανησυχητικές εικόνες, ενδέχεται να είναι δύσκολο να ανταπεξέλθουν. Ακόμα και οι ενήλικες χρειάζονται χρόνο για να βιώσουν τα συναισθήματά τους σχετικά με τις ειδήσεις, πριν ξεκινήσουν τις φιλοσοφικές συζητήσεις. Είναι καλό να ρωτάμε τα παιδιά πώς αισθάνονται, όταν βλέπουν μία συγκεκριμένη εικόνα. Γιατί τα κάνει να αισθάνονται έτσι; Πρέπει να κατανοήσουν ότι το να σκρολλάρεις ανάμεσα σε ενοχλητικές εικόνες χωρίς να παίρνεις τον χρόνο για να τις καταλάβεις είναι ένας μηχανισμός απάθειας που δεν βοηθάει στην αντιμετώπιση.
Από την άλλη, το να ξοδεύουμε υπερβολικό χρόνο στα social media μπορεί να έχει σημαντική επίδραση στην ψυχική μας υγεία και, όπως είναι εύλογο, τα παιδιά και οι έφηβοι είναι πιο ευάλωτοι σε αυτό. Μπορεί να χρειαστεί να κλείσουμε την τηλεόραση, σε περίπτωση που αυτό που παρακολουθούμε στις ειδήσεις μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τα παιδιά ή τους εφήβους.
Ένα πράγμα που δεν πρέπει να κάνουμε είναι το να προσπαθούμε να καλύψουμε κάθε γωνία και κάθε συμβάν. Τα παιδιά δεν ενδιαφέρονται για όλα όσα εμφανίζονται στις ειδήσεις.
Τέλος, οφείλουμε να βοηθήσουμε τα παιδιά να διατηρήσουν μία δική τους κοσμοθεωρία που δεν θα κατανικείται από τα γεγονότα. Να τους εξηγήσουμε ότι υπάρχουν άνθρωποι στον κόσμο που κάνουν κακά πράγματα και κακές επιλογές. Εμείς ως ατομικότητες χρειάζεται να διαλέγουμε καλούς φίλους και πρότυπα και να μην εμπιστευόμαστε τον οποιονδήποτε. Δυστυχώς, ο κόσμος μας δεν είναι πάντα δίκαιος, ούτε πάντα ασφαλής για πολλούς ανθρώπους. Αλλά μπορούμε να προσπαθήσουμε να ζούμε με έναν σκοπό, να συμπεριφερόμαστε στους άλλους με ευγένεια και καλοσύνη, να προσπαθούμε να κάνουμε καλές επιλογές και να βοηθάμε όταν έχουμε την ευκαιρία. Τα μικρά πράγματα που κάνουμε στην ζωή μας είναι σημαντικά και έχουν τη δύναμη να κάνουν τη διαφορά.
Για περισσότερα άρθρα σχετικά με τα παιδιά και την εκπαίδευση, διαβάστε εδώ.
Κείμενο: Εύη Καλαϊτζή (Lavart)
