Λέγεται, πως ο πόνος είναι αυτός που ωθεί τους καλλιτέχνες να εκφράσουν μέσα από την τέχνη τους τα συναισθήματά τους. Σαν καλοί γλύπτες ανοίγουν χαρακιές με τη «σμίλη» των δακρύων. Και αυτών που φαίνονται, αλλά και αυτών που δεν φαίνονται, καθώς , κάποιοι, γνωρίζουν τον τρόπο να τα πνίγουν στα τρίσβαθα της ψυχής…
«Καημένη Ελλάδα»! Αυτά ήταν τα λόγια που είπε η Πηνελόπη Δέλτα, στο άκουσμα της είδησης, πως τα Γερμανικά στρατεύματα μπήκαν στην Αθήνα. Ύστερα, ήπιε το δηλητήριο. Ήταν 27 Απριλίου του 1941…
Κόρη του Εμμανουήλ Μπενάκη και της Βιργινίας Χωρέμη, γεννιέται το 1874 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όπου περνά και τα πρώτα παιδικά της χρόνια. Το 1882 η οικογένειά της εγκαθίσταται στην Αθήνα και όταν η Πηνελόπη γίνεται 21 ετών παντρεύεται τον εύπορο Φαναριώτη έμπορο Στέφανο Δέλτα, με τον οποίο απέκτησε τρεις θυγατέρες, τη Σοφία, τη Βιργινία και την Αλεξάνδρα.
Στα 1897, η Οθωμανική Αυτοκρατορία κηρύσσει πόλεμο εναντίον της Ελλάδας, εξαιτίας του Κρητικού προβλήματος που δεν είχε ακόμη επιλυθεί. Αν και ο πόλεμος κράτησε μόλις ένα μήνα(έληξε με την παρέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων) η Ελλάδα ,όντας εξαθλιωμένη οικονομικά, ύστερα από απαίτηση της Γερμανίας, υποβάλλεται σε διεθνή οικονομικό έλεγχο. Αυτή τη δύσκολη χρονιά, η οικογένεια της Δέλτα επανεγκαθίσταται στην Αλεξάνδρεια.
Εκεί, στην Αλεξάνδρεια του Καβάφη, το 1905, η Πηνελόπη θα γνωρίσει τον μεγάλο της έρωτα, τον Ίωνα Δραγούμη. (Ο Ίδας , όπως ήταν το ψευδώνυμο του Δραγούμη, είχε μετατεθεί στην Αλεξάνδρεια, ως υποπρόξενος).
Η Πηνελόπη και ο Ίωνας ερωτεύονται παθιασμένα! Ούτε ο γάμος μπορεί να σταθεί εμπόδιο στον φλογερό αυτό ( αν και παρέμεινε πλατωνικός) έρωτα , αλλά ούτε και η διαφορά της ηλικίας. Πέντε χρόνια μεγαλύτερη από τον Δραγούμη, η Δέλτα, παθιάζεται από τον ενθουσιασμό, τα οράματα, τις ιδέες και τη φλόγα του «Ίδα» της… Ούτε όμως και η απόσταση μπορεί να τους χωρίσει, έστω και αν τα χιλιόμετρα που θα μπουν, μελλοντικά ,ανάμεσά τους είναι ατελείωτα. Αυτόν τον έρωτα, η Πηνελόπη τον ομολογεί στον σύζυγο και πατέρα των παιδιών της, ελπίζοντας στην ελευθερία της, η οποία, ωστόσο, δεν έρχεται ποτέ..
« Ίων μου…σε περιμένω πάντα και σ’ αγαπώ σαν Μήδεια, είσαι το μόνο δίλημμα που ζει μέσα μου με φρικτή ένταση· τ’ άλλα όλα πέθαναν, η αγάπη σου τα σκότωσε! Μη με φοβηθείς· αγαπώ άγρια, μα αγαπώ με φοβερή tendresse το χλωμό παιδί που με φίλησε στο στόμα εκεί στα πεύκα…»
Μέσα στην απόγνωσή της για το ανέφικτο, κάνει δύο απόπειρες αυτοκτονίας. Άλλωστε, σκοπός της, δεν ήταν να βιώσει μια απλή ερωτική περιπέτεια. Ήθελε να ζήσει μαζί με τον Ίωνα. Μόνο που, εκείνος, το 1912 , γνωρίζει και ερωτεύεται την ηθοποιό, Μαρίκα Κοτοπούλη.
Η Πηνελόπη ντύνεται στα μαύρα, μέχρι το τέλος της ζωής της, ενώ στα δύσκολα αυτά χρόνια, αποκαλύπτεται και το συγγραφικό της ταλέντο. Το 1909 δημοσιεύεται στον «Λαό» της Πόλης το πρώτο της διήγημα και ακολουθεί η έκδοση του πρώτου της παιδικού μυθιστορήματος με τίτλο, «Για την Πατρίδα».
Η Επανάσταση στο Γουδή γίνεται η αφορμή για να γραφτεί το «Παραμύθι χωρίς όνομα». Ο μεγάλος ποιητής , Κωστής Παλαμάς, όταν διάβασε το συγκεκριμένο μυθιστόρημα, έγραψε στη συγγραφέα του: «…σα να βρίσκω μέσα του (στο «Παραμύθι») κάποιον αντίλαλο από το βρετανικό χ ι ο ύ μ ο ρ, κάτι από Τεκερέη, από Ντίκενς, από Σουίφτ, από Στερν…!» Και εκείνη ανταπαντά: «Κάμνω τα δυνατά μου να πω του Ελληνόπαιδου μερικά ιστορικά γεγονότα που δεν μπορεί να μάθει αλλού»
Η Πηνελόπη γράφει. Γίνεται δημιουργική ενώ παράλληλα παλεύει να ισορροπήσει μέσα της το συναίσθημα με την υποχρέωση. Γράφει στορικά αφηγήματα, ημερολόγια, μυθιστορήματα, επιστολές… «Ο Μάγκας», «Τον καιρό του Βουλγαροκτόνου», «Τα μυστικά του βάλτου», «Η ζωή του Χριστού» , «ο Τρελαντώνης», «Αναμνήσεις» , «Ίων Δραγούμης».
Το 1916 ο πατέρας της Πηνελόπης, Εμμ. Μπενάκης, εκλέγεται Δήμαρχος Αθηναίων και έτσι όλη η οικογένεια εγκαθίσταται, μόνιμα πια, στην Αθήνα. Μετά από διαπόμπευση του Μπενάκη από τους «βασιλικούς» , που τον κατηγορούν για Βενιζελικό, αυτός τάσσεται με το κόμμα των Φιλελευθέρων και ο Ελευθέριος Βενιζέλος γίνεται τακτικός επισκέπτης , στο σπίτι της οικογένειας, στην Κηφισιά.
Στα 1920, ο Ίων Δραγούμης θα δολοφονηθεί από βενιζελικούς, κάτι που στην Πηνελόπη κοστίζει πολύ. Το 1925, η ίδια, θα προσβληθεί από πολυομυελίτιδα και θα καθηλωθεί στην καρέκλα μέχρι το τέλος της ζωής της, που, εκείνη «προσκάλεσε» να έρθει νωρίτερα. Στις 2 Μαΐου, του έτους 1941, και μετά από μάχη πέντε ημερών ,αφότου ήπιε το δηλητήριο, άφηνε την τελευταία της πνοή…
«Παιδιά μου, ούτε παπά, ούτε κηδεία. Παραχώστε με σε μια γωνιά του κήπου, αλλά μόνο αφού βεβαιωθείτε ότι δεν ζω πια. Φροντίστε τον πατέρα σας. Τον φιλώ σφιχτά. Π.Σ. Δέλτα».
Στον τάφο της χαράχτηκε, μόνο, η λέξη «Σιωπή»…
Κείμενο: Νάσια Δεληγιάννη (Lavart)
