[dropcap size=big]Η[/dropcap] σχέση του ανθρώπου με τα ζώα είναι μια θεματική που απασχόλησε σε μεγάλο βαθμό την έβδομη τέχνη. Είτε ως φίλοι των πρωταγωνιστών, είτε ως θανάσιμοι εχθροί, οι επίδοξοι αυτοί ηθοποιοί καταφέρνουν πάντα να συνεπάρουν με τις ερμηνείες τους. Αγνοώντας παντελώς την ύπαρξη του σεναρίου και τις σχέσεις των πρωταγωνιστών, κινούνται αθώα στο πλατό έχοντας στο νου το επόμενό τους γεύμα. Τα σενάρια, συχνά γεμάτα χιούμορ και συγκίνηση, ξεπερνούν τα όρια της καθημερινής μας εμπειρίας και περιγράφουν σχέσεις που είναι μάλλον… ασυνήθιστες.
Στη νέα ταινία του σκηνοθέτη Todd Snodz, με τίτλο Wiener-Dog, τα στερεότυπα καταρρίπτονται. Ο δημιουργός των ταινιών Welcome to the Dollhouse και Happines, σε μια σκοτεινά χιουμοριστική ταινία αφηγείται την περιπέτεια ενός θηλυκού ντάκσχουντ που αλλάζει συνεχώς αφεντικά, ένα από τα οποία είναι η συνονόματη Dawn Wiener (Greta Gerwin). Το Wiener-Dog δεν είναι απλώς η ιστορία ενός αξιολάτρευτου μικρού κουταβιού με μεγάλα γλυκά ματάκια. Μάλλον το αντίθετο.
[su_youtube url=”https://www.youtube.com/watch?v=8C7OewoxnKI” width=”200″ height=”100″ responsive=”no”]
Ωστόσο, η ταινία του Todd Snodz δεν είναι η πρώτη που αναφέρεται σε ιδιότυπους δεσμούς ανάμεσα σε ανθρώπους και ζώα. Ακολουθεί μια λίστα ταινιών με ιστορίες ζώων απαλλαγμένες από τα παραδοσιακά πρότυπα:
1. Au Hasard Balthazar του Robert Bresson
Η συγκινητική αυτή ταινία αφηγείται την ζωή ενός αριστοκρατικού γαϊδάρου. Στην πραγματικότητα δεν είναι παρά ένας συνηθισμένος γάιδαρος που γεννιέται και μεγαλώνει σε μια μικρή φάρμα μέχρι που η κόρη του ιδιοκτήτη, May, αποφασίζει να τον βαπτίσει ρίχνοντας λίγο νερό πάνω στο κεφάλι του με κάθε επισημότητα. Ο γάιδαρος στην συνέχεια αποκτά την υπόσταση του αγίου, αν και εξακολουθεί να υποφέρει κουβαλώντας φορτία, την σημασία των οποίων δεν καταλαβαίνει, μέχρι τον θάνατό του. Η ιστορία του Bresson, αποφεύγοντας τους συναισθηματισμούς, αποσκοπεί στο να προβάλει τον μόχθο των ζώων και το πώς αυτά δέχονται κακομεταχείριση και αδιαφορία ακόμα και από τους ανθρώπους που τα αγαπούν.
2. Babe του Chris Noonan
Πιο περίεργη ακόμα και από την ταινία E.T., το Babe διαδραματίζεται σε μια διάσταση όπου τα ζώα μιλάνε και αναπολεί ένα παρελθόν στο οποίο οι ταινίες για παιδιά ήταν πιο σκοτεινές. Παρά το ειδυλλιακό τοπίο, η πλοκή εκτυλίσσεται σε μια φάρμα, όπου τα ζώα υποφέρουν και προορίζονται… για κατανάλωση. Ακόμα και το γεγονός ότι η σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ του κτηνοτρόφου (James Cromwell) και της γουρουνίτσας Babe είναι πολύ στενή, δεν ανατρέπει το γεγονός πως η ίδια θα γίνει τελικά… μπριζολάκια.
3. Babe: Pig in the City του George Miller
Στο δεύτερο μέρος της ταινίας Babe, το πανέξυπνο γουρουνάκι στέλνει την αφεντικίνα της στο νοσοκομείο κι έτσι όλη η οικογένεια αναγκάζεται να μείνει στην πόλη όπου η τετράποδη πρωταγωνίστρια γνωρίζει κάθε είδους νέα πλάσματα. Πιο σκοτεινή και παράξενη από την πρώτη ταινία, η συνέχεια που δημιουργεί ο Miller, χρησιμοποιώντας ειδικά εφέ που μιμούνται τις πρωτότυπες κινήσεις ζώων, δεν χάνει την ευαισθησία της και με έξυπνες τεχνικές μάς δείχνει έναν κόσμο γεμάτο αντιφάσεις.
4. Beginners του Mike Millis
Μετά τον θάνατο της συζύγου του, ο Hal (Christopher Plummer) ανακοινώνει στον γιο του Oliver (Ewan McGregor) πως θέλει να συνεχίσει την ζωή του ως ομοφυλόφιλος άνδρας. Πέντε χρόνια αργότερα, ο Hal πεθαίνει και ο Oliver μένει μόνος έχοντας να αντιμετωπίσει την απώλεια. Έτσι υιοθετεί τον Arthur, ένα τεριέ που επικοινωνεί με το νέο του αφεντικό μέσω υπότιτλων (!) και αρνείται να τον αφήσει μόνο του, έστω και για μια στιγμή, αποτελώντας για τον Oliver τον τελευταίο συνδετικό κρίκο με τον πατέρα του. Η πιεστική σχέση ανάμεσα σε πατέρα και γιο αντικατοπτρίζεται στην ίδια την ύπαρξη του Arthur σε μια ταινία που εξερευνά το ταξίδι από την απώλεια ως την ευτυχία.
5. The Black Stallion του Carroll Ballard
Ένα πλοίο ναυαγεί στο Νότιο Ατλαντικό. Ένα αγόρι και ένα άλογο σώζουν ο ένας τον άλλον και κολυμπούν μέχρι το νησί που αχνοφαίνεται στον ορίζοντα. Εκεί θα ζήσουν μαζί αποκαλύπτοντας το μεγαλείο της ερήμου μέσα από τις μαγευτικές εικόνες του Ballard, που μοιάζουν περισσότερο με ποίημα παρά με ταινία.
6. Brotherhood of the Wolf του Christophe Gans
Ένα γεμάτο βία, σοκαριστικό έργο, το Brotherhood of the Wolf, κάνοντας αναδρομή στην γαλλική ιστορία αποτελεί μια παράλογα διασκεδαστική περιπέτεια. Αντλεί στοιχεία από την πραγματική ιστορία του τέρατος του Gévaudan – έναν λύκο που σκότωσε 113 ανθρώπους την περίοδο 1764 – 1767. Το τέρας του Gans, όμως, δεν είναι λύκος αλλά ένα μεταλλαγμένο λιοντάρι που με κάποιον τρόπο έφτασε από την Αφρική και διαθέτει πανοπλία και μεταλλικά δόντια. Στην συνέχεια αποκαλύπτεται πως το αιμοβόρο αυτό πλάσμα είναι δημιούργημα ενός τυχοδιώκτη κυνηγού που το εκπαίδευσε να σκοτώνει κατ’ εντολή. Το δράμα εκτυλίσσεται με τον κυνηγό να μεθά από την επιτυχία του εγχειρήματός του και το ζώο να σκοτώνει αγνοώντας τον τρόμο και την θλίψη που προκαλεί.
7. Grizzly Man του Werner Herzog
Το Grizzly Man, αν και ξεκινά ως ύμνος της συμβίωσης του ανθρώπου με την άγρια ζωή, μας προσγειώνει απότομα στην πραγματικότητα. Η ταινία αφηγείται την αληθινή ιστορία του Timothy Treadwell, ο οποίος αφιέρωσε την ζωή του στην προστασία των αρκούδων grizzly μέχρι που εκείνες κατέφαγαν όχι μόνο τον ίδιο αλλά και την φίλη του, Amie Huguenard, καθώς εκείνη έσπευσε να τον σώσει. Στην διάρκεια της ταινίας προβάλλονται αποσπάσματα που τράβηξε ο ίδιος ο Treadwell κατά την διάρκεια των περιπετειών του με τις αρκούδες. Ο Herzog, όμως, επιμένοντας στην άποψή του για την αδιαφορία της φύσης προς τον άνθρωπο, μας δείχνει πως δεν πρέπει μόνο να την σεβόμαστε αλλά και την φοβόμαστε.
8. Jaws του Stevel Spielberg
Στην τρίτη ταινία του Spielberg, τα Σαγόνια, γνωρίζουμε τον καπετάνιο Quint (Robert Shaw), έναν έμπειρο ψαρά που αποφασίζει να αποσυρθεί από το κυνήγι καρχαριών μετά από ένα τραγικό ναυάγιο τον Ιούλιο του 1945. Αργότερα, όμως, επιστρέφει στο επάγγελμα ανοίγοντας ένα κατάστημα στο Amity Island διακοσμημένο με πολυάριθμα σαγόνια. Η τραγική μοίρα του Quint τον οδηγεί τελικά να φαγωθεί και ο ίδιος από έναν τεράστιο λευκό καρχαρία, αφότου πέρασε όλη την ζωή του σκοτώνοντάς τους.
9. Kes του Ken Loach
Ο νεαρός Billy Casper είναι αόρατος ανάμεσα στους συμμαθητές του και δέχεται βία από την οικογένειά του. Όλα γύρω του θυμίζουν πως είναι καταδικασμένος να περάσει το υπόλοιπο της ζωής του δουλεύοντας στα ορυχεία της πόλης του, το Barnsley του νότιου Yorkshirre. Η μοναδική του απόδραση απαντά στον Kes, ένα πουλί που βρήκε στο πάρκο και αποφάσισε να υιοθετήσει και να εκπαιδεύσει. Η ταινία του Loach αποτελεί γροθιά στο στομάχι, αφού στην διάρκεια των 112 λεπτών ο θεατής συμπάσχει πλήρως με τον Billy σε μια θλιβερή ιστορία για την παιδική ηλικία. Σε αντίθεση με τον Kes, ο Billy δεν θα πετάξει ποτέ και θα ζήσει ένα μέλλον που διάλεξαν άλλοι γι΄αυτόν.
10. The Turin Horse της Béla Tarr
Το 1889, καθώς ο Νίτσε βρισκόταν στο Τορίνο της Ιταλίας έγινε μάρτυρας της ευθανασίας ενός αλόγου. Το θέαμα του προκάλεσε τόσο μεγάλη θλίψη που λέγεται πως αγκάλιασε το άλογο και θρήνησε. Η Tarr τοποθετεί την κάμερά της στην ζωή των ιδιοκτητών αυτού του αλόγου και μας μεταφέρει σε ένα παρελθόν όπου όλα κινούνται αργά και οι άνθρωποι μιλούν λίγο επειδή δεν υπάρχει τίποτα να πουν. Το άλογο άλλες φορές συνεργάζεται για τις καθημερινές εργασίες των αφεντικών του και άλλες όχι, ώσπου πια αρνείται να φάει. Η κόρη βράζει πατάτες οι οποίες καταναλώνονται καθημερινά από την οικογένεια ανυπόμονα. Κάθε εικόνα μαρτυρά μια σιωπηλή απόγνωση και μας ρωτά αν υπάρχει στην ζωή κάτι περισσότερο από την επιβίωση.
11. Umberto D. του Vittorio De Sica
Τέσσερα χρόνια μετά το αριστούργημα του ιταλικού νεο-ρεαλισμού, Bicycle Thieves, ο Vittorio De Sica δημιουργεί την ταινία Umberto D. (1952). O πρωταγωνιστής Umberto Domenico Ferrari (Carlo Battisti) είναι ένας ηλικιωμένος συνταξιούχος που ζει με τον σκύλο του, Flike, στα όρια της φτώχιας. Αδυνατώντας να πληρώσει το νοίκι του βρίσκεται στον δρόμο προσπαθώντας να βρει τρόπους επιβίωσης για τον ίδιο και τον πεινασμένο σκύλο του. Περήφανος καθώς είναι, αρνείται να ζητιανεύει, οπότε βάζει τον Flike να ζητιανέψει γι’ αυτόν.
12.White Dog του Samuel Fuller 
Η Julie (Kristy McNichol), ανερχόμενη ηθοποιός, τραυματίζει με το αυτοκίνητό της έναν λευκό σκύλο και μην μπορώντας να βρει τον ιδιοκτήτη του αποφασίζει να περιποιηθεί η ίδια τα τραύματά του. Σύντομα συνειδητοποιεί πως αυτός ο σκύλος έχει κάτι ασυνήθιστο: είναι ένας λευκός σκύλος εκπαιδευμένος από τους ιδιοκτήτες του να επιτίθεται σε Αφροαμερικανούς. Η Julie προσπαθεί να βρει τρόπους να αναπρογραμματίσει την συμπεριφορά του σκύλου, αλλά σύντομα γίνεται φανερό πως αν δεν τα καταφέρει θα πρέπει να θανατωθεί. Ο Fuller μέσω της απλότητάς του δημιουργεί έντονα συναισθήματα με κάθε πλάνο σε μια ταινία που πλαισιώνεται από τη μουσική του θρυλικού Ennio Morricone.
13. Wendy and Lucy της Kelly Reichardt
H Wendy (Michelle Williams) ζει κάτω από τα όρια της φτώχιας στο αυτοκίνητό της με μοναδική συντροφιά τον σκύλο της, Lucy. Περιπλανάται σε όλη την Αμερική αναζητώντας δουλειά και περνάει τα βράδια σε πάρκινκ. Στην διάρκεια του ταξιδιού της προς την Αλάσκα, η μηχανή του αυτοκινήτου της παύει να λειτουργεί καθιστώντας την Wendy εντελώς άστεγη. Κάποιοι άνθρωποι την βοηθούν, ενώ άλλοι είναι εχθρικοί μαζί της, όπως ένας υπάλληλος που της λέει επικριτικά πως αν δεν μπορεί να αγοράσει τροφή για σκύλο, καλύτερα να μην έχει σκύλο. Για την Wendy, όμως, η Lucy είναι ό, τι της έχει απομείνει.
Κείμενο: Αλεξάνδρα Ιωάννου (Lavart)
