«Είτε η ταπετσαρία ξεθωριάζει είτε εγώ»
Είναι δύσκολο να περιγράψει κανείς τη Βικτωριανή Περίοδο στην Αγγλική λογοτεχνία δίχως να αναφερθεί στον δανδή Ιρλανδό με το στιλάτο ένδυμα. Με εξαιρετικές ικανότητες ανάπτυξης τόσο μιας συζήτησης όσο και ενός κειμένου, της σύνταξης τόσο ενός θεατρικού όσο και ενός ποιήματος, η οργάνωση της σκέψης του Γουάιλντ παρόλα αυτά θυμίζει ένα δωμάτιο με ανοιχτό παράθυρο: τα μελανοδοχεία στέκουν ακόμα ανέπαφα πάνω στο τακτοποιημένα γραφείο, ναι, η μπόρα όμως που μαίνεται έξω γλιστρά μέσα από τα ορθάνοιχτα παραθυρόφυλλα και ποτίζει τις περγαμηνές με τα σταγονίδια μιας απαράμιλλης, ακατέργαστης διάνοιας. Η σύγκρουση της ευταξίας και της διασποράς οδηγεί την πένα του συγγραφέα σε κάθε λέξη κάθε πρότασης, και κάθε παράγραφο σε κάθε κεφαλαίο όλων των έργων του. Έτσι έγραφε ο ατίθασος Γουάιλντ.
Όντας ιδιότροπη, κυνική, ενίοτε βιτριολική, η κριτική που ασκεί ο Γουάιλντ προσπερνά τους χαρακτήρες και τις προτάσεις τους, προσπερνά ακόμη και τον τρόπο που αυτοί καλούνται να συμπεριφερθούν στα σαλόνια της προσποιητικής καθημερινότητάς τους. Δεν ξεκινά από τον ρυθμό των καθωσπρέπει τραγουδιών στους οποίους αυτοί λικνίζονται σε γυάλινα κουκλόσπιτα, δεν ξεκινά με τον ξύλινο σφυγμό που διατηρούν μπροστά σε κάθε γεγονός της ζωής τους (γάμος ή κηδεία, θάνατος ή τσάι, το ίδιο και το αυτό). Η κριτική του κόσμου στον οποίο είναι παγιδευμένος ο Γουάιλντ βρίσκει το εναρκτήριο σημείο της στην οικοδομική μονάδα, στο μόριο – τη λέξη. Όταν λοιπόν οι ίδιες οι λέξεις βρίσκονται συναγμένες σε μια πρόταση που υπακούει μια προσεκτικά προμελετημένη φόρμα σύνταξης, τότε οι ποικίλοι τρόποι ερμηνείας τους συνηγορούν στην κατασκευή μιας αφήγησης που καταφέρνει να σατιρίσει με την υπερβολικά αληθινή αναπαράσταση της εποχής. Κάθε εποχής. Με άλλα λόγια, είναι τόσο πετυχημένη η κοροϊδία, η αγανάκτηση, η αισχρότητα, η αντίσταση, το τσαγανό που επωμίζονται οι λέξεις του Γουάιλντ, τόσο καλοφτιαγμένο το αδιόρατο τοίχος που χτίζεται τριγύρω τους, που συχνά περνούν απαρατήρητες. Και τότε είναι που ο δανδής χαμογελά, καθώς γνωρίζει πως κέρδισε.
Σαν σήμερα γεννιέται ο αυτοεξόριστος, ο φυλακισμένος, ο φιλόσοφος Όσκαρ Γουάιλντ και υπενθυμίζει:
«Να είσαι ο εαυτός σου, όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι».
Κείμενο: Νικήτας Διαμαντόπουλος (Lavart)
