Λίγα πράγματα που έμαθα σε μια λέσχη ανάγνωσης
– Μία λέσχη ανάγνωσης σε κάνει ενεργό αναγνώστη. Σε μία λέσχη δε διαβάζεις παθητικά, διαβάζεις προσπαθώντας να ξεχωρίσεις το ουσιαστικό από το επουσιώδες, το αυθεντικό από το υποκατάστατο. Μαθαίνεις να αναγνωρίζεις όχι μόνο αν κάτι σου αρέσει ή όχι, αλλά και το γιατί. Ψάχνεις ή ανακαλύπτεις από τους συν-αναγνώστες σου πληροφορίες για τον συγγραφέα και το ευρύτερο πλαίσιο κάθε βιβλίου και έτσι εν τέλει κάνεις πολλούς ενδιαφέροντες συσχετισμούς με άλλα αναγνώσματα, δημιουργώντας νέες προοπτικές ανάγνωσης.
– Μία λέσχη ανάγνωσης σε εκπαιδεύει να ακούς και να επιχειρηματολογείς. Κάθε γνώμη μετράει και προσθέτει μια πολύτιμη οπτική, γι’ αυτό και είναι πάντα ευπρόσδεκτη. Ακόμη κι οι πιο ακραίες τοποθετήσεις, τύπου «αυτό δεν είναι λογοτεχνία» μπορούν να γεννήσουν ενδιαφέρουσες συζητήσεις.
– Ο στοχασμός κάνει μία ανάγνωση βαθύτερη και περισσότερο ανθεκτική στο χρόνο. Το έθεσε εύστοχα ο Edmund Burke: «Το να διαβάζεις χωρίς να στοχάζεσαι είναι σαν να τρως χωρίς να χωνεύεις».
– Οι συζητήσεις γύρω από τις αναγνώσεις εγχαράσσουν τα βιβλία στη μνήμη. Ιδέες και σκέψεις που δεν διατυπώνονται είναι εύκολο να ξεχαστούν.
– Όταν εκφράζεις τη γνώμη σου για ένα βιβλίο, ουσιαστικά μιλάς για τον εαυτό σου, μιλάς για το πως βλέπεις τον κόσμο ή για το πως τον ονειρεύεσαι, μιλάς για τα βιώματα σου. Επειδή μας είναι δύσκολο να κουβεντιάζουμε με ειλικρίνεια, ελεύθερα και ουσιαστικά για τον εαυτό μας, κάνοντας το βιβλίο όχημα της συζήτησης, απελευθερωνόμαστε. Τα βιβλία διαμεσολαβούν ώστε να προσεγγίσουμε ο ένας τον άλλον χωρίς άμυνες και να γνωριστούμε καλύτερα.
– Το διάβασμα δε μας κάνει «καλύτερους ανθρώπους», μας φέρνει πιο κοντά σ’ αυτό που πραγματικά είμαστε, επιταχύνει κατά κάποιον τρόπο την εσωτερική ανάπτυξή μας. Το να είσαι σε μία λέσχη ανάγνωσης όμως ναι, αυτό πιστεύω μας κάνει καλύτερους. Επειδή ενεργοποιείται η διάθεση μας για αλληλοκατανόηση. Επειδή βελτιώνονται οι επικοινωνιακές ικανότητές μας και μαθαίνουμε να λαμβάνουμε από κοινού αποφάσεις και αν χρειαστεί να συμβιβαζόμαστε προς όφελος του κοινού καλού. Το σημαντικότερο, μας δίνει την ευκαιρία να αλλάξουμε το περιβάλλον για να αξιολογήσουμε και ίσως για να τροποποιήσουμε την κοσμοθεωρία μας. Η λέσχη ανάγνωσης είναι ένα μη απειλητικό περιβάλλον.
– Η ένταξη σε ομάδες άλλωστε ικανοποιεί την βαθύτερη ανάγκη μας να ανήκουμε, την ανάγκη μας να ορίσουμε πιο ξεκάθαρα την κοινωνική ταυτότητά μας. Με το να ανήκουμε σε μία ομάδα, νιώθουμε ότι ανήκουμε σε κάτι μεγαλύτερο από εμάς, νιώθουμε ότι δεν είμαστε μόνοι. Ενδεικτικό της ανάγκης μας για συνύπαρξη είναι ένα είδος λέσχης που δεν έχει έρθει ακόμη στη χώρα μας, η σιωπηλή λέσχη ανάγνωσης (Silent Book Club), όπου δεν υπάρχουν δεσμεύσεις και υποχρεώσεις, μόνο κοινός χρόνος και χώρος ανάγνωσης, ώστε να καλλιεργείται μια αίσθηση κοινότητας.
– Οι λέσχες ανάγνωσης γίνονται δίοδοι διαφυγής από την πραγματικότητα. Ο φανταστικοί κόσμοι των βιβλίων ενισχύονται από την ενασχόληση με αυτούς, γίνονται κατά κάποιον τρόπο πιο πραγματικοί.
– Είναι αναζωογονητικό να δίνεις χρόνο από την καθημερινότητα σου σε κάτι που αγαπάς. Αν αγαπάς τα βιβλία, αλλά βλέπεις ότι δεν έχεις χρόνο γι’ ανάγνωση, έχεις έναν καλό λόγο να γίνεις μέλος σε μία λέσχη ανάγνωσης. Μία λέσχη είναι το ιδανικό κίνητρο, να μην αραχνιάσει ένα βιβλίο στο κομοδίνο σου με τον σελιδοδείκτη στην σελίδα 44· σε παρακινεί να ολοκληρώσεις μια ανάγνωση σύντομα.
– Είναι εξαιρετικά γόνιμο να διαβάζεις βιβλία τα οποία δεν επιλεγείς ο ίδιος. Αν δε σου αρέσουν αργά ή γρήγορα τα αφήνεις στην άκρη. Αν τύχει όμως και σε κερδίσουν έχεις κάνει ένα συναρπαστικό βήμα σε άγνωστους κόσμους που δεν ήξερες καν ότι υπήρχαν, επεκτείνοντας τους ορίζοντες της σκέψης σου.
– Όσο μεγαλύτερη είναι η ανομοιογένεια μιας λέσχης, τόσο πιο ενδιαφέρουσες συζητήσεις μπορούν να γίνουν. Η διαφορετική οπτική έρχεται από ανθρώπους διαφορετικών ηλικιών, φύλου, καταγωγής, εκπαίδευσης. Η ομοιογένεια όμως προσφέρει ασφάλεια κι ένα αίσθημα αποδοχής που εκμηδενίζει πιθανούς τυχόν κινδύνους παρεκτροπών, οπότε και την επιλέγουμε συνήθως έναντι της ανομοιογένειας. Το ίδιο συμβαίνει με την οικειότητα μεταξύ των μελών, έπειτα από πολυετή συνύπαρξη, επέρχεται ώσμωση, γλυκαίνει η ατμόσφαιρα, αλλά γίνεται λιγότερο γόνιμη η συζήτηση κάθε φορά.
– Όπως σε κάθε ομάδα, σε μια Λέσχη η δυναμική των διαπροσωπικών σχέσεων είναι καθοριστική παράμετρος για την επιτυχία ή την αποτυχία της δράσης και της εξέλιξής της.
– Οι λέσχες ανάγνωσης είναι γυναικοκρατούμενες και συνήθως εμπλέκονται άτομα σε ώριμη ηλικία, αυτό είναι μια πραγματικότητα. Υπάρχει όμως πάντα μια λέσχη που σου ταιριάζει, γιατί πάντα υπάρχει η προοπτική να στήσεις εσύ μια λέσχη. Ο γιος του David Bowie, Duncan Jones, από το 2016 ξεκίνησε μία online λέσχη ανάγνωσης με τα αγαπημένα βιβλία του πατέρα του. Στην Νέα Υόρκη υπάρχει λέσχη ανάγνωσης topless, με στόχο να γίνει η ανάγνωση sexy.
– Όσο περισσότερο διαβάζεις, τόσο περισσότερα γίνονται τα βιβλία που επιθυμείς να διαβάσεις. Δε φτάνει μία ζωή για να διαβάσεις τα βιβλία που θέλεις. Και δεν είναι μόνο αυτό, ως μέλος μιας λέσχης, όταν θα αναγκαστείς να ξαναδιαβάσεις βιβλία που παλαιότερα διάβασες, θα αντιληφθείς πόσο διαφορετικά τα βλέπεις κάποια χρόνια μετά, όταν είσαι πιο ώριμος αναγνώστης και όταν έχει αλλάξει το πνεύμα της εποχής. Προστίθενται έτσι, φευ, και πολλά ήδη διαβασμένα, στη λίστα για διάβασμα.
– Για κάποιο ανεξήγητο λόγο όλοι συμφωνούν ότι τα βιβλία ταιριάζουν πολύ με τα κρασιά.
Κείμενο: Χριστίνα Βουμβουράκη (Lavart)
Φωτογραφίες: Achraf Baznani (photographer)
