[dropcap size=big]Π[/dropcap]έρυσι την Άνοιξη και εξαιτίας διαφόρων συγκυριών και συμπτώσεων θυμήθηκα ένα μυθιστόρημα του Κάρλος Φουέντες με τίτλο «Ο Θάνατος του Αρτέμιο Κρουζ». Σε αυτό το μυθιστόρημα παρακολουθούμε τις τελευταίες στιγμές ενός Μεξικανού μεγαλοεπιχειρηματία, ο οποίος τις ελάχιστες ώρες που του απομένουν στην ζωή, κάνει μία αναδρομή στο παρελθόν του. Ο Φουέντες δανείστηκε τον τίτλο του μυθιστορήματός του από έναν άλλον διάσημο θάνατο: τον «Θάνατο του Ιβάν Ιλίτς» του Λ. Τολστόι. Άρχισα να ξεφυλλίζω και πάλι τα δύο κείμενα προσπαθώντας να κατανοήσω τι ακριβώς με προβλημάτιζε. Κάνοντας τις αναγωγές μου σε προσωπικές εμπειρίες εκείνης της περιόδου και έχοντας ήδη στο μυαλό μου ένα εργαστήρι δημιουργικής γραφής με την βοήθεια μαθητών μου, αποφάσισα να τολμήσω να γράψω ένα έργο, ελάχιστα όπως αποδείχτηκε στο αποτέλεσμα, βασισμένο στα δύο αυτά κείμενα.
Το καλοκαίρι, και πάλι εξαιτίας συγκυριών και συμπτώσεων, συμφωνήσαμε με τους εμπλεκόμενους στο εγχείρημα ηθοποιούς, ότι θα ξεκινούσαμε το εν λόγω σχέδιο τον Δεκέμβριο του 2016 για να μπορέσουμε να το ανεβάσουμε τον Μάρτιο του 2017 στο Θέατρο Αμαλία. Το ένα φιλόδοξο σχέδιο συγκρούστηκε μέ ένα άλλο ακόμη πιο φιλόδοξο. Το θέατρο όμως ευτυχώς είναι σαν την θρησκεία. Ο Θεός υπάρχει στην έρημο και όχι κατ’ ανάγκην στους Ιερούς Ναούς. Όπου προσεύχεται κανείς είναι Ιερός Ναός. Έτσι ερήμην Θεάτρου Αμαλία, ξεκινήσαμε μέσα σε μία πολύ δύσκολη συγκυρία αυτήν την φορά, το εγχείρημα.
[dropcap size=big]Μ[/dropcap]έσα από αυτοσχεδιασμούς των ηθοποιών με μία κοινή θεματική κάθε φορά, άρχισε το έργο να γράφεται. Θεωρώ πως ήταν μία πολύ διδακτική διαδικασία για όλους. Το πολύ ενδιαφέρον ήταν πως κατ’ αρχάς είχαμε την παράσταση και μετά ήρθε το κείμενο. Πιστεύω πως είναι ένας πολύ ενδιαφέρον τρόπος για την θεατρική γραφή, να στηρίζεται πάνω στην πράξη. Και το σώμα να γίνεται λόγος. Φυσικά για να πετύχει ένα τέτοιου είδους «πείραμα», χρειάζεται πολύ μεγάλη εμπιστοσύνη από όλες τις πλευρές. Εγώ έπρεπε να εμπιστευτώ τυφλά τους ηθοποιούς – μαθητές μου, και αυτοί εμένα. Όπως είναι αναμενόμενο τέτοιες σχέσεις είναι εξαιρετικά ευαίσθητες και ανά πάσα στιγμή μπορεί να ραγίσουν ανεπανόρθωτα. Ευτυχώς, και παρ’ όλες τις αντιξοότητες, οι πρόβες – συναντήσεις λειτούργησαν όσο το δυνατόν καλύτερα. Όλοι καταφέραμε να αποδείξουμε ότι είχαμε ανάγκη, μέσα από μια πολύ δύσκολη χρονιά, να εκφραστούμε.
Δύο λόγια ακόμη για τις διακειμενικές αναφορές του έργου «Ο Βίος του Ευστράτιου». Πέραν των προαναφερθέντων μυθιστορημάτων, χρησιμοποιήθηκε υφολογικά ένα είδος λόγου που θα μπορούσαμε να πούμε ότι βασίζεται στην δομή του λαϊκού τραγουδιού. Στην ουσία πρόκειται, και είναι η πρώτη γραφή του έργου μιας και θα ακολουθήσουν κι άλλες, για ένα λαϊκό ποίημα για εννιά φωνές. Η πρόθεση ήταν, η παράσταση να προκαλέσει στον θεατή, ό, τι προκαλείται μέσα μας άμα το άκουσμα λαϊκών ασμάτων. Συγκίνηση με μία αχαλίνωτη τάση για αυτοκαταστροφή. Και τελικά ενώ βλέπουμε τον θάνατο ενός ανθρώπου, αυτό να είναι και το γλέντι της ζωής. Διότι χωρίς το τέλος τίποτε ποτέ δεν θα άρχιζε. Και ευτυχώς που τα πράγματα τελειώνουν. Και οι ζωές επίσης.
[dropcap size=big]Ο[/dropcap]Ευστράτιος είναι υπαρκτό πρόσωπο της νεοελληνικής υποκουλτούρας του επιχειρείν. Το χωριό του είναι πραγματικό χωριό. Δεν θα μπορούσε παρά να είναι το χωριό μου, η Βροντού Πιερίας. Η ανάμειξη των βιωμάτων των ηθοποιών, των δικών μου, ο Αρτέμιο Κρουζ, ο Ιβάν Ιλίτς, ο Ευστράτιος ο πραγματικός, η Βροντού, η Κομάλα («Πέδρο Πάραμο» του Χουάν Ρούλφο), ο Πασχάλης Τερζής, ο Verdi, το Βυζάντιο και ο Διγενής Ακρίτας, είναι ο «Ο Βίος Του Ευστράτιου». Θέλησα να γράψω και με αυτόν τον τρόπο να εξυμνήσω, μία ωδή στην Ελληνική μας αποσπασματικότητα. Είμαστε σπαράγματα αφηγήσεων. Ποτέ δεν υπήρξαμε αφήγηση απερίσπαστη. Και αυτό είναι το προτέρημά μας. Τώρα το τι ακριβώς κατάφερα είναι ένα άλλο κεφάλαιο. Ακριβώς επειδή υπάρχει η σκέψη και για μία δεύτερη γραφή, ελπίζω τότε το κείμενο να έχει μία μεγαλύτερη θεατρικότητα. Είναι κάτι που μου έλειψε πολύ στην πρώτη γραφή του κειμένου.
Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους τους ηθοποιούς – μαθητές που υποστήριξαν αυτό το εγχείρημα, και μάλιστα στις δυσκολότερες των συνθηκών. Το θέατρο όμως υπάρχει κυρίως μέσα σε τέτοιες συνθήκες.
Τέλος να ευχαριστήσω την Lavart καθώς και όλα τα μέλη του θεάτρου Εταιρότητα. Όπου μέλη εννοώ όλους τους ανθρώπους που κάνουν την Εταιρότητα να έχει λόγο ύπαρξης. Είναι ο μόνος τρόπος για να συνεχίσει. Γράφω και παρατηρώ ότι γίνομαι εώς και συναισθηματικός. Η έκθεση όμως αντιμετωπίζεται με μεγαλύτερη έκθεση. Όπως και ο έρωτας με γκρέμισμα των εραστών από τον Λευκό Πύργο. Χαιρετώ.
Θωμάς Βελισσάρης
