[dropcap size=big]Η[/dropcap] σοφία κουβαλάει μνήμες. Η σοφία γεννιέται μέσα από τη μνήμη υποστήριζαν οι αρχαίοι Έλληνες. Η Σοφία Καψούρου έρχεται σήμερα να γράψει ένα έργο μνήμης. Φέρνει μια φιγούρα από τον μακρινό 19ο αιώνα, τη ζωντανεύει και βρίσκει κοινές αγωνίες με πρόσωπα σημερινά που τους συνδέει η λατρεία τους για τη μουσική. Συνδέει εποχές, ανθρώπους, μοίρες. Οι άνθρωποι που ασχολούνται με τη μουσική σκέφτονται μέσω αυτής, ζουν μέσα από αυτή. Ένας σολίστ ταυτίζεται ακόμα και υπαρξιακά με το συνθέτη που μελετά.
Ο Ρόμπερτ Σούμαν ήταν μια ιδιαίτερη προσωπικότητα, παράξενη περίπτωση. Όχι απλώς ένας σπουδαίος μουσικός που άφησε ένα βαθύ ίχνος στο γερμανικό «λιντ», αλλά μια ιδιοφυία. Η μουσική του είναι υφασμένη “στο χέρι”. Χρωστά τον ρυθμό της σε αδιάκοπα φτερουγίσματα. Υπάρχει έντονα η ιδέα της αποτυχίας. Ως μια απάντηση στη μοιρολατρία. Θέλει με τη μουσική του να σε συμφιλιώσει με την αποτυχία και να σε παρηγορήσει. Σε αντίθεση με τον Βάγκνερ, τον Σοπέν, τον Μέντελσον ή τον Λίστ. Το ενσωματώνει ως κεντρική του ιδέα. Γι’ αυτό πολλοί αγάπησαν τη μουσική του γιατί έβλεπαν μέρους τους εαυτού τους. Έβλεπαν τα δικά τους αδιέξοδα.
Εκείνη χρονικά τη στιγμή τα οράματα της Γαλλικής επανάστασης στην Ευρώπη έχουν ξεθωριάσει και έχει δημιουργηθεί μια νέα τάξη αριστοκρατίας, με τη φτώχεια στον αντίποδα να είναι αδυσώπητη. Για ανθρώπους σαν το Σούμαν είναι πολύ δύσκολο να επιβιώσει, γιατί προσπαθεί να αναδυθεί μόνος του ως αυτόνομος μουσικός χωρίς να έχουν υπάρξει πολλοί αυτόνομοι μουσικοί πριν από αυτόν. Μια γενιά πριν θα δούλευε στην αυλή ενός αριστοκράτη. Στο τέλος τον κατάπιε η τρέλα: μεταξύ των άλλων, ισχυριζόταν πως κατέγραφε μηνύματα απ’ το υπερπέραν, υπέφερε από ακουστικές παραισθήσεις. Πέθανε μέσα σε μαρασμό, στα 46 του. Καθώς η τέχνη ήταν για τους ρομαντικούς μια καθημερινή δημόσια εξομολόγηση, στο έργο του Σούμαν συναντούμε αδιάκοπα τους μυστικούς κραδασμούς της ζωής του.
Σήμερα, μια νέα συγγραφέας ανατρέχει σε κώδικες γραφής παλιούς παίζοντας μαζί τους. Προσπαθώντας να ξαναβρεί τον ρομαντισμό και την ποίηση στον λόγο, χωρίς να χάνει το χιούμορ της. Σε μια εποχή που έχει χαθεί πλήρως -εξαιτίας κυρίως της τεχνολογίας- ο ποιητικός λόγος, υπάρχει σιγά σιγά η ανάγκη όλο και περισσότερων ανθρώπων να στρέφονται προς ένα ενδότερο κομμάτι της ρομαντικής έκφανσης της ψυχής τους. Σε μια εποχή που όλα τρέχουν και υπάρχει μόνο η πληροφορία και όχι η γνώση και όλα είναι στο όριο του κυνισμού, το ενδότερο εγώ του καθένα μοιάζει σαν το τελευταίο απόρθητο προσωπικό κάστρο. Στην καθημερινότητα που έχει διαμορφωθεί σήμερα όλο και περισσότεροι άνθρωποι στρέφονται στην ποίηση και στον ρομαντικό λόγο ως ύστατη αντίδραση. Η μουσική είναι ένα παράθυρο στο σύμπαν.
Κείμενο: Λευτέρης Γιοβανίδης
